Mỹ đứng sau gây sức ép buộc Trung Quốc "dứt tình" với thỏa thuận 5 tỷ USD cùng Iran?

Hôm 6/10, Bộ trưởng Dầu mỏ Iran cho hay công ty dầu khí quốc gia Trung Quốc đã quyết định rút khỏi thỏa thuận trị giá 5 tỷ USD để cùng phát triển một lô trong khu khai thác khí tự nhiên ngoài khơi quy mô lớn của Iran.

Trước Trung Quốc, tập đoàn dầu khí của Pháp là Total SA cũng đã rút khỏi thỏa thuận mang tên South Pars trị giá 5 tỷ USD với Iran do chịu sức ép lớn và nguy cơ bị áp đặt lệnh trừng phạt từ phía Mỹ .

Hãng tin SHANA dẫn tuyên bố hôm 6/10 của Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Bijan Zangeneh cho hay, Tập đoàn Dầu khí quốc gia Trung Quốc (CNPC) “hiện không còn tham gia dự án South Pars”. Tuy nhiên, ông Zangeneh không nêu thông tin cụ thể cũng như lý do về việc Trung Quốc rút khỏi dự án.

Trong khi đó, giới chức Bắc Kinh vẫn chưa lên tiếng bình luận về thông tin được Bộ trưởng Dầu mỏ Iran công bố. Trang web của CNPC cũng chưa đề cập tới thông tin trên.

Điều đáng nói, trong một tuyên bố riêng vào ngày 6/10, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif đã lên tiếng chỉ trích chiến dịch gây sức ép lớn của Mỹ nhằm vào Iran và các khoản đầu tư từ nước ngoài.

“Chúng ta đang phải đối mặt với hàng loạt vấn đề trong hoạt động đầu tư do chính sách gây sức ép tối đa của Mỹ. Chúng ta đang cố gắng xử lý những vấn đề này”, hãng tin Tasnim dẫn lời Bộ trưởng Zarif.

Còn theo nhà phân tích chính trị ở Tehran, ông Saeed Leilaz, dù Trung Quốc có rút khỏi dự án South Pars, “Trung Quốc vẫn sẽ là một đối tác thương mại lớn của Iran”.

Cụ thể, theo ông Leilaz, Iran vẫn nắm trong tay khoản lợi nhuận lớn từ hoạt động khai thác chung dầu khí với Trung Quốc trước đây, do đó, Iran có thể mua hàng hóa cần thiết từ Trung Quốc mà không cần phải tiến hành chuyển giao tiền mặt. Đây sẽ là hành động tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào hệ thống ngân hàng của Iran.

Iran hiện là quốc gia sở hữu nguồn khí đốt tự nhiên lớn thứ hai trên thế giới và đứng thứ tư trên thế giới về trữ lượng dầu mỏ. Phần lớn nguồn khí đốt tự nhiên của Iran nằm trong dự án South Pars chia sẻ quyền sở hữu và khai thác chung cùng Qatara.

Bộ trưởng Zangeneh cho biết thêm, theo những điều khoản ban đầu của dự án South Pars, tập đoàn Total của Pháp sở hữu 50,1% cổ phần, CNPC nắm giữ 30% và công ty Petropars của Iran là 19,9%. Sau khi Total rút lui, CNPC nắm số cổ phần của tập đoàn Pháp. Nhưng hiện tại, chỉ còn Petropars tự phát triển lô dầu khí nằm trong dự án South Pars.