Mỹ đánh thuế hàng EU: Kẻ cười, người méo mặt

Tổng thống Mỹ Donald Trump hoan ca với “chiến thắng tốt đẹp” khi Mỹ được bật đèn xanh áp thuế đối với hàng hóa EU sau khi tranh cãi xung quanh việc EU trợ cấp sản xuất máy bay đã ngã ngũ.

Trút giận sau 15 năm

Sau 15 năm kiện tụng kéo dài giữa hãng sản xuất máy bay Airbus của châu Âu và Boeing của Mỹ xoay quanh trợ cấp chính phủ, WTO quyết định cho phép Mỹ áp thuế lên 7,5 tỷ USD giá trị hàng hóa nhập từ EU mỗi năm nhằm trả đũa những khoản trợ cấp được cho là bất hợp pháp ở Mỹ.

Một cuộc họp đặc biệt của Cơ quan giải quyết tranh chấp WTO dự kiến được tổ chức vào ngày 14/10 để chính thức thông qua quyết định này.

Quyết định trên của WTO khiến các nhà sản xuất rượu của Scotland, Tây Ban Nha và các công ty sản xuất phô mai Pháp “méo mặt” do Mỹ áp thuế tấn công vào hàng hóa đến từ các quốc gia tham gia sản xuất máy bay Airbus.

Các kỹ sư ở Đức lo ngại tranh cãi về các khoản trợ cấp đối với Airbus sẽ kéo theo màn đấu thuế xuyên Đại Tây Dương theo kiểu “ăn miếng trả miếng”. Sau tuyên bố áp thuế của Mỹ lên hàng EU, Pháp và Đức có “biểu hiện” sẽ đáp trả.

Giữa lúc thương chiến Mỹ - Trung chưa có hồi kết và phủ mây đen lên kinh tế toàn cầu, tâm bão lại xoay sang EU.

EU nhiều năm qua đã đối xử rất tệ với Mỹ trong thương mại xét cả về thuế quan, rào cản thương mại.., Tổng thống Trump “kể tội” EU trên mạng xã hội twitter.

Washington cho biết sau 15 năm kiện tụng, Mỹ sẽ áp thuế 10% lên máy bay Airbus dù động thái này có thể tổn hại đến đơn hàng của các hãng hàng không nước này. Chưa hết, chính quyền Mỹ cũng đánh thuế 25% đối với rượu vang Pháp, rượu whisky của Scotland và Ireland, phô mai từ hầu hết các nước châu Âu.

Quy mô và phạm vi thuế quan đã bị thu hẹp đáng kể so với gói thuế quan 25 tỷ USD Washington đưa ra trước đó. Theo gói thuế cũ, máy bay trực thăng, linh kiện máy bay quan trọng, hải sản và các mặt hàng xa xỉ đều rơi vào diện chịu thuế. Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cho biết việc xem xét lại các mức thuế tùy thuộc vào kết quả thương thảo với EU thời gian tới. Tuy nhiên, việc tăng thuế lên hàng EU và đưa các mặt hàng vào diện chịu thuế có thể xảy ra bất thình lình.

Tiên liệu xấu

Trả lời trên kênh truyền hình Fox Business Network mới đây, cố vấn thương mại của Nhà Trắng Peter Navarro cảnh tỉnh châu Âu về các biện pháp đáp trả sau khi các đòn thuế quan của Mỹ được WTO phê chuẩn.

“Sẽ không có biện pháp đáp trả (từ phía EU). Theo quy định của WTO, chúng tôi có thể làm như vậy (áp thuế lên hàng EU) và họ (EU) đừng nên ‘phản pháo’ lại", ông Navarro răn đe.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire cho biết châu Âu đang chuẩn bị phản ứng lại các “đòn trừng phạt” của Mỹ.

Trả lời trên tờ Bild, Bộ trưởng Tài chính Đức Olaf Scholz cho rằng thực tế tranh chấp thương mại những tháng qua chẳng đem lại lợi ích gì. “Do vậy, chúng tôi sẽ phản ứng với tình hình mới theo cách kiên định và xem xét thận trọng".

Trong khi đó, phía Anh đang đề nghị WTO xác nhận Anh đã tuân thủ “luật chơi” của tổ chức này và Anh sẽ không phải đối mặt với thuế quan của Mỹ. Việc Mỹ đánh thuế lên hàng hóa châu Âu vô tình đẩy Anh vào cuộc chiến thương mại Mỹ - EU, trong khi nước này muốn rời ngôi nhà chung EU.

Theo đánh giá của Hiệp hội rượu Whisky Scotland, mức thuế 25% lên whisky mạch nha đơn cất (single malt) khiến lao động và đầu tư của ngành này đối mặt với nhiều rủi ro. Thuế quan của Mỹ vào rượu whisky Scotland chẳng khác nào đòn đau, khi rượu whisky Scotland xuất khẩu sang Mỹ - thị trường lớn nhất của ngành rượu Scotland - đạt kim ngạch 1 tỷ bảng Anh (tương đương 1,23 tỷ USD) vào năm ngoái.

“Tranh cãi về các khoản trợ cấp sản xuất máy bay giữa hai bên khiến ngành rượu của chúng tôi bị vạ lây,” ông Karen Betts, giám đốc điều hành của Hiệp hội rượu Whisky Scotland chỉ trích. Đại diện Hiệp hội này kêu gọi hai bên kiềm chế giải quyết xung đột.

Còn những người trong ngành rượu vang của Tây Ban Nha dự báo, giá bán rượu vang Tây Ban Nha tại Mỹ sẽ cao vút nếu thuế quan của Mỹ được kích hoạt.

“Thuế quan sẽ tác động xấu tới sức cạnh tranh của chúng tôi", người phát ngôn Hiệp hội các nhà sản xuất rượu vang Tây Ban Nha (CECRV) nói.

Trong khi đó, Hiệp hội kỹ thuật công nghiệp Đức (VDMA) lên tiếng chỉ trích, họ rất thất vọng vì Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành EU đã không xoa dịu tình hình. “Tình hình hiện tại giống như một trận đấu “bóng bàn”, Ulrich Ackermann - chuyên gia thương mại của Hiệp hội VDMA nhận định.

Ngoài whisky Anh và rượu vang Pháp, một loạt sản phẩm như ô liu Tây Ban Nha, áo len của Anh, các dụng cụ và cà phê của Đức cũng vào tầm ngắm thuế quan của Mỹ. Phô mai từ hầu hết các quốc gia EU cũng sẽ bị Mỹ áp thuế 25%, riêng rượu vang và dầu ô liu Italy được miễn thuế.

Nguồn thạo tin của Reuters cho hay, Đại diện Thương mại Mỹ đã cố tình không tận dụng toàn bộ phạm vi thuế quan mà WTO cho phép để “dụ” EU ngồi vào đàm phán.