Mỹ công bố kế hoạch chặn tham vọng ‘sửa đổi trật tự thế giới' của Trung Quốc

Chính quyền sắp mãn nhiệm của Tổng thống Donald Trump vừa công bố một tài liệu khung, ngăn chặn tham vọng “thay đổi trật tự thế giới” của Trung Quốc.

Axios cho biết, tài liệu dài 74 trang, do cơ quan hoạch định chính sách của Bộ ngoại giao Mỹ phác thảo, đưa ra các bước mà Washington cần thực hiện để ngăn chặn ý định của Bắc Kinh trong việc sửa đổi trật tự thế giới.

Nội dung báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay, Washington nên duy trì quân đội mạnh nhất thế giới, củng cố trật tự quốc tế rộng mở dựa trên luật lệ, đánh giá lại và củng cố hệ thống liên minh, tuyên truyền để công chúng Mỹ nhận thức được về thách thức từ Bắc Kinh, đồng thời kiềm chế và răn đe giới lãnh đạo Trung Quốc.

“Trung Quốc muốn sửa đổi cơ bản trật tự thế giới - một trật tự dựa trên các quốc gia tự do và có chủ quyền, xuất phát từ các nguyên tắc phổ quát từ khi nước Mỹ được thành lập và thúc đẩy lợi ích quốc gia của Mỹ, đồng thời đặt nước này vào vị trí trung tâm và phục vụ cho các mục tiêu độc tài và tham vọng bá quyền của Bắc Kinh”, báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay.

Báo của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đánh giá, làm rõ chiến lược quân sự của Trung Quốc, định hình lại các thể chế quốc tế, dựa trên nền tảng chủ nghĩa siêu dân tộc và áp bức. Đồng thời, báo cáo này cũng cho biết, ngày càng có nhiều nhận thức rằng, Trung Quốc đã chủ ý kích hoạt “kỷ nguyên mới của sự cạnh tranh giữa các cường quốc”, với những căng thẳng gây ra bởi đại dịch COVID-19 - khởi phát từ nước này.

Ngoài ra, chiến lược đối phó với Trung Quốc mà Bộ Ngoại giao Mỹ vừa công bố cũng xác định các lĩnh vực mà Trung Quốc dễ bị tổn thương, trong đó có các rủi ro chính trị do kinh tế đình trệ, dân số già, ô nhiễm môi trường, tham nhũng cấp địa phương, đàn áp dân tộc thiểu số và tôn giáo trong nước, câu hỏi về sự kế vị lãnh đạo đất nước và cộng đồng quốc tế ngày càng không tin tưởng vào các hoạt động đối ngoại của Trung Quốc.

Các nhà phân tích Trung Quốc ví báo cáo này giống như một phiên bản mới mà Mỹ từng áp dụng trong quan hệ với Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

“Báo cáo này tương tự quan điểm của Mỹ nhằm chống lại Liên Xô, giúp hình thành cơ sở cho một chính sách 'ngăn chặn' mới đối phó Trung Quốc và kiềm chế chính sách Bắc Kinh của Washington", Wei Zongyou, giáo sư chuyên về Quan hệ Trung Quốc - Mỹ đến từ Đại học Fudan, cho biết.

Tuy nhiên, Liu Weidong, chuyên gia về các vấn đề Mỹ từ Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết báo cáo này không có khả năng gây sóng gió ở Trung Quốc vì không rõ chính quyền của Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ chuyển hóa trên thực tế bao nhiêu phần trăm nội dung trong báo cáo này.

“Nhiệm kỳ của ông Donald Trump sắp hết và hành động của ông ấy chỉ nhằm tạo ra một mô hình đã được thiết lập cho Biden. Tôi không nghĩ rằng điều này sẽ có tác động lớn đến quan hệ Trung - Mỹ. Mọi người đều biết quan hệ hai bên không tốt và tài liệu này sẽ không khiến quan hệ đó giảm sút nhiều hơn”, chuyên gia Liu Weidong nói.

Trong khi đó, Steve Tsang, Giám đốc Viện Trung Quốc thuộc Trường nghiên cứu phương Đông và châu Phi (SOAS), Đại học London, cho biết lập trường cứng rắn với Trung Quốc được phản ánh qua tài liệu sẽ tiếp tục dưới chính quyền Biden.

“Có điểm chung trong cách tiếp cận lưỡng đảng ngày càng tăng ở Washington về quan hệ với Trung Quốc, thừa nhận mối đe dọa từ Bắc Kinh và cần phải có một cách tiếp cận thực tế hơn. Điều này sẽ không thay đổi dưới thời Biden. Có điều Biden sẽ có sự điều chỉnh để phù hợp trong quan hệ hai nước, cũng như hợp tác với các đồng minh của Mỹ để làm điều đó”, Steve Tsang cho hay.