Mỹ bắt giữ tàu chở dầu Iran, gây sức ép lên đàm phán hạt nhân

Hôm qua (10/3), Mỹ công bố thông tin về việc bắt giữ 2 tàu chở dầu của Iran như một phần của các biện pháp trừng phạt nước Cộng hòa Hồi giáo này.

Vụ bắt giữ diễn ra diễn ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán khôi phục thỏa thuận nhân Iran đang diễn ra tại Vienna, Áo, trong đó có cả việc thảo luận dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt Tehran.

Những tuyên bố này của Mỹ lại một lần nữa đặt các bên trước những áp lực mới cho dù các bên đều tuyên bố đàm phán đạt được nhiều tiến triển.

Nhật báo Phố Wall dẫn nguồn tin từ chính phủ Mỹ cho biết, một tàu chở dầu thuộc quyền sở hữu của Iran đã sơn lại boong tàu trong nỗ lực ngụy trang và tránh bị phát hiện bởi các vệ tinh. Con tàu này đã chất đầy dầu tại một cảng ở Iran sau đó khởi hành rồi chuyển dầu sang hai tàu khác. Hai con tàu sau nhiều ngày di chuyển trên biển đã bị bắt giữ tại một cảng ở Thổ Nhĩ Kỳ. Trong quá trình di chuyển, cả hai tàu đều tắt máy chuyển tiếp tín hiệu, một thiết bị an toàn bắt buộc trên tất cả các tàu lớn để tránh bị theo dõi.

Việc Mỹ bắt giữ tàu chở dầu của Iran tương đối hiếm gặp. Đây mới chỉ là lần thứ 3 Mỹ công bố thông tin bắt giữ tàu chở dầu của Iran mặc dù bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ, trong hai năm qua Iran đã thu về những khoản tiền lớn từ bán dầu. Việc Mỹ công bố thông tin bắt giữ tàu chở dầu của Iran diễn ra trong thời điểm tương đối nhạy cảm khi cả Mỹ và Iran đều tuyên bố cuộc đàm phán tại Vienna, Áo có nhiều tiến triển tích cực.

Theo thông báo của Nhà Trắng, Mỹ sẽ tiếp tục các cuộc thảo luận ngoại giao với Iran nhằm đạt được thỏa thuận về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân - tên chính thức là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) - được ký năm 2015 giữa Iran và nhóm P5+1 (Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức).

Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki nói: “Quan điểm của các bên đã khá gần nhau. Trong vài tuần qua, các bên đã tiến hành nhiều cuộc đàm phán. Tuy nhiên, phần cuối của các cuộc đàm phán bao giờ cũng là lúc diễn ra các giai đoạn thảo luận khó khăn và thách thức nhất. Chúng tôi sẽ tiếp tục có các cuộc đàm phán ngoại giao. Tất cả các lợi ích của các bên là nằm trên bàn đàm phán và kế hoạch của chúng tôi sẽ bắt đầu tại đây”.

Về phía Iran, Bộ Ngoại giao nước này cho biết một thỏa thuận hạt nhân "tốt và bền vững" đang ở trong tầm với " nếu Mỹ hành động thực tế và nhất quán. Tuy nhiên, phía Iran nhấn mạnh, các bên cần phải có nỗ lực chung.

Phát biểu tại cuộc họp báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh cho biết: “Các cuộc đàm phán đã đạt được những tiến bộ rất đáng kể, mặc dù quy mô và số lượng chủ đề đã giảm đi đáng kể, nhưng những vấn đề còn lại trên thực tế là những vấn đề khó nhất, thiết yếu nhất và nghiêm trọng nhất cần được giải quyết. Chính vì vậy, các bên cần phải tiếp tục nỗ lực"

Hiện chưa rõ ý định của Mỹ khi công bố thông tin vào thời điểm các cuộc đàm phán đang diễn ra. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, động thái của Mỹ có thể là một hành động gây áp lực với Iran khi ngầm thông báo rằng, nước này sẵn sàng có thêm các động thái mạnh tay nếu các cuộc đàm phán không đạt kết quả như ý muốn. Chính vì coi cuộc đàm phán như một “trò chơi chính trị”, khả năng các cuộc đàm phán về thỏa thuận hạt nhân tại Vienna còn nhiều gập ghềnh cho dù các bên tuyên bố “sáng cửa” đạt được thỏa thuận./.