Mua gạo dự trữ quốc gia năm 2021: Nhiều nhà thầu “xù” hợp đồng tiếp tục dự thầu

 2021 là năm đầu tiên Tổng cục Dự trữ Nhà nước (TCDT) thống nhất đưa vào hồ sơ mời thầu (HSMT) tiêu chí chấm điểm uy tín nhà thầu, những nhà thầu từng trúng thầu nhưng từ chối ký hoặc không thực hiện hợp đồng cung cấp gạo dự trữ quốc gia giai đoạn 2016 - 2020 đã bị trừ điểm kỹ thuật. Trong số 26 nhà thầu “có vết” trước đó, 16 nhà thầu đã tham gia đấu thầu, trúng thầu và thực hiện đúng tiến độ cung cấp gạo dự trữ quốc gia năm 2021.

Năm 2020, công tác đấu thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia gặp không ít khó khăn khi nhiều nhà thầu sau khi được lựa chọn trúng thầu đã trì hoãn, chậm hoặc từ chối thực hiện hợp đồng hoặc thực hiện không đảm bảo tiến độ. TCDT phải nhiều lần tổ chức đấu thầu mới mua đủ số lượng gạo dự trữ theo đúng chỉ tiêu đặt ra. Trước thực trạng này, giới chuyên gia và các cơ quan chức năng đã khuyến cáo cần phải có chế tài đủ mạnh để răn đe và hạn chế tình trạng doanh nghiệp “xù” hợp đồng như: nâng mức bảo lãnh dự thầu từ 1,5% lên mức tối đa là 3% theo quy định hiện hành; “cấm cửa” hoặc xử lý nghiêm khắc các nhà thầu vì lợi ích trước mắt, chối bỏ trách nhiệm thực hiện hợp đồng khi giá gạo trên thị trường biến động tăng cao so với giá trúng thầu…

Theo đại diện TCDT, để bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch, tăng tính cạnh tranh cũng như hạn chế việc nhà thầu bỏ hợp đồng sau khi trúng thầu, năm 2021, TCDT đã thống nhất với các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực đưa vào HSMT tiêu chí chấm điểm uy tín nhà thầu khi tổ chức đấu thầu mua gạo dự trữ quốc gia. Kết quả tổng hợp có 18 trong số 26 nhà thầu bị áp dụng đánh giá uy tín trong đấu thầu mua gạo dự trữ quốc gia từ năm 2016 - 2020 đã tham gia đấu thầu và trúng thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia năm 2021. Tuy nhiên, có 2 trong số 18 nhà thầu tiếp tục chậm thực hiện hợp đồng nên sẽ bị đánh giá uy tín ở những năm tiếp theo. 16 nhà thầu còn lại cung cấp gạo theo đúng tiến độ đã cam kết trong hồ sơ dự thầu. Công tác đấu thầu mua gạo dự trữ năm 2021 diễn ra khá suôn sẻ, số lượng nhà thầu tham gia tăng thêm 50% và TCDT không phải tổ chức đấu thầu lại nhiều lần như năm 2020.

Bên cạnh đó, trong quá trình mua gạo dự trữ quốc gia năm 2021, có thêm 3 nhà thầu (không có tên trong danh sách 26 nhà thầu bị trừ điểm uy tín) trúng thầu nhưng cung cấp gạo chậm tiến độ. Ba nhà thầu này sẽ bị đánh giá về uy tín khi tham gia đấu thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia giai đoạn 2022 - 2026.

Chia sẻ với Báo Đấu thầu, một chuyên gia về đấu thầu cho biết, việc TCDT đưa vào áp dụng trừ điểm kỹ thuật của các nhà thầu không ký, không thực hiện hợp đồng sau trúng thầu cho thấy đây là giải pháp hiệu quả để ngăn ngừa và hạn chế tình trạng nhà thầu “tham bát bỏ mâm”, không xem trọng uy tín của mình. Đồng thời, tăng tính răn đe đối với các nhà thầu chây ì, bỏ dở hợp đồng… làm ảnh hưởng đến tiến độ của việc đấu thầu mua gạo dự trữ quốc gia. Việc có tới 16/26 nhà thầu bị trừ điểm khi tham gia đấu thầu nhưng vẫn trúng thầu cho thấy đây là những nhà thầu có năng lực thực sự.

Trong số những nhà thầu từng trúng thầu nhưng từ chối ký hoặc không thực hiện hợp đồng cung cấp gạo dự trữ quốc gia giai đoạn 2016 - 2020, có 18 nhà thầu tiếp tục tham gia và trúng thầu trong năm 2021. Trong đó, 16 nhà thầu thực hiện đúng tiến độ trong năm qua, gồm: Công ty CP Lương thực Hà Tĩnh, Công ty TNHH Thương mại Chương Tho, Công ty CP Thương mại Minh Khai, Công ty TNHH Thủy Long Hà Nam, Công ty TNHH Phát Tài, Công ty CP Lương thực Cao Lạng, Công ty CP Lương thực Yên Bái, Công ty TNHH Thủy Dương, Công ty CP Xuất nhập khẩu lương thực Thành Sang, Công ty CP Lương thực Thanh Nghệ Tĩnh, Công ty TNHH Minh Thu, Công ty TNHH Phú Minh Hưng, Công ty CP Xuất nhập khẩu tổng hợp An Thịnh, Công ty TNHH Lộc Vân, Công ty CP Thương mại và Du lịch Bắc Hà Tĩnh và Công ty TNHH Xuất nhập khẩu lương thực Bình Minh Hai.