Mua bán không giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH: Phải sớm phát hiện, xử lý triệt để

Nếu có nghi ngờ hồ sơ khám chữa bệnh của người lao động, doanh nghiệp cần thông tin cho cơ quan BHXH hoặc sở y tế địa phương để kịp thời có giải pháp ngăn chặn

Như Báo Người Lao Động đã thông tin, ngày 31-5, Công an TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai đã phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ Công an tỉnh, VKSND thành phố đồng loạt khám xét 8 địa điểm thuộc 6 phòng khám trên địa bàn. Đây là chuyên án điều tra vụ làm giả giấy tờ để trục lợi BHXH. Trước thời điểm khám xét, công an đã bắt giữ 2 đối tượng ngụ tại phường Trảng Dài khi những người này tàng trữ hàng trăm giấy chứng nhận (GCN) nghỉ việc hưởng BHXH, giấy khám sức khỏe đã được làm khống nội dung chuẩn bị giao cho những người đặt mua.

Phòng khám bắt tay với "cò"

Được biết, từ giữa năm 2022, Thanh tra BHXH tỉnh Đồng Nai đã vào cuộc sau khi nhận được thông tin có tình trạng làm khống GCN nghỉ việc hưởng BHXH. Qua xác minh, phát hiện có 69 công nhân tại một công ty ở huyện Trảng Bom mua gần 350 GCN nghỉ việc hưởng BHXH, với giá thấp nhất 70.000 đồng, cao nhất 150.000 đồng/giấy (tùy thời gian nghỉ) tại Phòng khám Đa khoa Tân Long (phường Long Bình Tân, TP Biên Hòa) thông qua "cò".

Công an TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai thu giữ tang vật liên quan tại một phòng khám. Ảnh: NGUYỄN TUẤN

Qua kiểm tra 3 phòng khám Tân Long, Tam Đức và Long Bình Tân, BHXH tỉnh Đồng Nai phát hiện một số trường hợp khám chữa bệnh (KCB) BHYT, cấp GCN nghỉ bệnh không đúng quy định. Từ đó, cơ quan chức năng đã thu hồi số tiền 7,2 tỉ đồng. Khi phát hiện hiện tượng trục lợi bất chính, BHXH tỉnh đã chuyển hồ sơ sang công an.

Theo ông Trần Dũng Hà, Phó Giám đốc BHXH TP HCM, tình trạng người lao động (NLĐ) mua bán, sử dụng giấy tờ KCB giả hay giấy tờ KCB khống xảy ra nhiều năm nay. Thực tế, khi đi KCB không đúng tuyến hoặc tại các phòng khám không có hợp đồng với cơ quan BHXH thì được thanh toán chế độ thấp nên mục đích chính của NLĐ khi sử dụng giấy KCB giả, khống chủ yếu là để đối phó với doanh nghiệp (DN) để không bị mất tiền chuyên cần khi nghỉ việc.

Trong năm 2022, BHXH TP HCM đã phối hợp với BHXH một số tỉnh như Đồng Nai, Bình Dương... kiểm tra tại một số cơ sở KCB, qua đó đã phát hiện nhiều trường hợp NLĐ vi phạm, thu hồi số tiền hơn 500 triệu đồng. Mới đây, BHXH TP HCM cũng đã kiểm tra tại 2 cơ sở KCB và phát hiện trường hợp có dấu hiệu vi phạm khi bác sĩ làm việc tại nhiều cơ sở KCB nhưng tại thời điểm ký giấy KCB cho bệnh nhân không có mặt tại cơ sở KCB (nơi cấp giấy) - đây là hình thức cấp giấy KCB khống. BHXH TP HCM đã lập biên bản, tiến hành thu hồi số tiền đã chi và gửi thông báo cho Sở Y tế để có chấn chỉnh về mặt quản lý đối với bác sĩ và cơ sở KCB.

Kiểm tra, giám sát chặt chẽ các phòng khám

Ông Trần Dũng Hà cho biết thêm: Đối với các cơ sở có hợp đồng KCB với BHXH thành phố, khi khám, cấp giấy KCB sẽ phải đưa dữ liệu bệnh nhân lên cổng tiếp nhận dữ liệu của hệ thống thông tin giám định BHYT của BHXH Việt Nam. Khi giải quyết chế độ, cơ quan BHXH sẽ đối chiếu chứng từ NLĐ và đơn vị, DN cung cấp với khối dữ liệu trên cổng dữ liệu để đối chiếu, xác minh nhằm có cơ sở giải quyết.

Tuy nhiên, có nhiều giấy KCB được cấp tại các phòng khám không ký hợp đồng KCB với cơ quan BHXH, dữ liệu KCB không được đưa lên cổng dữ liệu nên khó kiểm tra, đối chiếu. Mặt khác, việc giấy KCB là giả hay mua bán khống, cơ quan BHXH khó xác định được, nhất là khi mẫu giấy tờ, chữ ký, con dấu đều là thật, chỉ là không có người bệnh đi khám.

Trường hợp phát hiện và xác định được NLĐ sử dụng giấy tờ KCB giả, khống thì cơ quan BHXH từ chối thanh toán và khuyến cáo với DN để xử lý NLĐ vi phạm theo quy định của Bộ Luật Lao động. Hiện nay, số lượng hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ hằng ngày của người dân rất nhiều, cơ quan BHXH chỉ có thể kiểm soát và đối chiếu với những thông tin trên cổng dữ liệu.

Nếu chữ ký và dấu mộc đúng với dữ liệu đã đăng ký thì giải quyết, còn tính hợp lý của các giấy tờ, chứng từ (NLĐ có thật sự đi khám bệnh không?) thì rất khó xác định và kiểm soát hết. "Tại mỗi đơn vị, DN có phạm vi quản lý hẹp hơn, sẽ dễ phát hiện các dấu hiệu sai phạm. Do vậy, nếu có nghi ngờ đối với hồ sơ KCB của NLĐ, DN cần thông tin cho cơ quan BHXH hoặc sở y tế để kịp thời có giải pháp ngăn chặn hành vi trục lợi quỹ BHYT" - ông Hà khuyến cáo.

Để hạn chế tình trạng mua bán GCN nghỉ việc hưởng BHXH, ông Hà cho rằng tất cả cơ sở KCB phải có trách nhiệm đưa dữ liệu KCB lên cổng để cơ quan BHXH đối chiếu khi giải quyết chế độ cho NLĐ, đồng thời, sở y tế phải kiểm tra, giám sát chặt chẽ các phòng khám, nhất là với những bác sĩ có đăng ký hành nghề ở nhiều nơi.

Ngăn ngừa tình trạng gian lận, giả mạo hồ sơ hưởng BHXH

UBND tỉnh Bình Phước vừa có công văn yêu cầu các sở, ban, ngành, địa phương kịp thời chấn chỉnh tình trạng có dấu hiệu làm giả chứng minh nhân dân, căn cước công dân (CMND/CCCD) và giấy ủy quyền hưởng BHXH một lần. Theo UBND tỉnh, thời gian qua, do ảnh hưởng dịch COVID-19, tình trạng NLĐ mất việc làm gia tăng, số lượng NLĐ nộp hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ BHXH một lần tăng mạnh. Từ ngày 1-1-2021 đến 31-12-2022, BHXH tỉnh Bình Phước đã tiếp nhận và giải quyết 26.897 hồ sơ hưởng BHXH một lần với tổng số tiền hơn 979 tỉ đồng, trong đó có nhiều trường hợp đề nghị giải quyết nhận chế độ BHXH một lần thông qua hình thức ủy quyền, một người nhận ủy quyền cho nhiều hồ sơ, nhiều hồ sơ trùng số điện thoại. Có dấu hiệu làm giả CMND/CCCD, giấy ủy quyền, hợp đồng ủy quyền để hưởng BHXH một lần; đồng thời, có dấu hiệu cầm cố, mua bán sổ BHXH, lợi dụng chính sách để trục lợi trái pháp luật.

Để kịp thời ngăn ngừa tình trạng này, UBND tỉnh yêu cầu BHXH tỉnh chủ động phối hợp với cơ quan công an, văn phòng công chứng làm rõ những dấu hiệu bất thường trong quá trình tiếp nhận, giải quyết chế độ hưởng BHXH một lần; tập trung làm rõ đối với các trường hợp như: cấp lại sổ BHXH, ủy quyền làm thủ tục đề nghị giải quyết hưởng BHXH một lần, sử dụng chung tài khoản, sử dụng chung số điện thoại.

UBND tỉnh cũng yêu cầu Sở Tư pháp chỉ đạo những tổ chức hành nghề công chứng phối hợp với các đơn vị, địa phương nâng cao trách nhiệm trong hoạt động công chứng, chứng thực các loại giấy tờ liên quan việc ủy quyền đề nghị giải quyết hưởng BHXH, chi trả các chế độ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp bảo đảm chặt chẽ, đúng thẩm quyền.

N.Tú