Một cuộc chiến không có kẻ thắng

Mỹ phát động cuộc chiến tranh chip với Trung Quốc bằng việc hạn chế xuất khẩu chip bán dẫn công nghệ cao, chip AI sang Trung Quốc, ép Hà Lan cấm bán thiết bị chuyên dụng chế tạo chip cho Trung Quốc, với mục tiêu kìm hãm và hạn chế sự phát triển công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo AI cũng như sự tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc.

Rất nhiều người Mỹ, người phương Tây cũng như người Việt chúng ta tin rằng với đòn đánh này, Trung Quốc sẽ đi sau Mỹ và phương Tây tối thiểu 5-7 năm về công nghệ chip bán dẫn, và từ thua kém về công nghệ chip sẽ thua kém về công nghệ cũng như các sản phẩm công nghệ cốt lõi, tất yếu kinh tế Trung Quốc sẽ phát triển chậm lại, kéo dài ngày mà Trung Quốc vượt Mỹ trở thành nền kinh tế số 1 thế giới.

Thế nhưng bất ngờ, mới đây Trung Quốc phản đòn bằng việc hạn chế xuất khẩu galium và germanium, hai kim loại được sử dụng để sản xuất chất bán dẫn mà Trung Quốc hiện đang nắm giữ đến 80% và 60% sản lượng toàn cầu. Theo các chuyên gia, galium và germanium của Trung Quốc đã đạt đến độ tinh khiết gần tuyệt đối, hiện chỉ có một công ty Châu Âu và Nhật Bản có thể đạt tới độ tinh khiết tương đương, nhưng với sản lượng rất nhỏ.

Một số chuyên gia dự đoán rằng với đòn trả đũa này, sản lượng chip của Mỹ và phương Tây sẽ sụt giảm rất lớn vì không có đủ nguyên liệu để sản xuất (theo báo cáo của Bộ Năng lượng Mỹ thì galium và germanium thuộc nhóm vật liệu quan trọng có rủi ro cao khi thiếu hụt nguồn cung).

Chưa hết, trên thực tế, đòn đánh công nghệ chip của Mỹ không chỉ gây thiệt hại cho Trung Quốc mà chính các hãng chip Mỹ, Nhật, Đài Loan, Hàn Quốc cũng bị lĩnh hậu quả, bởi Trung Quốc là khách hàng lớn nhất của họ, chiếm đến 36% tổng nhu cầu toàn cầu. Hiện tại các hãng Samsung, SK Hynix (Hàn Quốc), Micron (Mỹ) đều bị sụt giảm khá nhiều về doanh thu.

Để chuẩn bị cho cuộc chiến lâu dài, Trung Quốc đã lên kế hoạch dài hạn cho “một thế giới không có công nghệ Mỹ” như hai tờ báo The New York Times (Mỹ) và Tokyo Times (Nhật Bản) đã đăng trong những ngày gần đây.

Không biết có phải cả Mỹ và Trung Quốc đều đã nhận ra rằng cuộc chiến này không có kẻ thắng hay không mà trong chuyến thăm của bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen đến Bắc Kinh ngày 6/7/2023 đã diễn ra rất thân thiện: bà Janet thì cúi đầu 3 lần khi bắt tay Thủ tướng Trung Quốc, còn ông Lý Cường thì nói lời rất có cánh “Hôm qua, khi bạn đến sân bay và xuống máy bay, chúng tôi đã nhìn thấy cầu vồng”.

Hy vọng rằng cả Mỹ và Trung Quốc đều nhận ra cuộc chiến kinh tế và công nghệ giữa họ với nhau sẽ không có kẻ thắng, còn nếu không thì chắc chắn rằng kinh tế thế giới sẽ tiếp tục bị suy thoái, lạm phát sẽ lại tăng cao.