Mô hình kinh doanh sáng tạo

Phương thức cạnh tranh thông minh của những người tiên phong

Mô hình kinh doanh là vận hành sáng tạo chuỗi giá trị để tối ưu chi phí đồng thời mang lại giá trị cao nhất cho khách hàng mục tiêu. Có ba từ khoá chính khi nói đến mô hình kinh doanh: chuỗi giá trị, chi phí và giá trị. Mô hình kinh doanh sáng tạo bắt đầu và kết thúc từ ba từ khoá này.

{i} Vận hành chuỗi giá trị

Sản phẩm tốt là nền tảng. Nhưng mô hình kinh doanh ưu việt không chỉ dừng lại ở sản phẩm tốt. Hiệu quả nằm ở cách vận hành sản phẩm tốt đó đến tay khách hàng. Mô hình kinh doanh homestay của Airbnb thành công không chỉ các lựa chọn được ở hotel kiểu home. Đó là cách thức họ tạo ra platform người mua người bán gặp nhau một cách dễ dàng và đặc biệt chữ trust (tin cậy) của quá trình tương tác giữa người mua (khách du lịch) và người bán (chủ nhà). Điều này vô cùng quan trọng. Bạn hãy tưởng tưởng để người lạ chưa bao giờ gặp ngủ trên giường mình ngủ, dùng cái cốc cà phê mình vẫn dùng mỗi sáng thì biết cơ chế để tạo ra niềm tin của Airbnb quan trọng như thế nào. Ý tưởng gốc của mô hình Homestay là ngủ nhà của chủ và sáng dậy chủ nhà để sẵn bữa sáng cho du khách. Có lẽ đây là lý do có câu bed & eakfast đối với dịch vụ homestay truyền thống hoặc gói dịch vụ mức giá hợp lý của các khách sạn nhỏ.

{2} Tối ưu chi phí

Một mô hình kinh doanh sáng tạo luôn tối ưu hiệu quả chi phí. Chi phí không tối ưu, khó tồn tại chứ chưa nói nhân rộng. Cách thức vận hành sáng tạo chuỗi giá trị phải đạt mục tiêu chi phí cạnh tranh. Đặt phòng trên Airbnb bạn sẽ có cơ hội ở chỗ đẹp bất ngờ và rẻ hơn khách sạn.

{iii} Giá trị vượt trội cho khách hàng

Mô hình kinh doanh đặt mục tiêu kinh doanh hiệu quả với doanh số lợi nhuận ổn định. Nếu không tạo giá trị vượt trội cho khách hàng, mô hình kinh doanh không có tính cạnh tranh.

Mô hình kinh doanh phù hợp với đối tượng khách hàng cụ thể là một phương thức cạnh tranh đòi hỏi tính sáng tạo và nghiên cứu rất kỹ cơ hội thị trường. Với cơ hội khác biệt sản phẩm ngày càng nhỏ đi, mình cho rằng tiến hoá mô hình kinh doanh là một cách cạnh tranh thông minh. Cạnh tranh thông minh đơn giản là chọn cách làm không giống số đông người khác đang làm, đột phá về tư duy để tối ưu hoá nguồn lực của doanh nghiệp. Cùng một nguồn lực như nhau, thậm chí sản phẩm như nhau, nhưng cách làm sáng tạo thông minh sẽ mang lại hiệu quả khác nhau.

Các sản phẩm y học cổ truyền & Du lịch nghỉ dưỡng. Đây là hai lĩnh vực rất cũ kỹ và nhiều người làm. Kết hợp hai lĩnh vực với nhau gọi là du lịch kết hợp chăm sóc sức khoẻ (Wellness Tourism). Mô hình wellness tourism sẽ tạo ra một nhu cầu mới và hình thành thị trường mới thu hút nhóm khách hàng mới (như cách Airbnb đã làm trên kia). Kể cả khi tham gia vào mô hình wellness tourism, một doanh nghiệp cũng mang lại những giá trị khác nhau tuỳ thuộc vào cách vận hành các nguồn lực của mình như thế nào để tối ưu hoá chi phí và tối đa hoá giá trị. Và đây là cách doanh nghiệp Đại Phú An đã và đang làm một cách rất sáng tạo.

Là một doanh nghiệp truyền thống gia đình cha truyền con nối về y học cổ truyền từ thế kỷ thứ 19, Đại Phú An có năng lực lõi cực kỳ quan trọng là uy tín về các bài thuốc cổ truyền đặc trị về xương khớp, hô hấp và tim mạch. Qua chia sẻ của tổng giám đốc Đỗ Loan Phượng, câu chuyện chuyển đổi mô hình kinh doanh tham gia vào chuối wellness tourism được đúc kết ở ba quyết định mang tính chiến lược quan trọng.

{i} Chọn ngành nghề chiến lược

Chuyển hẳn từ Spa & Resort sang Heathcare resort. Quyết định sáng suốt để phát huy tối đa năng lực lõi rất mạnh về y học cổ truyền, cắt bỏ bớt ngành không phải thế mạnh để có điều kiện dồn nguồn lực cho ngành cốt lõi. Đây cũng là một cách để tối ưu hoá chi phí nhưng lại tăng giá trị lợi ích cho khách hàng.

{ii} Gắn mục tiêu mô hình kinh doanh vào mục tiêu sứ mệnh của tổ chức

Chuyển từ phân khúc 5 sao xuống phân khúc 3 sao. Quyết định rất thực tế này vừa phù hợp với hiện trạng sức mua thị trường địa phương vừa bám sát vào mục tiêu sứ mệnh phục vụ số đông người dân địa phương được thụ hưởng sản phẩm chất lượng cao. Tầm nhìn sư mệnh chí có ý nghĩa khi rõ ràng mục tiêu. Và trong quá trình thực thi, lãnh đạo luôn bám vào mục tiêu này.

{iii} Gắn mô hình kinh doanh trong bối cảnh văn hoá bản địa

Gắn mô hình wellness tourism vào đặc thù văn hoá địa phương của tỉnh Yên Bái. Câu nói mang tầm nhìn chiến lược của CEO Đỗ Loan Phượng: tỉnh nhà có gì để trở thành một du lịch điểm đến so với các tỉnh khác như Sapa (du lịch núi)? Đại Phú An với thế mạnh về y học cổ truyền cần phải đặt trong bối cảnh thế mạnh nổi trội của tình Yên Bái là các khu rừng nguyên liệu quế và hồi.

CEO Đỗ Loan Phượng, nữ lãnh đạo trẻ với vẻ mềm mại, duyên dáng che dấu nội lực mạnh mẽ bên trong. Chị thực sự làm tôi khá bất ngờ về tầm nhìn chiến lược sắc sảo, cân bằng giữa lãng mạn (sứ mệnh rất đẹp) và thực tế về các mục tiêu kinh doanh (sứ mệnh đẹp mà kinh doanh không thành công thì cũng chỉ là giấc mơ viển vông).

Nữ lãnh đạo đã "làm cách mạng lần 1" thành công với cú bẻ cua về đổi mới mô hình kinh doanh và vượt dốc về nâng tầm sứ mệnh so với thế hệ đi trước. Ở chặng đường trước mắt Đại Phú An của chị sẽ còn khá nhiều việc phải làm giai đoạn hậu cách mạng lần thứ nhất.

(i) Cắm cờ trong sân chơi wellness tourism

Đây là mô hình kinh doanh đang mới ở Việt Nam rất tiềm năng. Đại Phú An cần nhanh chóng cả siết chặt, đào sâu, đóng gói khâu sản phẩm lẫn khâu thương hiệu để cắm cờ. Viết gì trên lầ cờ đó, Đại Phú An có khá nhiều lựa chọn để điền vào chỗ trống. Nhiều, không có nghĩa là dễ.

(ii) Hoàn thiện giá trị nền tảng văn hoá doanh nghiệp

Với ngành dịch vụ và mô hình sức khoẻ + du lịch làm lõi, văn hoá tổ chức sẽ là sức mạnh vô hình khó ai bì kịp. Đại Phú An có nguyên liệu quá tốt là chất lượng của hai thế hệ lãnh đạo đều lấy đạo đức và sứ mệnh xã hội làm trọng. Việc còn lại là chắt lọc, văn bản hoá và nhân bản các giá trị văn hoá này đến đội ngũ nhân sự. Hiện tại, chưa thấy chân dung rõ ràng văn hoá tổ chức của Đại Phú An.

(iii) Sản phẩm mang tính biểu tượng

Doanh nghiệp có một sản phẩm rất rất độc đáo là dầu Đại Phú An - vết thương ngoài da, xương khớp. Vài giọt hết ngay. Ai đã từng dùng đều tấm tắc. Rất tiếc là ít người biết quá. Với công dụng tuyệt vời, dầu Đại Phú An (giá như có tên riêng thì tiện biết bao) hoàn toàn có cơ hội trở thành sản phẩm có sẵn trong mọi gia đình như kiểu lọ cao Sao Vàng trước đây vậy.

Ở Việt Nam y học cổ truyền đa số đang hiện hữu và đến với người dân theo cách cổ truyền. Mỗi vùng chắc sẽ có những doanh nghiệp gia đình cha truyền con nối có những bí quyết chữa bệnh, những phương thuốc có giá trị như Đại Phú An. Nhưng để nhân rộng giá trị tới nhiều người được thụ hưởng hơn nữa cần những tư tưởng và cách làm mới có tính đột phá hơn, hiện đại hơn và nâng cấp giá trị cao hơn.

Khi cuộc "cách mạng lần thứ nhất" đã mở ra con đường, việc đi tiếp và nối tiếp cuộc cách mạng lần hai sẽ chỉ là vấn đề thời gian. Hy vọng có nhiều hơn nữa mô hình kinh doanh sáng tạo được dẫn dắt bởi sử mệnh đủ lớn như thương hiệu Đại Phú An đang làm.

Khi đã rõ mục tiêu, cứ bình tĩnh mà đi.