"Mở cửa" thị trường xăng dầu: "Xúc tác" để cạnh tranh lành mạnh

Việc thị trường xăng dầu sẽ mở cửa hơn cho nhà đầu tư ngoại theo dự thảo Nghị định 83 là cơ hội để các doanh nghiệp và cơ quan quản lý tiến đến một thị trường cạnh tranh lành mạnh.

Theo Dự thảo Nghị định 83 đang được Bộ Công thương lấy ý kiến, trong đó có một nội dung đáng chú ý là thương nhân kinh doanh xăng dầu được chuyển nhượng tối đa 34% cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài.

Việc cho phép thương nhân kinh doanh xăng dầu được chuyển nhượng tối đa 34% cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài, điều này vừa tạo cơ hội cho doanh nghiệp nước ngoài, đồng thời đây cũng được xem như động thái cương quyết bắt buộc các doanh nghiệp trong nước phải thích ứng hơn với cơ chế thị trường.

Trên thực tế, Việt Nam đã cam kết mở cửa thị trường này, tất nhiên những cam kết trước đây có thể chưa đầy đủ và rõ ràng, nhưng đến thời điểm hiện nay, với đòi hỏi từ phía thị trường và người tiêu dùng đã khiến các cơ quan quản lý và doanh nghiệp trong nước phải tuân thủ theo đúng cơ chế thị trường, phải biết chịu đựng sức ép từ bên ngoài.

Sẽ có nhiều người lo lắng đến thị phần phía nước ngoài tăng lên. Nhưng chúng ta phải có cái nhìn khách quan về vấn đề này. Nếu không có sự cạnh tranh từ bên ngoài thì rất lâu mới tạo ra thị trường đúng nghĩa. Từ trước đến nay chúng ta vẫn nói các doanh nghiệp được tự do kinh doanh, nhưng trên thực tế, cho đến thời điểm này hai chữ “thị trường” vẫn còn thiếu trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu. Nhà nước vẫn điều chỉnh bằng các chính sách như trích lập quỹ xăng dầu, xả quỹ xăng dầu…

Việc tham gia của nhà đầu tư nước ngoài có tác động đến giá xăng dầu trên thị trường. Khi doanh nghiệp tham gia hoạt động trong môi trường cạnh tranh theo cơ chế thị trường, thì phải tự định giá phù hợp với thị trường. Nhà nước sẽ đảm bảo an ninh năng lượng bằng biện pháp xây dựng các kho dự trữ xăng dầu, thay bằng kiểm soát thị trường bán lẻ như hiện nay. Do đó, chúng ta không nên quá lo lắng trước việc doanh nghiệp nước ngoài có thao túng giá hay không, vì giá sẽ lên xuống theo cung – cầu của thị trường, cũng như nhu cầu xuất nhập khẩu. Hiện nay, lượng xăng dầu sản xuất trong nước đã đáp ứng được đến 80% cho thị trường trong nước.

Việc sửa Nghị định 83 theo hướng mở cửa hơn cho các nhà đầu tư ngoại ở lĩnh vực bán lẻ sẽ giúp thị trường sôi động, cạnh tranh và người tiêu dùng thêm lựa chọn. Tuy nhiên, xăng dầu liên quan tới an ninh năng lượng quốc gia, nên việc mở cửa là cần thiết, nhưng phải tính toán cẩn trọng.

Chúng ta vẫn đảm bảo được an ninh năng lượng, cùng với sự mở cửa thị trường xăng dầu một cách “từ từ”. Phía các nhà đầu tư ngoại tham gia mua cổ phần xăng dầu tối đa cũng chỉ được 34%. Tức là nhà đầu tư ngoại không thể “khống chế” hay tự quyết định giá xăng dầu. Tất nhiên, xăng dầu là lĩnh vực kinh doanh đặc biệt, việc cẩn trọng là cần thiết. Nhưng lượng xăng dầu được sản xuất trong nước về cơ bản có thể đáp ứng được đến 80% nhu cầu trong nước thì cũng không cần quá lo lắng.

Về điểm này, Bộ Công Thương cũng cho biết rằng, dự thảo đưa ra quy định để các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường xăng dầu, đặc biệt ở khâu phân phối bán lẻ, song vẫn phải trên nguyên tắc Nhà nước phải nắm quyền chi phối.

Cũng theo Bộ Công Thương, với các doanh nghiệp sản xuất xăng dầu trong nước, quy định mới sẽ bổ sung quy định dự trữ bắt buộc và kiểm soát, quản lý đối tượng này từ quá trình tái chế rác thải. Điều này nhằm bảo đảm an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường.

Bộ này cũng tính tới việc cho phép áp dụng thí điểm các máy bán xăng dầu mini đã được kiểm định tại vùng sâu, vùng xa để bảo đảm nguồn cung xăng dầu.