Mình đã kiếm được 1 triệu USD như thế nào? (Phần 2)

Khởi nghiệp cùng bạn thân, bạn đá banh và bạn nhậu thời sinh viên.

Lần khởi nghiệp đầu thất bại do nhóm bạn bè thân thời đại học rủ nhau làm chung, các thỏa thuận không rõ ràng, khi công ty phát triển thì bắt đầu có xung đột nên tan rã. Lần 2 khởi nghiệp mình lại mắc phải lỗi y như lần 1, tuy lần này mọi thứ chặt chẽ về giấy tờ nhưng tính cả nể nên dẫn tới sự hợp tác tan rã, dù công ty chính không bị đóng cửa nhưng cũng dần suy yếu.

Mình khởi nghiệp lần 2 một thời gian, doanh số phát triển, số lượng container nhập hàng tăng nhanh. Tại cảng nhập khẩu, có 1 cậu bạn thân, cùng tham gia vào khởi nghiệp lần đầu của mình (5 người bạn), sau bạn tách ra sớm nhưng chủ yếu đi chợ bán đồ quần áo Tàu, việc khá là vất vả. Dù cùng khởi nghiệp lần đầu và tan rã nhưng mình vẫn giữ quan hệ với bạn này nên mỗi lần lên cảng lấy hàng mình toàn ở nhà bạn và sáng hôm sau bạn nghỉ đi bán hàng và chở mình ra cảng.

Bạn thấy mình kinh doanh sau một thời gian ngắn thì phát triển tốt, mỗi lần nhập khẩu hơn 10 container 40’. Một lần ngồi uống rượu buổi tối, bạn ngỏ ý: Cho tao tham gia vào việc kinh doanh của mày được không? Tao chán đi chợ bán hàng rồi.

Tính mình cũng thoải mái nên mình đồng ý lập công ty mới, chuyên phân phối sản phẩm bên mình nhập khẩu, với tỷ lệ mình 75%, bạn 25%. Tiền hàng mình lo, cách làm mình chỉ tận tình. Công ty mới phát triển tốt do bạn lanh lợi và lỳ.

Sau khi biết bạn mình tham gia mở công ty và làm ăn tốt, một số vừa bạn bè, vừa bạn đá banh, vừa bạn nhậu thời đại học, cũng ngỏ ý muốn làm phân phối cho mình tại các vùng khác nhau ở Ba Lan, tổng cộng 5 bạn (trong đó 4 bạn đang đi chợ bán hàng và 1 anh đang thất nghiệp). Các công ty đều theo mô hình 75/25.

Sau một thời gian ngắn, các công ty đều phát triển tốt, mỗi tháng mình họp 1 lần với các bạn để tổng kết về kinh doanh. Mặc dù mình chiếm 75% cổ phần các công ty (riêng công ty nhập khẩu của mình và phân phối tại các tỉnh miền Tây Ba Lan thì mình nắm 100%) nhưng mình đối xử với các bạn rất tử tế với sự tôn trọng, mọi bí quyết làm ăn mình đều chia sẻ. Các bạn lần lượt mua nhà, mua xe trước, còn mình mua nhà cuối cùng do lợi nhuận của mình phải tái đầu tư vào vốn quay vòng, còn lợi nhuận chia cho các bạn thì không.

Một thời gian sau mình chủ động đề nghị chia lại cổ phần tại các công ty phân phối là 50/50 và đó là sai lầm lớn của mình (do thiếu kinh nghiệm). Vì mình để các bạn là đại diện pháp luật nên vấn đề sổ sách bắt đầu có vấn đề. Mình cảm thấy mệt mỏi vì không kiểm soát được các công ty phân phối nữa nên đi đến quyết định còn tệ hơn: tặng lại 100% cổ phần của mình ở các công ty đó cho các bạn. Các bạn đã rất vui vì từ bây giờ thành chủ công ty, không phải nghe chỉ đạo hay ý kiến từ mình nữa. Và bắt đầu sự kết thúc hợp tác từ đó.

Một ngày nọ, mình được tin các bạn họp riêng, do ông anh lớn tuổi nhất mời để bàn về cách lật đổ mình, vì mình làm việc ít, suốt ngày về Việt Nam đi chơi (theo ông anh lớn tuổi nói). Mình đã xuống gặp trực tiếp ông anh đó và nói: nếu anh thấy anh giỏi tự làm được thì anh cứ tự nhiên. Và ông anh đã không thanh toán cho mình tiền hàng còn nợ, khoảng 20.000 USD. Về phía mình, mình đã mở công ty phân phối mới ở vùng đó và tuyển bạn quản lý chứ không chia 25% như ban đầu nữa.

Ông anh sau đó về Việt Nam, đi gặp các Nhà Sản Xuất mì ăn liền để đề nghị hợp tác, nhưng tất cả đều nói: Với mình thì được nợ, còn với ông anh thì phải trả trước tiền mặt 100%. Một thời gian ngắn sau, ông anh phải đóng cửa công ty vì không cạnh tranh được với mình. Sau này ông anh phiêu bạt, làm thuê đủ nghề, rồi về Việt Nam làm quản lý cho 1 khách sạn mini ở Hải Phòng.

Khi biết mình đã về Việt Nam và khởi nghiệp thành công, ông anh gọi điện cho mình, muốn xin lỗi và muốn làm Nhà Phân Phối cho Dh Foods ở Hải Phòng nhưng mình từ chối. Năm dịch 2020, khách sạn mini đóng cửa nên ông anh quay lại Ba Lan, sống nhờ bạn bè và đầu năm ngoái nghe nói nhiễm covid hay gì đó rồi qua đời.

Còn 4 bạn còn lại, một hay hai năm sau đó nghe nói tất cả đều đóng công ty, mối quan hệ của bọn mình cũng không còn được như cũ và dần chấm dứt.

Một kết thúc buồn.

Bài học cho các bạn Startup: Chọn Co-Founder nên chọn người cùng tư duy kinh doanh, không nhất thiết là bạn thân. Hợp đồng nên chặt chẽ và hợp lý, đừng cả nể. Chúc các bạn thành công.

P/s: Các bạn đón đọc phần tiếp theo vào tuần sau nhé.