Mặt bằng lãi suất huy động sẽ còn thấp hơn?

Trong báo cáo triển vọng kinh tế vĩ mô 6 tháng cuối năm 2020, KBSV nghiêng về kịch bản lãi suất tiền gửi sẽ tăng nhẹ trong nửa cuối năm trong trường hợp tín dụng hồi phục.

Lãi suất liên ngân hàng và lợi suất trái phiếu Kho bạc thấp nhất nhiều năm

Thanh khoản hệ thống trong 6 tháng đầu năm 2020 dồi dào, với mức chênh lệch phần tăng thêm M2 và tín dụng luôn duy trì ở mức cao.

Diễn biến này chủ yếu do dịch bệnh khiến cầu tín dụng yếu đi rõ rệt, do các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn, phải thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh. Tăng trưởng tín dụng so với đầu năm tính đến ngày 19/06 chỉ đạt 2.45%, thấp hơn nhiều so với mức hơn 7% cùng kỳ năm 2019, trong khi tốc độ tăng M2 đạt 4.59% so với đầu năm 2020. Thanh khoản dư thừa khiến lãi suất liên ngân hàng và suất trái phiếu Chính phủ (TPCP) xuống mức thấp nhất từ trước đến nay.

Để đối phó với dịch Covid-19, NHNN đã quyết định hạ lãi suất điều hành 2 lần liên tiếp vào tháng 3 và tháng 5 với tổng mức giảm là 100 điểm cơ bản đối với lãi suất tái cấp vốn, cũng như hạ trần lãi suất huy động ngắn hạn và trần lãi suất cho vay trong lĩnh vực ưu tiên.

Bên cạnh đó, NHNN cũng đã yêu cầu các NHTM hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn về mặt thanh khoản, thông qua việc giảm lãi suất cho vay, giãn nợ và cơ cấu lại nợ.

Xét về tổng thể, các chính sách tiền tệ nhằm đối phó với dịch Covid-19 của NHNN vẫn tương đối thấp so với các nước trong khu vực và chủ yếu sử dụng nguồn lực từ các NHTM, do vậy mức tác động đến cung tiền là không nhiều như các quốc gia khác. KBSV đánh giá đây là những chính sách tương đối phù hợp với điều kiện kinh tế của NHNN, mang tính chất nới lỏng có kiểm soát nhằm tránh những hệ lụy về sau như lạm phát, nợ xấu và bong bóng giá tài sản (ví dụ như bất động sản) như giai đoạn 2009-2011.

Mặt bằng lãi suất huy động và cho vay có xu hướng giảm rõ rệt

Những nỗ lực của các NHTM để bù đắp sự cắt giảm lãi suất cho vay, nhằm hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng trong dịch COVID-19 thời gian gần đây, đã đẩy lãi suất huy động kỳ hạn dài trên 6 tháng giảm rõ rệt trong giai đoạn cuối quý 2 để giảm chi phí vốn. Lãi suất tiền gửi dài hạn trên 6 tháng đã giảm khoảng 50 điểm cơ bản tính từ đầu năm tại hầu hết NHTM trong bối cảnh thanh khoản trong hệ thống luôn duy trì trạng thái dồi dào. Lãi suất cho vay cũng có xu hướng giảm nhẹ để hỗ trợ nền kinh tế và mặt bằng lãi suất đứng ở mức thấp nhất 10 năm qua.

KBSV kỳ vọng tăng trưởng tín dụng sẽ phục hồi trong nửa cuối năm 2020 khi hoạt động sản xuất đang dần phục hồi sau dịch, cũng như mặt bằng lãi suất cho vay đang ở mức thấp nhiều năm qua nhờ định hướng chính sách của NHNN. Mặc dù vậy, nhu cầu tín dụng của nền kinh tế sẽ khó phục hồi về trạng thái bình thường như trước khi dịch diễn ra, trong khi khẩu vị rủi ro ở nhóm ngân hàng lớn có phần thận trọng hơn, thể hiện qua các kế kinh doanh được công bố trong mùa ĐHĐCĐ gần đây. Qua đó, KBSV hạ dự báo tăng trưởng tín dụng năm nay xuống quanh mức 10% (so với dự báo 13% trước đó).

Xu hướng lãi suất huy động tăng nhẹ thời gian tới trong trường hợp tín dụng hồi phục

KBSV đánh giá thấp khả năng NHNN sẽ hạ lãi suất điều hành thêm 1 lần nữa trong nửa cuối năm 2020, khi áp lực lạm phát đang có dấu hiệu tăng cũng như hoạt động kinh tế trong nước dần hồi phục.

Xu hướng mặt bằng lãi suất huy động thời gian tới sẽ phụ thuộc 2 yếu tố chính: Một là tốc độ tăng trưởng tín dụng 6 tháng cuối năm; hai là lộ trình siết tỷ lệ huy động ngắn cho vay trung và dài hạn có hiệu lực vào tháng 10/2020.

Trong kịch bản cơ sở, KBSV cho rằng lãi suất huy động sẽ tăng nhẹ trong 6 tháng cuối năm 2020 khi tăng trưởng tín dụng được kỳ vọng hồi phục và lộ trình siết tỷ lệ huy động ngắn cho vay trung và dài hạn có hiệu lực vào tháng 10/2020 có thể đẩy mạnh mức độ cạnh tranh về tiền gửi và làm đảo chiều xu hướng lãi suất tiền gửi đang giảm.