Margin là “con dao 2 lưỡi”, có nên vay để đầu tư chứng khoán?

Margin là một trong nhưng công cụ đắc lực giúp gia tăng nhanh tài khoản tuy nhiên nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng thời điểm và tỷ lệ đòn bẩy hợp lý để trành tình trạng “cháy” tài khoản khi cổ phiếu giảm sâu.

Tôi tham gia đầu tư chứng khoán từ khá lâu, khoảng giữa năm 2016. Dù không phải nhà đầu tư chuyên nghiệp nhưng vì công việc chính khá thoải mái về mặt giờ giấc nên tôi cũng dành không ít thời gian cho chứng khoán. Trải qua nhiều con sóng lớn nhỏ, tôi từng nhiều lần lãi đậm nhưng cũng không ít lần cháy tài khoản chung quy cũng vì margin.

Nhờ lại thời điểm mới “chân ướt, chân ráo” bước vào thị trường, tôi mua bán khá rón rén chứ không táo bạo như đội nhà đầu tư F0 bây giờ. Phải sau hơn 1 năm đầu tư tôi mới bắt đầu sử dụng margin nhưng cũng chỉ ở mức cầm chừng ở một số thời điểm với tỷ lệ khá thấp vì lo sợ bị “call margin”.

Sau một thời gian quen dần, tôi nhận ra tài khoản của mình tăng nhanh hơn khi có margin và bắt đầu xài chiêu này nhiều hơn. Thậm chí có thời điểm tôi liên tục trong tình trạng full margin và thật may mắn nó lại rơi vào đúng lúc thị trường thăng hoa. Từ cuối năm 2017 đến đầu năm 2018, tài khoản của tôi nhanh chóng tăng bằng lần nhờ những cú “gấp thếp”.

Margin dần trở thành thói quen khó bỏ đối với tôi ngay cả khi thị trường không còn thuận lợi như trước. Thị trường biến động mạnh với xu hướng giảm là chủ yếu trong hơn 1 năm sau đó khiến tôi gặp khó với chính thói quen của mình. Margin không đúng lúc khiến tôi nhiều lần thua đau tài khoản cũng “bốc hơi” phần lớn thành quả đạt được của năm trước.

Tôi cũng nhận ra được rủi ro của việc sử dụng đòn bẩy và hạn chế sử dụng trong phần lớn thời gian của năm 2019 khi thị trường đi ngang. Đến cuối năm 2019, tôi trở lại dùng margin vì cho rằng thị trường đã tích lũy đủ và bắt đầu hy vọng một con sóng thần như hồi đầu năm 2018 lặp lại.

Tôi càng chắc chắn với nhận định của mình khi VN-Index vượt 1.000 điểm hồi tháng 11/2019 và bắt đầu nghĩ về đỉnh 1.200 cũng là đỉnh tài khoản của tôi. Nhưng rồi không có đỉnh nào ở đấy hết, thị trường điều chỉnh không quá sâu nhưng cũng đủ khiến tài khoản của tôi “bay” mất một khoản kha khá.

Nhịp hồi từ giữa tháng 1/2020 mang lại hy vọng “gỡ” và tôi đã phạm phải một sai lầm lớn khi quyết định giữ marin ở mức cao vì thấy chứng khoán thường tăng mạnh sau Tết. Nhưng rồi Covid bùng phát, thị trường hoảng loạn, bán tháo trên diện rộng khiến cổ phiếu nào cũng giảm sâu. Thời gian đầu bị call margin tôi vẫn chủ quan và liên tục nạp thêm tiền vào “gồng” nhưng cuối cùng đã bị đánh gục bởi cú rơi kinh hoàng hồi tháng 3 năm ngoái. Tôi lại “cháy” tài khoản.

Sự thất vọng, chán nản với chứng khoán lên đến đỉnh điểm khi thị trường lại tăng ầm ầm “như chưa hề có cuộc chia ly” sau khi tôi cắt đúng đáy. Thời điểm đó tôi đã nghĩ rằng chứng khoán có lẽ không dành cho mình. Tôi hạ quyết tâm bỏ thị trường để tập trung vào công việc chính của mình, may thay nó không bị ảnh hưởng nhiều bởi dịch bệnh.

Sau hơn 3 tháng rời bỏ, tôi bắt đầu theo dõi trở lại vì báo đài, facebook, bạn bè, đồng nghiệp,... đâu đâu cũng thấy bàn luận về chứng khoán. Tôi thực sự bất ngờ vì VN-Index khi ấy đã hơn 900 điểm, tức là tăng đâu đó khoảng 50% so với lúc tôi cắt lỗ. Tôi tìm kiếm lại những cổ phiếu mình từng mua giai đoạn trước giờ cũng đều đã tăng rất mạnh, thậm chí có một số mã giá còn cao hơn trước dịch.

Tôi vẫn quyết định đứng ngoài thị trường một phần vì lo sợ dịch bệnh chưa kết thúc, phần vì cú ngã đau hồi đầu năm còn chưa “nguôi ngoai”. Nhưng thị trường cứ thế đi lên không ngừng và đến khi VN-Index một lần nữa vượt 1.000 điểm, tôi đã không thể kiên nhẫn hơn được nữa. Số tiền đi làm tích góp được hơn nửa năm được tôi đổ vào chứng khoán nhưng với mục tiêu đã khác đi nhiều so với trước.

Tôi không dành quá nhiều thời gian để “trading” như trước mà tập trung vào đầu tư dài hạn với mong muốn có thêm khoản thu nhập ngoài công việc chính chứ không còn tham vọng giàu “xổi”. Và đương nhiên, tôi nói không với margin.

Từ đó đến nay, tài khoản của tôi cũng đã tăng lên kha khá dù không quá ấn tượng như nhiều đội F0 vẫn thường “khoe” trên facebook nhưng bù lại tôi không bị lao đao khi thị trường giảm sâu. Nếu vẫn giữ thói quen “gấp thếp” như trước, rất có thể tôi đã lại cháy tài khoản trong đợt “sale off” toàn thị trường hồi cuối tháng 1 năm nay.

Nói một cách công tâm, margin vẫn là một trong nhưng công cụ đắc lực giúp nhà đầu tư gia tăng nhanh tài khoản của mình nếu sử dụng hợp lý. Dù vậy, nhà đầu tư vẫn cần phải cân nhắc kỹ lưỡng trước quyết định dùng đòn bẩy trong bối cảnh thị trường chứng khoán biến động khó lường để tránh tình trạng “cháy” tài khoản.