Lực đẩy thị trường chứng khoán Việt Nam

Trên thị trường chứng khoán, nhiều nhà đầu tư bước vào năm 2024 với tâm lý kỳ vọng đối với đà phục hồi kinh tế và nền lãi suất thấp, giá tiền rẻ hơn.

Về lý thuyết, với chính sách tiền tệ và tài khóa mở rộng như hiện tại, nền kinh tế được kỳ vọng sẽ khởi sắc hơn trong năm 2024. Tuy nhiên vẫn còn đó các yếu tố rủi ro về địa chính trị thế giới, về diễn biến tình hình thị trường trái phiếu, nợ xấu và bất động sản trong nước...

Đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam có độ mở rất lớn thì một cái "hắt hơi" của thị trường thế giới cũng có thể ít nhiều tác động đến chúng ta.

Sự vận động của nền kinh tế toàn cầu cũng như trong nước sẽ là câu trả lời cho kỳ vọng của các bên.

Ở đây, bên cạnh những yếu tố khách quan, có hai vấn đề thuộc về khâu quản trị thị trường mà chúng ta có thể chủ động, đó là vận hành hệ thống KRX (công nghệ điều hành và quản lý giao dịch trên thị trường chứng khoán của Hàn quốc) và nỗ lực đáp ứng các tiêu chí để nâng hạng thị trường chứng khoán.

Hệ thống KRX được kỳ vọng tạo nền tảng cơ sở giúp cơ quan quản lý triển khai nhiều sản phẩm mới, kết hợp với môi trường lãi suất thấp có thể khuyến khích dòng tiền dịch chuyển sang thị trường chứng khoán. Đồng thời đây cũng chính là chất xúc tác mạnh giúp rút ngắn con đường nâng hạng thị trường chứng khoán của Việt Nam từ thị trường cận biên lên mới nổi.

Khi được nâng hạng, thị trường Việt Nam có thêm cơ hội thu hút dòng vốn ngoại từ các quỹ đầu tư để gia tăng quy mô, thanh khoản. Những sự nâng cấp, cải thiện của thị trường nhằm đáp ứng các tiêu chí xét nâng hạng cũng đồng thời giúp thị trường ngày càng minh bạch, hoàn thiện hơn. Nói cách khác, lợi ích của nâng hạng thị trường không chỉ đến sau khi được xét duyệt mà còn là những kết quả trong quá trình phấn đấu để đạt được mục tiêu trên.

Xây dựng hệ thống KRX và nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam là một câu chuyện rất dài, trên dưới 10 năm nay. Có điều, chưa bao giờ kỳ vọng lại lớn và các cơ quan quản lý thể hiện sự quyết tâm như lúc này.

Với kinh nghiệm làm việc lâu năm trong lĩnh vực chứng khoán, tôi nghĩ hệ thống KRX trong giai đoạn đầu đưa vào vận hành sẽ chưa tạo khác biệt nhiều so với hệ thống cũ. Tuy nhiên, khi có KRX, các sản phẩm tiếp theo như T0 (mua đi bán lại trong ngày), bán khống (nghiệp vụ mà nhà đầu tư dựa trên tài sản không phải của mình để giao dịch kiếm lợi nhuận) sẽ sớm được triển khai. Hơn nữa, KRX có thể giải quyết vấn đề ký quỹ trước giao dịch (prefunding). Những yếu tố này là yêu cầu quan trọng trong xét duyệt nâng hạng của các tổ chức đóng vai trò quyết định như MSCI và FTSE Russell.

Về quyết tâm nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi, lợi ích đã được phân tích, mổ xẻ từ nhiều năm nay. Kỳ vọng hiện tại là chứng khoán Việt Nam sẽ được FTSE Russell nâng hạng trong năm nay; còn với MSCI thì sẽ đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng trong năm 2025 và thực hiện trong năm 2026. Các mốc thời gian đã rất gần và vẫn còn nhiều tiêu chí mà chúng ta cần tiếp tục cải thiện.

Kỳ vọng tốt như vậy, nhưng nhiều nhà đầu tư sẽ tự hỏi lý do vì sao thị trường chứng kiến đà bán ròng mạnh của khối nhà đầu tư nước ngoài thời gian qua. Tôi nghĩ, có lẽ câu hỏi nên được quan tâm là "tại sao khối ngoại bán mạnh đến vậy" hơn là "khi nào họ ngưng bán"?.

Có một vài lập luận cho rằng, trong điều kiện khối ngoại bán mạnh như vậy mà thị trường vẫn không giảm sâu thì khi họ ngưng bán hoặc giảm bán, thị trường sẽ bật nhanh trở lại. Tuy nhiên, điều này không thật sự chắc chắn.

Khi đặt trọng tâm vào câu hỏi "tại sao", tôi thấy lý do có thể chính là những vấn đề mà chúng ta đều đã biết, đó là tình hình kinh tế bên cạnh kết quả đã đạt được thì vẫn còn những mặt khó khăn, những rủi ro, bất động sản chưa phục hồi rõ rệt, các sai phạm quá khứ liên quan đến hoạt động ngân hàng đang được xử lý…

Khối ngoại chưa thấy cơ hội đầu tư khi tỷ trọng ngành ngân hàng và bất động sản trên thị trường chứng khoán vẫn quá lớn, còn những xu hướng mới như trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn, cổ phiếu công nghệ thì chúng ta chưa có nhiều.

Tóm lại, tôi cho rằng chúng ta không cần để tâm quá nhiều đến việc khi nào nhà đầu tư nước ngoài ngừng bán mà nên quan tâm đến sự cải thiện nội tại của nền kinh tế.

Nói cho cùng, chứng khoán là kỳ vọng. Vậy kỳ vọng của bạn là gì cho năm 2024 này?