Lạm phát dưới góc độ tiêu dùng là tiết kiệm tại Mỹ

Hiện tại lạm phát là vấn đề đang được quan tâm nhất trên toàn cầu, hiện chiếm headlines của hầu hết của các trang tin quốc tế cũng như trong nước. Với Mỹ, đây là giai đoạn lạm phát tăng mạnh nhất trong hơn 20 năm qua.

Về nguyên nhân gây ra lạm phát giai đoạn này bắt nguồn từ đứt gãy chuỗi cung ứng rất khác biệt so với lạm phát do cầu kéo trong các chu kỳ kinh tế trước đây đi vốn thường đi kèm với quá trình tăng trưởng kinh tế.

Chuỗi cung ứng đứt gãy do các lệnh lockdown ở các nước (đặc biệt là Trung Quốc) dần được xoa dịu và chúng tôi nhận định sẽ nhanh chóng kết thúc. Tuy nhiên, đứt gãy chuỗi cung ứng cho chiến tranh Nga-Ukraine sẽ khó dự báo được trong ngắn hạn và hiện tại đang làm nguyên nhân chính của việc gia tăng lạm phát.

Chúng ta dễ dàng thấy được điều này khi nhìn vào các cấu phần chính trong CPI của Mỹ. Tính đến tháng 4/2022, giá năng lượng tăng hơn 30% và giá thực phẩm tăng 9.4% vốn là các nhóm mặt hàng ảnh hưởng lớn bởi cuộc chiến.

Theo các khảo sát gần đây, lạm phát đã chiếm trọn mối quan tâm trên phạm vi toàn cầu kéo theo những mối quan ngại liên quan.

Trong cơn bão lạm phát đang bủa vây, FIDT đặt ra câu hỏi:

• Người tiêu dùng Mỹ đang cảm thấy thế nào và phản ứng của họ là gì?

• Phản ứng của họ tác động như thế nào đến nền kinh tế?

1. Góc độ tài chính cá nhân

Trong các khảo sát gần đây,

• Gần 60% cho biết lạm phát đã ảnh hưởng xấu đến tài chính cá nhân của họ, trong đó khoảng 1/4 cảm thấy bị ảnh hưởng lớn.

• Lạm phát khiến 36% người Mỹ đã giảm tiết kiệm lại, 21% đã giảm

tiết kiệm hưu trí của họ để trang trải chi phí gia tăng.

• 25% người Mỹ sẽ cần phải làm việc dài hơn kế hoạch nghỉ hưu ban đầu

- Rõ ràng nếu lạm phát tiếp tục kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiết kiệm và các kế hoạch đầu tư và nghỉ hưu của người Mỹ trong ngắn hạn.

2. Góc độ tiêu dùng

Về niềm tin của Người tiêu dùng, Chỉ số niềm tin của người tiêu dùng (CCI) tăng mạnh khi nền kinh tế hồi phục hậu Covid đã giảm dần trước rủi ro lạm phát gia tăng, tuy nhiên vẫn giữ trên mức 100.

Về mặt chi tiêu, 80% người Mỹ có kế hoạch thay đổi hành vi để bù đắp tác động của lạm phát và chi phí gia tăng của các nhu yếu phẩm hàng ngày:

• 42% đang thay đổi mua sắm hàng tạp hóa, lựa chọn các mặt hàng rẻ hơn, tránh hàng hiệu và chỉ mua những thứ cần thiết.

• 46% đang đi ăn ngoài ít hơn hoặc có ý thức chi tiêu ít hơn khi đi ăn ở ngoài.

• 31% đang lái xe ít hơn để bù đắp chi phí xăng tăng cao.

• 23% đang chi tiêu ít hơn cho các kỳ nghỉ hoặc hủy bỏ hoàn toàn.

• 22% đang thực hiện các biện pháp như hủy đăng ký phòng tập thể dục, truyền hình cáp, v.v.

Nhận định:

Rõ ràng việc điều chỉnh kế hoạch tài chính và hành vi tiêu dùng trong giai đoạn lạm phát cao sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến cấu phần tiêu dùng vốn là động lực GDP của Mỹ và đóng góp khoảng 70% vào GDP.

Việc này dẫn đến rủi ro tốc độ tăng trưởng GDP của Mỹ có bị ảnh hưởng nghiêm trọng và là nguyên nhân chính khiến xác suất nền kinh tế Mỹ có thể rơi vào Suy thoái kinh tế có thể cao hơn dự đoán ban đầu của các tổ chức lớn.

Đợt correction lớn vừa qua trên thị trường Mỹ đã phản ánh lớn rủi ro lạm phát tuy nhiên rủi ro xảy ra suy thoái chưa phản ánh đầy đủ nên động lực thị trường chủ yếu phụ thuộc vào yếu tố này.

Chính vì vậy, hệ thống RMS của FIDT đang ở mức RẤT TIÊU CỰC với cấu phần VĨ MÔ QUỐC TẾ (kéo thang điểm Đánh giá Vĩ mô chung)

Về phía Việt Nam, triển vọng phục hồi và phát triển của Việt Nam vẫn được dự báo tương đối tốt, các ngành XK có mặt hàng thiết yếu có thể tiếp tục hưởng lợi khi XK sang Mỹ, các mặt hàng không thiết yếu có thể bị ảnh hưởng tiêu cực nếu tình hình lạm phát không được kiểm soát và hành vì tiêu dùng tiếp tục điều chỉnh theo lạm phát.

Lưu ý: lạm phát cao nhưng nhiều tổ chức dự báo lạm phát toàn cầu đã qua đỉnh, bằng chứng là tốc độ tăng CPI ở Mỹ đã có dấu hiệu giảm trong tháng 4. Lạm phát có thể hạ nhiệt nhanh nếu chiến tranh kết thúc hoặc chuỗi cung ứng toàn cầu hồi phục. Do đó, các hành vi của người tiêu dùng dễ điều chỉnh trở lại khi lạm phát hạ nhiệt.