Lạm phát có còn đe doạ nền kinh tế?

Chuyên gia cho rằng Việt Nam có thể tạm thời lãng quên các yếu tố về rủi ro lạm phát để có các giải pháp kịp thời phục hồi, phát triển kinh tế xã hội.

Lạm phát không còn là mối lo của nền kinh tế Việt Nam cũng như trên toàn thế giới trong năm 2024. Đó là nhận định của TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia khi cho rằng thế giới hiện đã qua đỉnh lạm phát.

Năm nay, ông Lực dự báo lạm phát toàn cầu được dự báo sẽ về mức 3%, giảm từ mức 8,4% năm 2022 và 5,5% năm 2023.

Trong nước, lạm phát cũng đang có xu hướng giảm. Trong năm 2023, CPI tháng 1 tăng cao, ở mức 4,89% nên áp lực lạm phát rất lớn. Tuy nhiên, mức tăng đã giảm dần sau đó và đến tháng 6 chỉ còn tăng 2%, đến tháng 12 tăng 3,58%. Bình quân cả năm 2023 lạm phát ở mức 3,25%, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra.

Để có được kết quả như vậy, trong năm vừa qua, nhiều giải pháp đã được tích cực triển khai như giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định thị trường ngoại hối; thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Chính phủ tích cực chỉ đạo triển khai các gói tín dụng hỗ trợ các ngành, lĩnh vực; giảm thuế giá trị gia tăng với một số nhóm hàng hóa và dịch vụ từ 10% xuống 8%, giảm, gia hạn thuế, phí, tiền sử dụng đất, hỗ trợ doanh nghiệp.

Xuất hiện rủi ro lạm phát

Bên cạnh đó, thị trường các mặt hàng thiết yếu không có biến động bất thường, nguồn cung được bảo đảm. Giá một số mặt hàng giảm theo giá thế giới cũng đã góp phần giúp giảm áp lực lạm phát như giá xăng dầu bình quân năm 2023 giảm 11,02% so với năm 2022, giá gas giảm 6,94%.

Có thể nói, năm 2023, Việt Nam đã thành công trong kiểm soát lạm phát. Sang năm 2024, ông Lực cho rằng, các yếu tố tích cực này vẫn sẽ tiếp tục tiếp diễn.

Mặc dù theo dự báo từ Tổng cục Tống kê, áp lực lạm phát vẫn hiện hữu, song vẫn có những yếu tố giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá.

Theo đó, năm 2024, rủi ro lạm phát sẽ đến từ các yếu tố như giá nguyên vật liệu đầu vào thế giới đang ở mức cao, Việt Nam là nước nhập khẩu nhiều nguyên liệu phục vụ sản xuất nên sẽ ảnh hưởng đến chi phí, giá thành, tạo áp lực cho sản xuất của doanh nghiệp và từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên.

Bên cạnh đó, đô la Mỹ tăng giá càng làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu, gây sức ép lên mặt bằng giá hàng hóa tại Việt Nam.

Tại trong nước, giá dịch vụ y tế, giáo dục điện, lương thực thực phẩm tăng cũng sẽ tác động làm tăng CPI. Tập đoàn Điện lực Việt Nam có thế tiếp tục tăng giá điện khi nguyên liệu đầu vào như xăng dầu, than đều đang ở mức cao.

Ngoài ra, các chương trình hỗ trợ phục hồi, giải ngân đầu tư công của Chính phủ, dịch vụ du lịch… dự kiến sẽ gây áp lực lên mặt bằng giá trong thời gian tới

Chính phủ quản trị rủi ro tốt; rủi ro tài khóa ở mức trung bình, dư địa chính sách vẫn còn, lạm phát có thể tạm thời được "lãng quên".

TS. Cấn Văn Lực

Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV

Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố có khả năng tạo áp lực lên lạm phát cũng có những yếu tố giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá như hỗ trợ giảm thuế môi trường đối với xăng dầu, giảm thuế VAT tiếp tục được thực hiện trong năm 2024.

Theo ông Lực, với điều kiện kinh tế vĩ mô như hiện nay, Chính phủ quản trị rủi ro tốt; rủi ro tài khóa ở mức trung bình, dư địa chính sách vẫn còn, lạm phát có thể tạm thời được "lãng quên".

Trong năm tới, lạm phát được dự báo sẽ ở mức 3,5 - 4%. Đây là một tín hiệu tốt cho phục hồi tăng trưởng. Chính phủ có thể căn cứ vào các yếu tố vĩ mô này để có nhiều giải pháp kịp thời, hỗ trợ các doanh nghiệp, nền kinh tế.

"Việt Nam không nên lo lắng, sợ hãi quá lớn với lạm phát, bởi bên cạnh mục tiêu kiểm soát lạm phát, vẫn phải phục hồi và phát triển kinh tế xã hội. Chính phủ cần tích cực hơn trong các giải pháp về chính sách tài khoá, tiền tệ nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp phục hồi", ông Lực nhấn mạnh.

Tổng cục Thống kê cũng cho rằng, Chính phủ cần tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, thận trọng, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, đồng thời đảm bảo mục tiêu tăng trưởng.

Để kiểm soát lạm phát, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, kịp thời cảnh báo các nguy cơ ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát của Việt Nam để có các biện pháp ứng phó phù hợp nhằm đảm bảo nguồn cung, bình ổn giá trong nước.

Hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ cần được đảm bảo, nhất là đối với xăng dầu và các mặt hàng chiến lược có khả năng bị ảnh hưởng từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và xung đột căng thẳng địa chính trị Nga – Ucraina khó lường, phức tạp.

Diễn biến giá cả của các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, thịt lợn, xăng dầu, cần được theo dõi để có giải pháp điều hành phù hợp. Ngoài ra, các cơ quan quản lý cần kiểm soát, bình ổn giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, tránh để xảy ra hiện tượng tăng giá bất hợp lý, tung tin thất thiệt gây bất ổn thị trường.