Làm mới pháp lý cho thị trường chứng khoán, nghị định cần khớp Luật

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa gửi tới cơ quan soạn thảo Nghị định hướng dẫn Luật Chứng khoán một số ý kiến góp ý, trong đó có chỉ ra một số điểm chưa phù hợp hoặc có vênh với một số quy định hiện hành.

Luật đã khớp nhau, đòi hỏi hướng dẫn Luật cũng phải khớp nhau

Trước khi được sửa đổi và thông qua tại các kỳ họp gần đây, giữa Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư có một số quy định chưa khớp nhau, nhất là trong cách hiểu về danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện và quy định về tỷ lệ sở hữu cổ phần tối đa của nhà đầu tư nước ngoài tại các doanh nghiệp Việt Nam.

Với việc các luật mới có điều khoản giao Chính phủ có hướng dẫn cụ thể về hai điểm trên, theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), sẽ giúp thống nhất một cách hiểu, một cách làm về ngành nghề kinh doanh có điều kiện và room trong từng ngành nghề như vậy.

Qua đó, mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp, cho thị trường chứng khoán thu hút sự quan tâm nhiều hơn của nhà đầu tư nước ngoài.

Ở cấp độ luật, hướng khắc phục đã có, nhưng tại dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Chứng khoán đang trong quá trình xây dựng còn có những điểm “vênh” so với các quy định pháp luật trong một số lĩnh vực.

Chẳng hạn, dự thảo Nghị định quy định trường hợp không phải chào mua công khai theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 35, Luật Chứng khoán thì cổ đông, nhà đầu tư là đối tượng chuyển nhượng, nhận chuyển nhượng và người có liên quan của các cổ đông, nhà đầu tư này không có quyền biểu quyết về việc chuyển nhượng cổ phiếu, chứng chỉ quỹ.

Việc chuyển nhượng cổ phiếu, chứng chỉ quỹ được thông qua khi có số cổ đông, nhà đầu tư đại diện tối thiểu 65% tổng số cổ phiếu có quyền biểu quyết, chứng chỉ quỹ đóng đang lưu hành còn lại tán thành...

Theo Công ty Chứng khoán VNDirect(VND), tỷ lệ biểu quyết thông qua các quyết định của đại hội đồng cổ đông được điều chỉnh bởi Luật Doanh nghiệp và điều lệ công ty, luật chuyên ngành và đặc biệt là văn bản dưới luật không thể đưa ra quy định liên quan đến tỷ lệ biểu quyết để thông qua các vấn đề thuộc thẩm quyền của đại hội đồng cổ đông.

Cũng liên quan đến nội dung này, trên cơ sở tập hợp ý kiến của các doanh nghiệp, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa gửi tới cơ quan soạn thảo Nghị định ý kiến góp ý.

Theo đó, việc dự thảo quy định cứng tỷ lệ biểu quyết thông qua của đại hội đồng cổ đông cho việc chuyển nhượng cổ phiếu, chứng chỉ quỹ trong trường hợp trên là chưa phù hợp với quy định tại Điều 148, Luật Doanh nghiệp 2020.

Bởi luật này quy định về tỷ lệ biểu quyết thông qua tối đa của đại hội đồng cổ đông trong một số trường hợp và điều lệ doanh nghiệp sẽ quy định các tỷ lệ biểu quyết cụ thể.

Vì vậy, VCCI đề nghị Ban soạn thảo sửa đổi quy định theo hướng dẫn chiếu sang quy định tại Luật Doanh nghiệp, hoặc do điều lệ của doanh nghiệp quy định.

Một nội dung khác cũng được nhìn nhận là chưa khớp với Luật Doanh nghiệp, theo phát hiện của VND là quy định về điều kiện thành lập văn phòng đại diện trong nước của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ.

Theo đó, một trong những điều kiện là địa điểm đặt văn phòng đại diện không nằm trong phạm vi địa bàn tỉnh, thành phố nơi công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đặt trụ sở chính hoặc chi nhánh... Quy định này mâu thuẫn với quy định của Luật Doanh nghiệp 2020.

Cụ thể, khoản 1, Điều 45, Luật Doanh nghiệp quy định, “doanh nghiệp có thể đặt một hoặc nhiều chi nhánh, văn phòng đại diện tại một địa phương theo địa giới đơn vị hành chính”. Hơn nữa, văn phòng đại diện có các chức năng, nhiệm vụ riêng đã được nêu rõ trong dự thảo Nghị định.

Việc thành lập văn phòng này tại đâu nên để doanh nghiệp tự quyết định, dựa trên yêu cầu thực tế, nhu cầu về phát triển kinh doanh của doanh nghiệp. Bởi vậy, VCCI đề nghị Ban soạn thảo bãi bỏ quy định bất hợp lý trên.

Theo quy định tại dự thảo, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ có không quá hai người đại diện theo pháp luật tại một thời điểm.

VCCI cho rằng, quy định này là chưa phù hợp với Bộ luật Dân sự năm 2015 và Luật Doanh nghiệp năm 2020 về một pháp nhân có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật.

Công ty chứng khoán, quản lý quỹ cũng là một loại hình doanh nghiệp, nên số lượng người đại diện theo pháp luật của công ty nên thực hiện thống nhất với quy định của Luật Doanh nghiệp. Việc giới hạn tối đa 2 người đại diện theo pháp luật cũng không có cơ sở xác đáng.

Cần làm rõ quy định về người hành nghề chứng khoán

Liên quan đến quản lý, giám sát người được cấp chứng chỉ hành nghề chứng khoán, dự thảo quy định, chứng chỉ hành nghề chứng khoán chỉ có giá trị sử dụng khi người được cấp chứng chỉ làm việc tại một công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty đầu tư chứng khoán và được công ty đó thông báo với UBCK...

Công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng cho rằng, quy định này mâu thuẫn với quy định tại điểm c, khoản 3, Điều 97, Luật Chứng khoán 2019 (chứng chỉ hành nghề chứng khoán chỉ bị thu hồi khi không hành nghề trong 3 năm liên tục) và cần được bãi bỏ.

Maybank Kim Eng cũng đề xuất, Nghị định hướng dẫn Luật cần cho phép người có chứng chỉ hành nghề kinh doanh chứng khoán được phép hành nghề với tư cách cá nhân và phải đăng ký hoạt động tương ứng với cơ quan quản lý người hành nghề kinh doanh chứng khoán.

Một điểm khác trong dự thảo Nghị định, theo một số thành viên thị trường, là đặt ra những điều kiện mà trong Luật Chứng khoán không quy định.

Chẳng hạn, liên quan đến điều kiện cấp chứng chỉ hành nghề quản lý quỹ cho cá nhân phải đáp ứng điều kiện “có tối thiểu 3 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng”. Trong khi đó, Luật Chứng khoán không ràng buộc điều kiện này. Do vậy, điều kiện này cũng cần bãi bỏ.

Tương tự, liên quan đến hồ sơ đề nghị cấp giấy phép thành lập và hoạt động kinh doanh chứng khoán (Điều 166), dự thảo Nghị định quy định trong hồ sơ phải có: lý lịch tư pháp của cổ đông, thành viên góp vốn; phương án kinh doanh.

Trên cơ sở tập hợp ý kiến từ phía doanh nghiệp, VCCI cho rằng, hai tài liệu trên là chưa phù hợp.

Thay vì lý lịch tư pháp, Luật Chứng khoán chỉ yêu cầu cầu điều kiện “không bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán trong thời hạn 6 tháng gần nhất tính đến thời điểm nộp hồ sơ” đối với tổng giám đốc, chứ không phải là tất cả các cổ đông, thành viên góp vốn.

Với tài liệu “phương án kinh doanh”, dự thảo Nghị định cũng tự đặt ra thêm mà không thể hiện ở điều kiện nào quy định tại Luật Chứng khoán. Do đó, để đảm bảo tính thống nhất với Luật, VCCI đề nghị Ban soạn thảo bỏ hai tài liệu trên.

Trao đổi với Đầu tư Chứng khoán, đại diện UBCK cho hay, theo lộ trình xây dựng dự thảo nghị định hướng dẫn Luật Chứng khoán, dự kiến ngày 15/9 tới, dự thảo sẽ được trình Chính phủ xem xét.

Sau khi dự thảo được trình ra lấy ý kiến các thành viên Chính phủ, Ban soạn thảo sẽ tiếp thu, chỉnh sửa dự thảo trước khi dự kiến ký ban hành vào ngày 15/11, nhằm đáp ứng được yêu cầu có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 cùng thời điểm với Luật Chứng khoán.