Kiểm toán tính suất đầu tư cao tốc Bắc - Nam giảm 16.000 tỉ

Kiểm toán nhà nước tính toán tổng mức đầu tư 729 km cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 giảm 16.330 tỉ so với dự kiến của Chính phủ. Trong khi Bộ GTVT lý giải tổng mức đầu tư sơ bộ đã được tính theo đúng quy định pháp luật.

Trong báo cáo vừa gửi Quốc hội, Kiểm toán nhà nước cho biết, theo tờ trình của Chính phủ về dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, sơ bộ tổng mức đầu tư quy mô 4 làn xe là 146.990 tỉ đồng cho 729 km; bình quân 175,4 tỉ đồng/km không tính chi phí giải phóng mặt bằng (GPMB).

Tuy nhiên, theo KTNN, xem xét trên suất đầu tư các dự án đầu tư đường cao tốc giai đoạn 2017 - 2020, cụ thể dự án thành phần đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết (hình thức đầu tư công) là dự án tương tự về loại, cấp, quy mô công trình, thì có tổng mức đầu tư (bao gồm GPMB) là 10.854 tỉ đồng/101 km (tương đương 107,5 tỉ đồng/km).

Dự án thành phần đoạn Cam Lâm - Vĩnh Hảo là 9.620,2 tỉ đồng/78,5 km (tương đương 122,6 tỉ đồng/km) và đoạn Phan Thiết - Dầu Giây là 12.577 tỉ đồng/100km (tương đương 125,77 tỉ đồng/km).

Trên cơ sở tổng mức đầu tư đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ trước đó, KTNN tính toán tổng mức đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam giai doạn 2 là 130.605 tỉ đồng, giảm 16.330 tỉ đồng so với tờ trình của Chính phủ, tức bình quân 152,9 tỉ đồng/km không bao gồm GPMB.

Do thiết kế kỹ thuật khác nhau

Liên quan đến kiến nghị này của KTNN, thừa ủy quyền Chính phủ, Bộ GTVT vừa có báo cáo giải trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo Bộ này, quy định thì sơ bộ tổng mức đầu tư trong bước nghiên cứu tiền khả thi là cơ sở để ước tính chi phí đầu tư xây dựng, xây dựng kế hoạch vốn.

Lãnh đạo Bộ GTVT cho rằng, tổng mức đầu tư được phê duyệt trong bước nghiên cứu khả thi làm cơ sở để bố trí vốn. Tùy thuộc vào từng giai đoạn, quy định về mức độ chính xác đối với tổng mức đầu tư cũng khác nhau, nên việc so sánh giữa bước nghiên cứu tiền khả thi so với bước nghiên cứu khả thi cũng chỉ mang tính chất tương đối. Sơ bộ tổng mức đầu tư bước nghiên cứu tiền khả thi được xác định như “đường bao” để bảo đảm tổng mức đầu tư bước nghiên cứu khả thi không bị vượt, không phải điều chỉnh chủ trương đầu tư theo quy định pháp luật.

“Sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án được xác định theo đúng quy định của pháp luật về xây dựng, đáp ứng độ tin cậy trong bước nghiên cứu tiền khả thi”, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể khẳng định.

Bộ này cũng dẫn lại suất đầu tư các dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 từ 2017 - 2020. Theo đó, 4 dự án thành phần đoạn Mai Sơn (Ninh Bình) - Bãi Vọt (Hà Tĩnh) có suất đầu tư bình quân 190 tỉ đồng/km.
Theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi giai đoạn 2021 - 2025, 10 dự án thành phần trên đoạn Bãi Vọt (Hà Tĩnh) - Cam Lộ (Quảng Trị) và đoạn Quảng Ngãi - Nha Trang có suất đầu tư bình quân 194 tỉ đồng/km; đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ có suất đầu tư bình quân 210 tỉ đồng/km; đoạn Cần Thơ - Cà Mau có suất đầu tư bình quân 253 tỉ đồng/km.

Mặt khác, đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ và Cần Thơ - Cà Mau có đặc điểm địa chất tương đồng; tuy nhiên số lượng các cầu trên đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ chỉ chiếm 4,4% chiều dài, thấp hơn nhiều so với 9,2% chiều dài tuyến trên đoạn Cần Thơ - Cà Mau, nên suất đầu tư thấp hơn.

Theo nội dung tờ trình của Chính phủ, sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án khoảng 146.990 tỷ đồng, trong đó chi phí GPMB, tái định cư khoảng 19.097 tỉ đồng (trong đó đã dự trù chi phí trồng rừng thay thế, hỗ trợ chuyển đổi đất lúa hai vụ... theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về lâm nghiệp).

Trường hợp được Quốc hội thông qua, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ GTVT tổ chức khảo sát chi tiết về địa hình, địa chất, vật liệu xây dựng..., làm cơ sở để xây dựng tổng mức đầu tư để bố trí vốn đầu tư.

Dù vậy, Bộ GTVT cũng cho rằng, thực tế triển khai các dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020, sau khi Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư (tháng 11.2017), mãi tới tháng 9.2019 mới khởi công được gói thầu đầu tiên.

Để đảm bảo tiến độ dự án giai đoạn 2, Chính phủ dự kiến chuẩn bị dự án năm 2021 - 2022; thiết kế kỹ thuật, dự toán và thực hiện GPMB, tái định cư năm 2022 - 2023; khởi công năm 2023, cơ bản hoàn thành năm 2025.

Với tiến độ nêu trên, trường hợp không phát sinh các tình huống phức tạp, đến cuối năm 2025 có thể thông xe kỹ thuật toàn bộ các dự án thành phần và đưa vào khai thác một số đoạn tuyến, các đoạn có yêu cầu kỹ thuật phức tạp (như công trình cầu, hầm lớn, nền đường phải xử lý đất yếu…) sẽ hoàn thành đưa vào khai thác năm 2026.