Khó kìm đà tăng giá thép

Phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu đang trong thời kỳ tăng giá đột biến, nên giá thép trong nước liên tục “nhảy múa” và không dễ kìm lại.

Ưu tiên thép cho thị trường trong nước

Trước diễn biến giá thép trong nước tăng phi mã, có thời điểm tăng tới 40 - 45% so với cuối năm 2020, thậm chí đã xảy ra tình trạng khan hàng, Phó thủ tướng Lê Minh Khái vừa yêu cầu Bộ Công thương tăng năng lực sản xuất thép thành phẩm, đáp ứng nhu cầu của thị trường và bình ổn giá thép.

"Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho biết, theo nhiều dự báo, giá thép có thể tăng hết quý III/2021.

“Bộ Công thương nghiên cứu, có các biện pháp thúc đẩy tăng năng lực sản xuất thép thành phẩm trong nước, hướng tới đáp ứng cơ bản nhu cầu trong nước; nghiên cứu điều chỉnh sự mất cân đối cung ứng sản phẩm thép, ưu tiên thị trường trong nước, cân đối khối lượng xuất khẩu thép thành phẩm”, Phó thủ tướng Lê Minh Khái chỉ đạo.

Giá thép liên tục tăng trong 3 tháng gần đây và chưa có dấu hiệu dừng lại khiến hàng loạt doanh nghiệp xây dựng, nhà thầu điêu đứng. Theo Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC), ông Nguyễn Quốc Hiệp, giá thép tăng đột biến đẩy nhà thầu xây dựng cả nước đứng trước nguy cơ “vỡ trận”, phá sản.

“Tất cả thương hiệu thép đồng loạt tăng giá 30 - 40% so với quý IV/2020. Đơn cử, quý IV/2020, thép phi 6 Việt Mỹ có giá 13.145 đồng/kg, đến giữa tháng 4/2021 tăng lên mức 18.370 đồng/kg (tại Đà Nẵng). VACC kiến nghị Chính phủ sớm chỉ đạo

các bộ, ngành liên quan kiểm tra triệt để nguyên nhân khiến giá thép tăng cao”, ông Hiệp nói.

Chủ tịch VACC cho biết, các nhà thầu xây dựng đều vấp phải khó khăn không có cách tháo gỡ do đa số chủ đầu tư không sử dụng vốn nhà nước đều sử dụng loại hợp đồng đơn giá cố định không điều chỉnh ở thời điểm ký (trừ trường hợp bất khả kháng), các nhà thầu phải tự giải quyết khi giá vật liệu biến động. Còn các dự án đầu tư vốn ngân sách nhà nước thì phải áp dụng đơn giá vật liệu theo thông báo của các sở xây dựng, trong khi các thông báo này lại không cập nhật biến động giá kịp thời.

Thị trường rơi vào trạng thái bất ổn bởi giá thép không ngừng “nhảy múa”. Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) kêu gọi các doanh nghiệp hội viên phát huy công suất, đẩy mạnh sản xuất các sản phẩm thép để ổn định nguồn cung trong nước, đảm bảo đáp ứng nhu cầu thị trường.

“Doanh nghiệp phải tiết giảm chi phí sản xuất, bảo đảm giá bán hợp lý để bình ổn giá cả thị trường thép trong nước; tăng cường hợp tác, phối hợp, ưu tiên nguồn nguyên liệu và thép thô cho thị trường trong nước”, VSA đề nghị.

Không dễ chặn đà tăng giá

Nguồn nguyên liệu sản xuất đầu vào của ngành thép trong nước (như quặng sắt, thép phế liệu, than mỡ luyện cốc, điện cực graphite…) phụ thuộc rất lớn vào nguồn nhập khẩu.

Trên thị trường toàn cầu, giá nguyên vật liệu sản xuất thép tăng cao đột biến bởi tác động không mong muốn của dịch bệnh Covid-19, thời gian giao hàng kéo dài… Những lý do này đẩy giá thép trong nước tăng mạnh và theo các chuyên gia, đà tăng của giá thép khó có cơ hội ghìm lại.

Theo tính toán của Cục Công nghiệp (Bộ Công thương), Việt Nam sẽ tiếp tục phải nhập khẩu nhiều loại nguyên liệu để sản xuất thép. Dự báo, trong năm 2021, ngành thép phải nhập hơn 18 triệu tấn quặng sắt cho các lò cao, 6 - 6,5 triệu tấn thép phế liệu cho các lò điện, khoảng 6,5 triệu tấn than mỡ luyện cốc và hơn 10.000 tấn điện cực graphite…

Sau một thời gian kìm nén bởi dịch bệnh, nhu cầu tại các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, EU... đang gia tăng mạnh mẽ, đẩy giá nhiều nguyên liệu quan trọng lên cao, trong khi nguồn cung vẫn bị gián đoạn bởi sự đứt gãy của chuỗi cung ứng. Cùng với đó, những lo ngại về nguy cơ thiếu hụt nguồn cung thép và quặng sắt ở Trung Quốc đang thúc đẩy hoạt động đầu cơ…

Dự báo, giá quặng sắt, thép phế liệu, quặng nguyên liệu thô và than mỡ luyện cốc... vẫn duy trì ở mức cao và sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất thép cũng như thị trường thép trong nước. Cán cân thương mại đối với sản phẩm thép sẽ tiếp tục bị thâm hụt hàng tỷ USD trong năm 2021 (năm 2020 thâm hụt hơn 6,4 tỷ USD ).

Bộ Công thương phân tích, năm 2021, kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi và dự báo tăng trưởng trên 6%. Theo đó, dự kiến nhu cầu sản phẩm phôi thép của thị trường trong nước tăng khoảng 6% và nhu cầu thép tăng 2 - 3% so với năm 2020. Nhu cầu sản phẩm thép các loại dự tính khoảng 27 triệu tấn.

Nhờ có thêm một số dự án thép đã đi vào hoạt động (như Liên hợp gang thép Hòa Phát Dung Quất, Nhà máy Luyện thép Nghi Sơn), năng lực sản xuất thép xây dựng trong nước có thể đạt khoảng 14 triệu tấn/năm.

Tuy nhiên, Bộ Công thương thừa nhận, dẫu năng lực của ngành thép có thể bảo đảm nhu cầu tiêu dùng thép xây dựng trong nước, nhưng do dịch bệnh Covid-19 kéo dài khiến các nhà máy phải đóng cửa, hoạt động logistics cũng bị ảnh hưởng làm gián đoạn nguồn nguyên liệu, nên các nhà máy không dễ đẩy mạnh sản xuất.

Với tình hình này, thị trường thép trong nước có thể tiếp tục thiết lập mặt bằng giá mới và chỉ bình ổn trở lại khi dịch bệnh được khống chế, nguồn cung nguyên liệu được thông suốt.