Khi xu hướng tiêu dùng thay đổi

Số lượng người tiêu dùng trẻ tăng nhanh, xu hướng tiêu dùng thay đổi cùng với sự phát triển của công nghệ buộc các NHTM phải thay đổi phương thức kinh doanh.

Xu hướng của sự tiện lợi

Thị trường tiêu dùng Việt Nam luôn hấp dẫn nhờ đặc điểm nhân khẩu học hỗ trợ, tăng trưởng kinh tế và tốc độ đô thị hóa cao. GDP thực của Việt Nam sẽ tăng 91,4% trong giai đoạn 2019 – 2030 cùng với mức tăng vọt trong chi tiêu dùng. Đến năm 2030, 46 triệu người tiêu dùng thành thị sẽ có mức chi tiêu dùng 169 tỷ USD trong khi con số này cho 61 triệu người dân nông thôn sẽ là 173 tỷ USD.

Quan trọng hơn, tầng lớp trung lưu - nền tảng của tiêu dùng đang tăng nhanh: năm 2030, 49% hộ gia đình sẽ có thu nhập khả dụng hàng năm từ 5.000 đến 15.000 USD, tăng 33,8% vào năm 2018. Tất cả những lợi thế trên đang tạo ra cơ hội lớn cho ngành bán lẻ, nhất là bán lẻ tài chính, bắt kịp các xu hướng mới.

Theo phân tích của một lãnh đạo cao cấp thuộc CTCK Rồng Việt, hiện nay, có rất nhiều lý do dẫn đến sự thay đổi tiêu dùng, thế nhưng xu hướng tiêu dùng chủ đạo tại Việt Nam chỉ có 3 điểm nổi bật. Thứ nhất, người trẻ đang có trải nghiệm nhiều hơn trong cuộc sống.

Cụ thể, ngày nay mọi người không muốn đến các cửa hàng chỉ để mua đồ vì họ có thể làm trực tuyến. Thay vào đó, khách hàng chọn các cửa hàng vật lý thay vì mua hàng online để có những trải nghiệm mà mua sắm trực tuyến không thể cung cấp.

Ví dụ: chất lượng dịch vụ, không gian sáng tạo nghệ thuật trong cửa hàng, tư vấn chuyên sâu từ đội ngũ nhân viên, dùng thử sản phẩm… Mặc dù nhạy cảm về giá cả, người Việt vẫn sẵn sàng trả nhiều tiền hơn để trải nghiệm.

Thứ hai là người tiêu dùng “số”. Đối với những người này, đặc biệt là giới trẻ, đã gắn chặt với các thiết bị di động, mạng xã hội và thích nghi với việc mua hàng trực tuyến. Với hơn 50% dân số truy cập internet di động, mạng xã hội đang đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá sản phẩm tại Việt Nam.

Ngoài ra, các nền tảng tìm kiếm và đặt chỗ như dịch vụ giao đồ ăn nhanh cũng như dịch vụ giữ nhà, đặt chỗ khám bệnh online… có thể giúp các công ty tiếp cận khách hàng tiềm năng và nâng cao sự tiện lợi của khách hàng hiện hữu.

Mặt khác, người Việt vẫn ưa thích mua sắm trực tuyến các mặt hàng giá rẻ do vẫn lo ngại về các yếu tố chất lượng sản phẩm, thanh toán an toàn. Do đó, quảng cáo/bán hàng đa kênh kết hợp linh hoạt giữa các kênh tiếp cận là mô hình ưu việt để các tổ chức tài chính tối đa hóa doanh số.

Cuối cùng là xu hướng “cao cấp hóa” của người tiêu dùng. Chính sự gia tăng của tầng lớp có thu nhập cao (ước tính đạt 10 triệu trong năm 2020, so với 2,6 triệu năm 2012) cũng thúc đẩy nhu cầu khổng lồ về “cao cấp hóa”. Người tiêu dùng ngày càng có nhu cầu thể hiện bản thân và muốn sự khác biệt qua các sản phẩm được “cá nhân hóa” cho mình. Nhu cầu này không chỉ giới hạn tại phân khúc xa xỉ với người tiêu dùng có thu nhập cao, các công ty còn có thể cung cấp các dịch vụ “cao cấp”, có phong cách riêng và giá cả phù hợp.

Ví dụ như trường hợp của Xiaomi tạo ra một hệ sinh thái đặc trưng (Mi ecosystem for Mi fans) gồm những sản phẩm chất lượng cao với giá thấp hay chuỗi The Coffee House mang đến không gian thưởng thức café cao cấp với mức giá bình dân.

Phát triển đa kênh

Và chính những lợi thế của sự thay đổi đã và đang thúc đẩy ngành bán lẻ tài chính trong nước thay đổi rất nhanh. Cơ hội đang mở ra cho những NH nhanh tay bắt kịp xu hướng cũng như đưa ra được sản phẩm phù hợp nhất với nhu cầu của người tiêu dùng. Trong cuộc đua này, các CTTC hay NHTM đều đang rất nỗ lực thông qua việc họ đang rất tập trung vào tiếp thị số và các ứng dụng bán hàng online. Đây là xu hướng chung giúp NH hay CTTC nhanh chóng tiếp thị khách hàng. Nhờ đó, họ đã và đang mang đến cho khách hàng những trải nghiệm thuận lợi nhất.

Đơn cử, đối với hình thức vay tài chính tiêu dùng, khi vừa ra đời, các tổ chức tài chính chủ yếu cài nhân viên phục vụ tại các cửa hàng điện thoại, điện máy, xe máy để cung cấp các khoản vay trả góp để mua hàng hóa của khách hàng. Thủ tục nhanh chóng và đơn giản, chẳng hạn chỉ cần CMND/bằng lái xe và hộ khẩu sau nửa tiếng đã có món hàng mang về nhà.

Tuy nhiên, với sự ra đời ngày càng cao các sản phẩm cho vay trả góp, áp lực cạnh tranh cũng ngày càng lớn, đòi hỏi bên cho vay phải đơn giản hóa việc cho vay. Cụ thể, nếu trước đây người vay cần phải có hộ khẩu cho khoản vay trả góp mua món hàng trên 10 triệu đồng, thì trong khoảng 1 năm trở lại đây, rất nhiều người có thể vay mà chỉ cần cung cấp CMND.

Còn với những khoản vay lớn hơn qua thẻ tín dụng, mảng cho vay trả góp mua hàng điện máy, điện tử hiện nay phần lớn đều là các chương trình cho vay lãi suất 0%. Thậm chí nhiều TCTD cho vay tiền mặt trực tiếp bằng cách rút tiền qua thẻ hoặc giải ngân qua NH với mức lãi suất chỉ dao động khoảng 3% - 5%/tháng, tương đương từ 36% - 60%/năm. Có một số nơi có mức lãi suất ưu đãi khi vay tiền mặt khoảng 1%/tháng nhưng con số này không lớn, chủ yếu cho các khách hàng đã vay nhiều lần và trả nợ thật tốt, không trễ tháng nào.

“Không tiền mặt” cũng được xem là mảng chủ lực nuôi sống các NH và CTTC trong thời gian tới. Do vậy, cần phải ngày càng mở rộng thêm nhiều khách hàng, phát triển thêm các sản phẩm để khách hàng vay tiền thật dễ dàng. Đó chính là khi các tổ chức cho ra đời rất nhiều sản phẩm dịch vụ online tích hợp với thẻ tín dụng như QR Pay, mobile banking, internet banking, ví điện tử…

Nhìn chung, các NH đang phát triển rất nhiều phương án tiếp cận khách hàng phù hợp vì khách hàng có thể chuyển hẳn qua kênh online và bỏ kênh offline dù kênh này mang lại những trải nghiệm thực tế thú vị. Vì thế, các tổ chức tài chính cần nhiều phương tiện tích hợp nối kết giữa online và offline để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng. Nhìn chung, khoảng cách mua sắm giữa hàng online và offline ngày càng mờ dần, vì vậy người tiêu dùng đang rất thuận lợi vì được cung cấp các hình thức đa kênh.