Khắc phục khiếm khuyết Quỹ bình ổn giá xăng dầu

Ngày 15/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Giá (sửa đổi). Quỹ bình ổn giá nói chung và Quỹ bình ổn giá xăng dầu là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của đại biểu.

Sớm đưa giá xăng dầu vận hành theo quy luật thị trường

Liên quan đến Quỹ bình ổn giá xăng dầu, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội cho biết, có một số ý kiến đề nghị không tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Bởi đây là quỹ tài chính do người tiêu dùng chi trả, song lại do doanh nghiệp quản lý và quyết định sử dụng nằm tại cơ quan điều hành, chưa có quy định về thời hạn hoạt động của quỹ. Tuy nhiên, nhiều ý kiến khác lại tán thành sự cần thiết duy trì. Lý do, đây là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, là biện pháp kinh tế, không phải là can thiệp hành chính; đồng thời đề nghị bổ sung quy định làm rõ tính chất hoạt động có thời hạn, Chính phủ chịu trách nhiệm công khai, hiệu quả, kịp thời trong quản lý, sử dụng quỹ.

Về thẩm quyền thành lập Quỹ bình ổn giá, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho biết, vấn đề hiện vẫn còn những ý kiến khác nhau. Cơ quan thẩm tra ủng hộ quy định Quốc hội có thẩm quyền thành lập Quỹ bình ổn giá, trường hợp cấp bách thì giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tiếp thu ý kiến trên, ông Cường đề nghị nâng cao tính công khai, minh bạch về thực trạng nguồn lực, việc sử dụng Quỹ và tính kịp thời, hiệu quả thực tế trong điều hành, nhất là khi biến động, đồng thời có lộ trình để sớm đưa giá xăng dầu của Việt Nam hoàn toàn vận hành theo quy luật thị trường.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, tại phiên giải trình vừa qua, khi đánh giá về Quỹ bình ổn xăng dầu, nhiều đại biểu cho rằng chưa bảo đảm đúng mục đích. “Ngày 21/6/2022, khi đó giá xăng dầu cao đỉnh điểm nhưng không có sự tác động gì của Quỹ bình ổn giá xăng, dầu để kéo giá xuống”, ông Thanh cho hay.

Trước thực tế đó, trong Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng có 2 luồng ý kiến: Nếu tác động của Quỹ bình ổn giá xăng, dầu như thế có nên giữ lại hay không? “Quan điểm cá nhân tôi nên giữ lại Quỹ này, nhưng phải khắc phục những khiếm khuyết, tồn tại của việc điều hành Quỹ bình ổn giá xăng dầu trong thời gian vừa qua. Cần phải có một đánh giá tác động riêng, công khai, minh bạch ra sao để thực hiện tương đối đúng mục đích của Quỹ Bình ổn giá xăng dầu”, ông Thanh lưu ý.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định, Quỹ bình ổn giá xăng dầu là một công cụ cho cơ quan Nhà nước trong điều hành. “Nếu bỏ hẳn Quỹ này, có nghĩa là chúng ta còn ít công cụ để tác động, lúc đó định hướng của Nhà nước sẽ kém, trong khi mặt hàng này tác động đến mọi người dân”, ông Phớc lý giải, đồng thời cho biết, đang có đánh giá để làm sao Quỹ này hoạt động một cách có hiệu quả nhất.

Hoàn thiện quy định mua thuốc, vật tư, hóa chất y tế

Cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi). Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Nguyễn Phú Cường, nội dung mua sắm thuốc, vật tư y tế nhận được nhiều sự quan tâm của đại biểu. Dự thảo luật đã dành nhiều điều, khoản để quy định về vấn đề này.

Cùng mối quan tâm, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng, quy định về gói thầu phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh, cấp cứu dịch bệnh cần triển khai ngay có thể dẫn đến lạm dụng, chỉ định thầu. Do đó cần giao Chính phủ quy định chi tiết điều kiện về dịch bệnh, thành phần tham gia, trong đó nên có đại diện cơ quan bảo vệ pháp luật, yêu cầu về giá tối thiểu tham khảo.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, cần nghiên cứu bổ sung thêm cấu phần hóa chất trong việc mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế và mua sắm hàng dự trữ quốc gia. “Nếu mình không có thêm từ hóa chất này vào, sau này khi tổ chức thực thi, các cơ quan bới ra xem từng từ là rất gay go”, Chủ tịch Quốc hội cho hay.

Lo ngại về tình trạng dễ bị lạm dụng, Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Đức Luận cho biết, khi mua các vật tư, trang thiết bị, thuốc hoặc hóa chất để phòng, chống dịch đều có những điều kiện cụ thể, không phải lúc nào cũng mua được. “Các cơ sở y tế lúc bình thường rất nhiều thuốc và các trang thiết bị, nhưng trường hợp mua chống dịch phải khác hẳn, ví dụ như phải được bố trí vốn, kinh phí để mua”, ông Luận cho hay.

Thứ trưởng Y tế cho rằng, các cơ sở y tế bình thường sẽ có các trang thiết bị, thuốc, vật tư để phục vụ cho khám, chữa bệnh và cấp cứu thông thường. Nhưng nếu trường hợp xảy ra thiên tai, có “đột biến” thì phải được mua để đáp ứng yêu cầu cấp cứu. Cho nên quy định được chỉ định thầu trong trường hợp này là cần thiết.