Hỗ trợ ổn định mặt bằng lãi suất

Theo xu hướng chung của thị trường thế giới NHNN đã giảm lãi suất điều hành với mục tiêu rất rõ ràng là giúp các TCTD ổn định mặt bằng lãi suất đang ở mức rất thấp hiện nay để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế ứng phó lại với những biến động bấ

Ngày 19/9 Fed đã quyết định giảm lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm. Đây là lần thứ hai Fed giảm lãi suất trong năm nay. Lần giảm hồi tháng 7/2019 là lần đầu tiên Fed hạ lãi suất trong hơn một thập kỷ qua. Đã có những bất đồng không nhỏ trong nội bộ của Fed về quyết định giảm lãi suất. Ba chủ tịch Fed khu vực đã bỏ phiếu chống lại động thái này. Hai người trong số họ muốn giữ nguyên mức lãi suất hiện có, người còn lại muốn giảm lãi suất nhiều hơn nữa.

Với Tổng thống Mỹ Donald Trump, mức giảm của Fed vẫn là “không có tầm nhìn, không can đảm". Đáp lại chỉ trích của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Chủ tịch Fed Jerome Powell vẫn cho rằng hai lần cắt giảm lãi suất của Fed trong năm nay có lẽ là đã đủ…

Sở dĩ chúng ta không thể bỏ qua những tranh cãi và bất đồng trong nội bộ nước Mỹ vì đây là nền kinh tế có ảnh hưởng toàn cầu. Giới phân tích nhận định, cho dù Fed vốn độc lập với chính phủ, các quyết định chính sách tiền tệ không cần phải phê chuẩn bởi Tổng thống Mỹ, nhưng động thái giảm lãi suất hai lần liên tiếp cho thấy xu hướng nới lỏng tiền tệ rõ nét hơn. Tính đến hết ngày 18/9, có 46 quốc gia, vùng lãnh thổ quyết định hạ lãi suất cơ bản trong năm 2019. Đã có 24 NHTW, cơ quan điều hành tiền tệ đã hạ lãi suất trên một lần.

Còn với Việt Nam, theo Quyết định số 1870/QĐ-NHNN từ ngày 16/9/2019, NHNN Việt Nam giảm lãi suất tái cấp vốn từ 6,25%/năm xuống 6,0%/năm; lãi suất tái chiết khấu từ 4,25%/năm xuống 4,0%/năm; lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với các ngân hàng từ 7,25%/năm xuống 7,0%/năm.

Trên thực tế, thời gian gần đây, để thực hiện chủ trương giảm lãi suất cho vay của Chính phủ, theo chỉ đạo của NHNN các TCTD đã thực hiện nhiều giải pháp như tiết giảm chi phí hoạt động, tích cực xử lý nợ xấu, đẩy mạnh áp dụng công nghệ hiện đại… để giảm thấp mặt bằng lãi suất cho vay. Kết quả, hiện mặt bằng lãi suất cho vay đang ở mức thấp nhất trong hơn 10 năm trở lại đây. Đặc biệt lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND đối với các lĩnh vực ưu tiên đã giảm hồi tháng 1/2019, lại giảm tiếp về 5,5%/năm từ tháng 8/2019.

Còn với động thái giảm các mức lãi suất điều hành vừa qua, ông Phạm Thanh Hà - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) cho biết, nhằm tiếp tục hỗ trợ nền kinh tế và thanh khoản cho các TCTD; giúp các TCTD có thể tiếp cận nguồn vốn từ NHNN với chi phí thấp hơn, hỗ trợ ổn định mặt bằng lãi suất của các TCTD…

Như vậy, theo xu hướng chung của thị trường thế giới NHNN đã giảm lãi suất điều hành với mục tiêu rất rõ ràng là giúp các TCTD ổn định mặt bằng lãi suất đang ở mức rất thấp hiện nay để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế ứng phó lại với những biến động bất lợi từ thị trường bên ngoài.

Hiện, lãi suất huy động bằng VND phổ biến ở mức 0,2-1%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng; lãi suất kỳ hạn 1 đến 3 tháng là 4,5-5,5%/năm; kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng là 5,5-6,8%/năm; kỳ hạn từ 12 tháng trở lên ở mức 6,6-7,5%/năm. Lãi suất cho vay bằng VND phổ biến ở mức 6,0-9,0%/năm đối với ngắn hạn; 9,0-11%/năm đối với trung và dài hạn. Với các mức lãi suất này có thể thấy chênh lệch giữa lãi suất cho vay và huy động của các TCTD hiện khá thấp. Việc tiết giảm chi phí đã, đang được các TCTD thực hiện nhưng giải pháp này là có giới hạn.

Để giảm lãi suất cho vay thì mạnh và nhanh nhất chính là giảm lãi huy động. Nhưng có thực tế, nhiều người dân Việt Nam vẫn coi tiết kiệm là một kênh đầu tư. Họ thậm chí còn có kỳ vọng lạm phát cao nên “đòi hỏi” mức lãi suất tiết kiệm không chỉ thực dương theo các chỉ số kinh tế vĩ mô mà còn phải đáp ứng được cả kỳ vọng lạm phát của mình.

Ngược lại, về phía TCTD, với vai trò chủ đạo trong đáp ứng vốn đầu tư cho nền kinh tế các NHTM phải đảm bảo nguồn cung tín dụng nên không thể không đưa ra mức lãi suất huy động thực dương và xem xét cả yếu tố kỳ vọng của thị trường. Khi nào lãi suất cho vay giảm? Câu trả lời không phải của mình ngành Ngân hàng.