Hệ thống Swift đầu tiên của Việt Nam

Nhân vụ Mỹ và EU cấm một số nhà Bank Nga giao dịch trên hệ thống SWIFT, nhớ lại cách đây 28 năm, FPT tham gia vào việc setup hệ thống SWIFT Alliance cho ngân hàng Vietcombank, hệ thống SWIFT đầu tiên của Việt Nam.

Thời ấy chỉ có duy nhất Vietcombank được phép chuyển tiền quốc tế, tất cả giao dịch ngoại tệ với nước ngoài của các ngân hàng Việt Nam đều phải qua Vietcombank.

Trước 1993, tất cả các lệnh chuyển tiền quốc tế đều qua hệ thống máy TELEX (chưa dùng máy tính). Năm 1993, FPT có hợp đồng làm hệ thống Telex Server tức dùng máy tính soạn thảo, gửi và nhận các bức điện chuyển tiền với nước ngoài qua máy Telex cho Vietcombank. Tôi vừa làm quản trị dự án vừa lập trình phần soạn và nhận bức điện chuyển tiền, Giáo sư Nguyen Khanh Van (giờ la GS Đại học Bách Khoa) làm phần mã và giải mã tín hiệu Telex, Đào Minh Tuấn (giờ là PTGĐ Vietcombank) làm phần update bức điện vào hệ thống của Vietcombank.

Cuối năm 1994, Vietcombank quyết định bỏ hệ thống Telex, chuyển sang hệ thống SWIFT và lựa chọn hệ thống SWIFT Alliance chạy trên nền máy chủ AIX RS/6000 của IBM (FPT cung cấp), mặc dù thời điểm đó đa số các ngân hàng trên thế giới đang dùng hệ thống SWIFT ST200 và ST400 (phiên bản chạy trên nền tảng của UNISYS và DEC), còn SWIFT Alliance là phiên bản mới nhất của SWIFT.

Đây là một quyết định sáng suốt, bởi 8 ngân hàng khác của Việt Nam khi được phép thanh toán quốc tế, đã triển khai hệ thống SWIFT ST200 hoặc ST400 (chọn giống đa số các ngân hàng nước ngoài), nhưng sau đó 3 năm, năm 1997 SWIFT bỏ hệ thống ST200 và ST400 nên họ buộc phải triển khai lại hệ thống SWIFT Alliance như Vietcombank. Chính nhờ hệ thống Telex Server đã tích hợp với hệ thống của Vietcombank trước đó nên khi có SWIFT Alliance thì hầu hết các lệnh chuyển tiền quốc tế đi và đến của Vietcombank đều được xử lý thẳng STP (Strait Though Processing).

Hệ thống Telex Server và hệ thống SWIFT cho Vietcombank chính là dấu mốc - bước ngoặt cuộc đời, tôi chuyển từ dân phần mềm sang kinh doanh. Không ngờ 28 năm sau SWIFT lại trở thành một vấn đề nóng hổi quốc tế liên quan đến việc Âu Mỹ cấm vận Nga và thời ấy tôi cũng không nghĩ hệ thống SWIFT nó lại quan trọng đến thế, đến mức là vũ khí quan trọng trong cuộc chiến Nga với Âu Mỹ - NATO.