Hành trình trở thành sếp ngân hàng giàu nhất thế giới của Uday Kotak

Nếu không xảy ra tai nạn khi đang thi đấu bóng gậy (cricket), Uday Kotak có lẽ sẽ không phải là vị banker giàu nhất trên thế giới.

Khi mới 20 tuổi, ông bị quả bóng đập trúng đầu và phải phẫu thuật khẩn cấp. Tai nạn này đã buộc ông Kotak đành phải từ bỏ giấc mơ trở thành người chơi bóng gậy chuyên nghiệp. Sau một thời gian làm việc tại công ty giao dịch vải cotton của gia đình, ông lấy bằng MBA ở Viện Nghiên cứu Quản lý Jamnalal Bajaj ở Mumbai và sau đó bước chân vào giới tài chính trong năm 1985 ở độ tuổi 26.

Hiện tại, ông Kotak (61 tuổi) đã có khối tài sản lên tới 16 tỷ USD, theo chỉ số Bloomberg Billionaires Index.

Khi đại dịch Covid-19 càng khoét sâu vào vết thương của ngành ngân hàng, Kotak Mahindra Bank lại là một trong những ngân hàng tiên phong huy động vốn để củng cố bảng cân đối kế toán, giúp nhà đầu tư tin rằng Kotak Mahindra Bank sẽ nằm trong nhóm những ngân hàng chiến thắng khi Ấn Độ rút chân khỏi suy thoái.Giữa lúc Ấn Độ chật vật đối phó với cuộc khủng hoảng ngân hàng ngầm, Ngân hàng của ông Kotak - Kotak Mahindra Bank - không những tồn tại mà còn phát triển thịnh vượng, thu hút sự chú ý của nhà đầu tư bằng cách bắt đầu giảm cung cấp khoản vay cho các lĩnh vực rủi ro cao từ 2 năm về trước, đồng thời siết chặt quản trị.

Chiến lược này đã phát huy tác dụng: Khi các ngân hàng trên toàn cầu đi xuống, cổ phiếu Kotak Mahindra Bank tăng 17% trong năm nay, mức tăng mạnh nhất trong nhóm ngân hàng Ấn Độ. Và ông Kotak vừa được gia hạn nhiệm kỳ CEO thêm 3 năm.

“Việc trở thành banker giàu nhất thế giới cho thấy Uday là một trong những banker thông minh nhất trên thế giới”, Anand Mahindra, Chủ tịch Mahindra Group ở Mumbai và có quan hệ thân thiết với ông Kotak từ năm 1986, cho hay. “Quan trọng hơn, ông ấy hiểu rằng điều giúp một ngân hàng bền vững và có sức chống chịu cao không chỉ đến từ chiến lược thông minh mà còn là cách quản trị chặt chẽ”.

Ngân hàng của ông Kotak có vẻ nổi bật tại Ấn Độ, khi mà các ngân hàng nơi đây có tỷ lệ nợ xấu nằm trong nhóm cao nhất trên thế giới. Rắc rối bắt đầu nhen nhóm trong giới ngân hàng kể từ năm 2015 khi cơ quan điều hành Ấn Độ khởi động cuộc kiểm toán quy mô lớn để rà soát những khoản nợ xấu đang bị che giấu và từ đó châm ngòi một cuộc khủng hoảng ngân hàng ngầm.

Dù vậy, Ngân hàng Kotak Mahindra Bank vẫn có khả năng thích nghi. Họ giảm cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay, đồng thời hạn chế thực hiện các khoản vay không có đảm bảo. Cổ phiếu Kotak Mahindra Bank tăng hơn 24%/năm trong 3 năm vừa qua.

Tỷ lệ nợ xấu của Kotak Mahindra Bank dù tăng trong năm 2020, nhưng vẫn thấp thứ 2 tại Ấn Độ. Hiện tại, Kotak Mahindra Bank là ngân hàng lớn thứ hai tại Ấn Độ (xét về vốn hóa thị trường) và lợi nhuận tăng trưởng 27% trong quý 3/2020.

Kotak – vị banker gốc Gujarat (Ấn Độ) – đã thành lập một công ty đầu tư trong năm 1985 bằng khoản vay 3 triệu Rupee (41,000 USD) từ gia đình và bạn bè. Năm kế đó, ông hợp tác với ông Mahindra. Công ty sau đó lấn sân sang ngành môi giới chứng khoán, ngân hàng đầu tư, bảo hiểm và quỹ tương hỗ. Năm 2003, họ chính thức chuyển loại hình sang ngân hàng trong năm 2003 sau “cái gật đầu” của NHTW Ấn Độ.

Vị banker gốc Gujarat đã trở thành CEO của Kotak Mahindra Bank kể từ thuở ban sơ và gia tăng quyền kiểm soát tại Ngân hàng này trong năm 2006 khi chấm dứt mối quan hệ đối tác kéo dài hơn 10 năm với Goldman Sachs Group. Ông leo lên bậc thang của sự giàu có bằng cách duy trì hoạt động bảo lãnh mạnh mẽ và tránh cho vay tới các lĩnh vực rủi ro cao. Thay vào đó, ông tập trung mở rộng các khoản cho vay có thế chấp để mua thiết bị nông nghiệp, các khoản thế chấp mua nhà và xe, theo Deepak Jasani, Trưởng bộ phận nghiên cứu bán lẻ tại HDFC Securities.

Không như nhiều doanh nghiệp Nhà nước khác ở Ấn Độ, Kotak không muốn đưa những người thân vào hội đồng quản trị của Ngân hàng hoặc các vị trí điều hành cấp cao. Nhờ đó, Kotak Mahindra Bank luôn được nhà đầu tư cũng như người gửi tiền tin tưởng. Điều này thật sự đáng chú ý tại Ấn Độ, nơi tình trạng quản trị lỏng lẻo và không minh bạch đã châm ngòi cho sự sụp đổ của 3 ngân hàng và đẩy 2 ngân hàng ngầm vào tình thế phá sản trong chưa đầy 2 năm.

“Tất cả quyết định đều đến từ Uday”, Ananth Narayan, cựu nhân viên ngân hàng và hiện là Phó Giáo sư tài chính thuộc Viện Nghiên cứu & Quản lý S.P. Jain (Mumbai), cho biết. “Dù có rất nhiều nhân viên tài giỏi dưới quyền, nhưng họ đều đều bị lu mờ trước ông ấy. Bất kỳ ai kế nhiệm Uday sẽ gặp rất nhiều khó khăn”.

Tại thời điểm này, ông Kotak đang cân nhắc thâu tóm một ngân hàng quy mô nhỏ hơn là IndusInd Bank, dựa trên nguồn tin thân cận. Đây là động thái nhằm củng cố vị thế dẫn đầu của Kotak Mahindra Bank sẽ và tăng tài sản lên 80%.

Nhìn lại quá khứ, ông Mahindra khẳng định quyết định đặt cược vào ông Kotak hồi thập niên 1980 đã được tưởng thưởng xứng đáng.

“Tôi còn nhớ như in tình cảnh lúc đó. Cả cha và chú tôi đều ngạc nhiên vì tôi tin tưởng hoàn toàn một chàng trai trẻ mới ra trường", ông nói. “Tôi nói rằng tôi có linh cảm sau này chúng tôi sẽ vô cùng hạnh phúc vì được gắn liền với tên tuổi của anh ấy. Tôi có linh cảm rất mạnh mẽ về tiềm năng của anh ấy”.