Hàng không thế giới 'chao đảo' vì vụ Israel tấn công Iran

Các hãng hàng không bay qua Trung Đông đang chuyển hướng máy bay ra khỏi khu vực vì tình hình Israel và Iran bước vào giai đoạn căng thẳng.

Theo hãng thông tấn IRNA, Iran đã hủy tất cả chuyến bay cho đến khi có thông báo mới do căng thẳng leo thang và lo ngại về an ninh ở Tây Á.

Ngày 26/10, Ja'far Yazerlou - người phát ngôn của Tổ chức hàng không dân dụng Iran - tuyên bố mọi chuyến bay bị hủy cho đến khi có thông báo mới. Phát biểu của ông được đưa ra vài giờ sau khi Israel tấn công một số nơi ở 3 tỉnh của Iran.

Lực lượng phòng không Iran cho biết về việc chiếm đóng các vị trí ở các tỉnh Tehran, Khuzestan và Ilam. Theo truyền thông Iran, các cuộc tấn công gây ra thiệt hại ở một số địa điểm, quy mô của vụ việc đang được điều tra.

Trước đó, người phát ngôn của Lực lượng phòng vệ Israel - Chuẩn Đô đốc Daniel Hagari - công bố video vài giờ sau cuộc tấn công của Israel và khẳng định Israel đạt được mục tiêu, đồng thời nói thêm "những kẻ đe dọa Israel sẽ phải trả giá đắt".

Loạt biến động ở Trung Đông gây tác động mạnh cho ngành hàng không.

Đi đường vòng để tránh xung đột

Theo ABC, các hãng hàng không bay qua Trung Đông chuyển hướng máy bay khỏi khu vực này vì căng thẳng giữa Israel và Iran sắp bước vào giai đoạn mới. Từ lúc Iran phóng loạt tên lửa vào Israel hồi đầu tháng, máy bay thương mại bay qua khu vực này phải chuyển hướng. Một số hãng hàng không tránh không phận Iraq và Iran vì lo ngại Israel tấn công trả đũa.

Singapore Airlines, Lufthansa và British Airways thậm chí bắt đầu sử dụng không phận Afghanistan sau nhiều năm tránh xa nước này. Các đường bay thay thế đang làm tăng giá vé, tăng giờ bay và gây tắc nghẽn, nhưng các hãng hàng không cho biết họ không thể mạo hiểm.

Ngày 1/10, Iran cho biết họ đã bắn khoảng 200 tên lửa vào Israel để đáp trả vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh, thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah và chỉ huy cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Abbas Nilforooshan.

Máy bay rời khỏi các trung tâm sân bay lớn ở Trung Đông, bao gồm Dubai, bị ảnh hưởng bởi cuộc xung đột.

Cuộc tấn công của Iran khiến 6 người thiệt mạng và 9 người bị thương, buộc phải đóng cửa không phận Israel, Jordan và Iraq và chuyển hướng các chuyến bay khỏi một số khu vực ở Trung Đông.

Theo Flightradar24,khoảng 80 chuyến bay do các hãng hàng không như British Airways, Emirates, Lufthansa và Qatar Airways khai thác đã phải chuyển hướng đến các sân bay khác, bao gồm cả Cairo.

Trong khi một số hãng hàng không tiếp tục sử dụng không phận đó, nguy cơ xảy ra xung đột tiếp theo khiến một số công ty phải định tuyến lại các chuyến bay của mình để tránh bị kẹt giữa hai bên.

Theo Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA), thị trường hàng không dân dụng Trung Đông chiếm gần 10% lượng hành khách trên thế giới.

Ông Geoffrey Thomas - Tổng biên tập của AirlineRatings.com - cho biết tình trạng hỗn loạn đồng nghĩa việc một số chuyến bay từ các sân bay trung tâm lớn ở Trung Đông phải mất nhiều thời gian hơn.

Ông Thomas nói thêm rằng do không phận Ukraine bị đóng cửa do cuộc chiến với Nga, nhiều chuyến bay thường bay qua Iraq và Iran đã phải bay theo lộ trình dài hơn qua Saudi Arabia. Ông cho biết điều này khiến giá vé tăng và thời gian bay dài hơn đối với hành khách.

"Những chuyến bay này thường bay thẳng qua Iraq vào Thổ Nhĩ Kỳ rồi bay dọc theo đáy Biển Đen để không phận Ukraine. Dù không thể bay qua Iraq hoặc Iran, nhưng Iran vẫn là tuyến đường chính cho máy bay nên họ phải đi theo một lộ trình vòng vèo hơn qua Saudi Arabia", ông Thomas nói thêm.

Máy bay chuyển hướng qua Afghanistan để tránh Trung Đông

Một số hãng hàng không chuyển hướng máy bay qua Afghanistan để tránh phần lớn vùng Trung Đông. Phân tích dữ liệu Flightradar24 của Reuters cho thấy các hãng hàng không như Singapore Airlines, British Airways và Lufthansa đã tăng cường các chuyến bay qua Afghanistan kể từ khi xung đột Trung Đông bắt đầu.

Cơ quan An toàn hàng không Liên minh châu Âu khuyến cáo các hãng hàng không không bay qua Afghanistan vì "các nhóm cực đoan phi nhà nước" đang hoạt động và có thể "thỉnh thoảng" nhắm mục tiêu vào các cơ sở hàng không.

Tiến sĩ Kazimier Lim đến từ khoa Quan hệ quốc tế, Trường Kinh tế London cho biết những thay đổi này đang gây tắc nghẽn một số tuyến bay còn lại gần Trung Đông. Ông cho rằng việc các chuyến bay đi qua qua Afghanistan là hành động rủi ro vì không có kiểm soát không lưu ở nước này sau khi Taliban lên nắm quyền.

"Máy bay điều hướng bằng cách giao tiếp với các phi công, máy bay khác trên không nên việc này giống như truyền miệng. Mặc dù về mặt kỹ thuật điều này không vi phạm tiêu chuẩn an toàn nhưng lại gây ra rủi ro nghiêm trọng khi nói đến điều hướng hàng không", Tiến sĩ Kazimier Lim nói.

Theo Flightradar24, các chuyến bay của Qantas tới London bay qua không phận Afghanistan. Hãng hàng không cho biết họ thường xuyên xem xét lại đường bay của mình dựa trên một số yếu tố, bao gồm thời tiết và an ninh.

Andy Spencer - phi công và chuyên gia vận hành OPSGROUP - nói với ABC rằng việc hoạt động mà không có kiểm soát không lưu không phải là điều bất thường ở một số vùng của Australia.

"Airservices Australia thường không thể duy trì dịch vụ kiểm soát không lưu do thiếu nhân lực nên họ phải chuyển sang chế độ không kiểm soát. Đây là một lựa chọn khả thi. Với mọi thứ đang diễn ra, đây có lẽ là lựa chọn an toàn nhất hoặc một trong những lựa chọn an toàn nhất hiện nay", ông Spencer cho biết.

Hàng loạt chuyến bay chuyển hướng qua không phận Afghanistan để tránh xung đột Iran - Israel.

Ngoài ra, Lufthansa - tập đoàn sở hữu một số hãng hàng không châu Âu - cho biết hãng sẽ tránh không phận Iraq và Iran, ngoại trừ các chuyến bay khởi hành đến Erbil, Iraq, cho đến khi có thông báo mới.

Hãng hàng không Emirates của UAE cho biết họ đã tạm dừng các chuyến bay tới Baghdad, Iran và Beirut cho đến cuối tháng 10.

Qatar Airways cho biết đã tạm thời dừng các chuyến bay tới Iraq, Iran và Lebanon cho đến khi có thông báo mới, trong khi các chuyến bay tới Amman, Jordan chỉ hoạt động vào ban ngày.

Bản tin thông tin về khu vực xung đột của Cơ quan an toàn hàng không Liên minh châu Âu (EASA) khuyến cáo các hãng hàng không châu Âu tránh không phận Iran, Syria và Lebanon. Cơ quan này cũng khuyến cáo nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung khi đi qua Israel và Iraq vì nguy cơ "xác định nhầm máy bay dân dụng" do tên lửa, rocket và máy bay không người lái tấn công.