Hãng hàng không cấm bay qua không phận Nga bất lợi gì?

“Các hãng hàng không Trung Quốc có lợi thế không công bằng (Unfair Advantage) so với các hãng hàng không Châu Âu, Canada và Mỹ”, “các hãng hàng không Trung Quốc sẽ thắng trên các chặng bay từ Đông sang Tây”, đấy là những ca thán, phẫn nộ và lo ngại của các hãng hàng không Châu Âu và Mỹ được các tờ báo lớn của Mỹ và Châu Âu đăng tải trong một tuần qua (Financial Times, Reuters, Fortune, Yahoo Finance, Skift, Aerotimes).

Với việc các hãng hàng không Mỹ, Canada và Châu Âu phải bay vòng tránh bay qua không phận Nga đã đặt họ vào thế bất lợi lớn so với các hãng hàng không Trung Quốc, do vẫn bay qua không phận Nga cho các chuyến bay đường dài của họ.

Việc phải bay vòng tránh không phận Nga đã làm cho chuyến bay từ Paris đến Seoul tăng thêm 3 giờ bay, còn chuyến bay từ Helsinki đến Tokyo tăng thêm 4 giờ bay (từ 9 giờ tăng lên 13 giờ), trung bình các chuyến bay từ Châu Âu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc bị kéo dài hơn các chuyến bay của các hãng hàng không Trung Quốc từ 3 đến 5 giờ.

Các chuyến bay dài hơn sẽ đốt cháy nhiều nhiên liệu hơn, nghĩa là chi phí và lượng khí thải cao hơn. Các chuyến bay dài hơn cũng làm hiệu suất khai thác máy bay và nguồn nhân lực phi hành đoàn thấp hơn, cũng như vi phạm giới hạn về giờ làm việc của phi hành đoàn, có nghĩa là năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh thấp hơn.

Thực ra việc cấm bay qua không phận Nga đã bị Nga cấm từ cách đây gần một năm, Nga trả đũa việc các chính phủ ở châu Âu và Bắc Mỹ cấm các hãng hàng không Nga bay qua phương Tây. Thế nhưng tại sao cho đến tận bây giờ, sau gần một năm các hãng hàng không Châu Âu và Bắc Mỹ mới lên tiếng?

Trong gần một năm qua, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc về cơ bản vẫn đóng cửa vì đại dịch COVID-19, các hãng hàng không và hành khách Trung Quốc hầu như không bay sang Châu Âu và Bắc Mỹ, khi ấy chỉ có các hãng hàng không Trung Đông và Trung Á hưởng lợi với lượng hành khách không nhiều. Nhưng giờ Trung Quốc đã mở cửa trở lại, các hãng hàng không và hành khách Trung Quốc bắt đầu bay các tuyến bay đường dài Đông - Tây.

Vấn đề đầu tiên là số lượng hành khách Trung Quốc quá lớn, tiếp theo là Trung Quốc, cường quốc kinh tế số 2 thế giới được hưởng lợi; cả 2 điều ấy đều rất khó để các nước phương tây chấp nhận.

Để đối phó với vấn đề này, các nghị sĩ Mỹ đang thúc giục chính quyền Biden ngăn không cho các hãng hàng không Trung Quốc bay qua Nga được bay đến hoặc khởi hành từ một sân bay của Mỹ.

Các hãng hàng không Trung Quốc đang có lợi thế trên các tuyến bay đường dài Đông Tây chỉ là một trong nhiều lĩnh vực mà các doanh nghiệp Trung Quốc có nhiều lợi thế hơn các doanh nghiệp Châu Âu và Bắc Mỹ khi mà cuộc cấm vận Nga do chính Mỹ và Châu Âu vẫn đang tiến hành.