Hạn mức tăng trưởng tín dụng

Mấy nay rộ lên ĐBQH và các chuyên gia bàn tán về duy trì/bỏ hạn mức tăng trưởng tín dụng. Lập luận của họ là: nhiều doanh nghiệp cần tiếp cận vốn mà hết hạn mức; có thể dùng hệ số an toàn vốn CAR để điều chỉnh. Tức là khuyến khích một “thị trường theo sách” kiểu Tây.

Thực tế: NHNN đã dùng CAR, đã dùng tỷ lệ cho vay/huy động, đã dùng tỷ lệ cho vay dài/huy động ngắn … để kiểm soát nhưng không hiệu quả. Hơn một thập ký trước, tăng trưởng tín dụng lên tới 30-50% năm là điều bình thường vì nó hoạt động theo “thị trường kiểu sách” trong một nền kinh tế "lách". Và hệ lụy của giai đoạn đó với VAMC như chúng ta đã biết.

Thị trường của ta là thị trường “định hướng XHCN”, có nghĩa là nó không phải thị trường theo sách. Thị trường của ta là “thị trường lách”, tức là lách luật.

Thị trường của sách là có hai thứ tự điều chỉnh: (i) CAR (tỷ lệ vốn/tài sản rủi ro) và (ii) Kiềm chế tín dụng (Credit Rationing = cơ chế tự dừng cho vay khi rủi ro tăng dần).

Thị trường lách cả hai cái đó đều không hoạt động: (i) Tài sản rủi ro có thể luồn lách thành ít rủi ro và (ii) vì lách nên cho vay bất chấp rủi ro.

Như vậy, hạn mức tín dụng là giải pháp hành chính. Chặn phát, ông muốn làm gì thì làm chỉ làm trong khoảng đó là hiệu quả, ít nhất là đánh giá cho tới hiện tại. Khi nào chúng ta phát triển từ “thị trường kiểu lách” sang “thị trường kiểu sách”, thì hạn mức tín dụng sẽ tự biến mất vì lúc đó cơ chế kiềm chế tín dụng tự thân nó sẽ hoạt động.

Túm lại, nếu bỏ hạn mức tín dụng ngay bây giờ, chúng ta sẽ thấy tín dụng tăng trưởng ào ạt, và chúng ta sẽ có khoảng vài cái VAMC nữa. Dân đánh chứng và BĐS hạnh phúc vì có sóng lớn. Một nửa dân số sẽ trở thành F0 và nhanh chóng trở thành F1 sau mỗi lần thị trường đổ đèo.