Hà Nội 'gặp khó về quỹ đất khi xây nhà ở xã hội'

Thành phố đặt mục tiêu đến 2025 có thêm khoảng 12.000 nhà ở xã hội nhưng đang gặp khó liên quan đến quỹ đất, thủ tục, chính sách ưu đãi và cơ chế tài chính.

UBND thành phố mới đây cho biết, từ đầu năm 2021 đến hết tháng 4/2023, Hà Nội có bốn dự án nhà ở xã hội hoàn thành với khoảng 5.300 căn hộ. Hiện có 40 dự án đang triển khai, trong đó 18 dự án dự kiến hoàn thành giai đoạn 2021-2025 với khoảng 870.000 m2 sàn, hơn 12.000 căn hộ; 22 dự án dự kiến hoàn thành giai đoạn sau 2025 với khoảng 22.400 căn hộ.

Thành phố đã giao cơ quan chuyên ngành lập hồ sơ đề xuất chủ trương đầu tư đối với hai dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở xã hội tập trung tại xã Tiên Dương, huyện Đông Anh và đang xem xét tiếp tục thực hiện ba dự án còn lại tại xã Cổ Bi, huyện Gia Lâm; ô đất CT1-5 thuộc Quy hoạch phân khu đô thị S5 thuộc các xã Ngọc Hồi, Đại Áng, Liên Ninh, huyện Thanh Trì và xã Khánh Hà, huyện Thường Tín; và tại xã Đại Mạch, huyện Đông Anh. Dự kiến, 5 dự án khi hoàn thành sẽ bổ sung khoảng 2,5 triệu m2 sàn nhà ở xã hội vào quỹ nhà ở xã hội của thành phố.

Tuy nhiên, thành phố cho rằng việc xây dựng nhà ở xã hội hiện còn một số vướng mắc. Quy định về dành quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội tại Nghị định 100 năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 49/2021) còn bất cập. Nhiều dự án phát triển nhà ở thương mại ở khu vực ngoại thành không phù hợp bố trí nhà ở xã hội (như Ba Vì, Ứng Hòa, Mỹ Đức). Có dự án nhà ở thương mại có quy mô từ 2 hecta nhưng có diện tích đất xây dựng nhà ở nhỏ, theo quy định vẫn phải dành 20% tổng diện tích đất ở đã đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội.

Luật chưa quy định việc sử dụng nguồn tiền sử dụng đất thay thế cho 20% quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại để phát triển nhà ở xã hội có quy mô sử dụng dưới 10 hecta, trong khi đó nguồn lực tài chính của thành phố để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội từ nguồn vốn ngân sách còn hạn chế.

Để đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, thành phố cho rằng cần có quy định rút ngắn thời gian lựa chọn nhà đầu xây dựng nhà ở nói chung, dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nói riêng. Trường hợp thực hiện lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu thầu thì cần có quy định quy trình đấu thầu riêng, đơn giản hóa, rút ngắn trình tự, thời gian thực hiện đối với loại hình nhà ở xã hội.

Luật Nhà ở 2014 và Nghị định 49 quy định chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được UBND cấp tỉnh hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án xây dựng nhà ở xã hội. Tuy nhiên, luật, nghị định chưa quy định cụ thể danh mục các hạng mục, công trình hạ tầng kỹ thuật trong dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở xã hội được ngân sách nhà nước hỗ trợ, làm cơ sở để cơ quan nhà nước thực hiện đầu tư hoặc hỗ trợ đầu tư, phát triển nhà ở xã hội.

Từ thực tế trên, Hà Nội đề xuất Bộ Xây dựng báo cáo Chính phủ ủy quyền cho thành phố chủ động bố trí thay thế quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội cho các dự án này tại các khu nhà ở xã hội độc lập (tập trung) trên địa bàn; giao quyền cho thành phố điều chỉnh quy hoạch các khu công nghiệp, khu chế xuất để bổ sung quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội cho thuê.

Chiều 18/5, tại cuộc đối thoại của Chủ tịch Hà Nội Trần Sỹ Thanh với công nhân lao động, đại diện công đoàn thành phố cho biết, hiện ba khu công nghiệp Thạch Thất - Quốc Oai, Thăng Long (huyện Đông Anh), Phú Nghĩa (huyện Chương Mỹ) có dự án nhà ở đáp ứng gần 20% nhu cầu về chỗ ở của người lao động. Các khu công nghiệp còn lại đều chưa có nhà ở cho công nhân. Do vậy, khoảng 80% công nhân đang phải thuê nhà trọ ở các khu dân cư với diện tích chật hẹp, an ninh trật tự và vệ sinh môi trường chưa đảm bảo, mức giá thuê trọ và tiền điện, tiền nước cao.

Chủ tịch UBND thành phố cho hay, thành phố sẽ cố gắng đẩy nhanh tiến độ các dự án để trong nhiệm kỳ này khởi công được một số nhà ở xã hội theo kế hoạch đáp ứng nhu cầu của người lao động. Ông nói, thành phố muốn cuối năm 2023 và 2024 khởi công một số khu nhà, làm đồng bộ, tập trung, phù hợp về khoảng cách địa lý để công nhân có thể tiếp cận. "Hà Nội cũng sẽ có chính sách riêng để việc công nhân với mức lương bình quân 7 triệu đồng tiếp cận được nhà ở xã hội khả thi", ông Thanh nói.