Giảm lãi suất điều hành: Chưa phải động thái dẫn dắt thị trường

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa có quyết định giảm 0,25% một số loại lãi suất điều hành nhằm ứng phó với những diễn biến kém thuận lợi của một số nền kinh tế thế giới. Trao đổi với Báo Hải quan, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, Học viện Tài chính cho rằng, động thái này của NHNN chưa mang tính định hướng, dẫn dắt thị trường mà chỉ mang tính thích nghi với các diễn biến kinh tế xung quanh.

Theo ông, động thái cắt giảm lãi suất điều hành của NHNN sẽ có tác động như thế nào tới thị trường, nhất là mặt bằng lãi suất?

Tại Việt Nam, thị trường 1 (thị trường giao dịch giữa các định chế tài chính và doanh nghiệp, dân cư) và thị trường 2 (thị trường liên ngân hàng) chưa liên thông chặt chẽ với nhau, nên lãi suất điều hành chưa liên quan nhiều tới lãi suất thị trường. Bên cạnh đó, các lãi suất được NHNN quyết định giảm là: Lãi suất tái chiết khấu, lãi suất tái cấp vốn… lại không phải là những lãi suất được sử dụng thường xuyên, mà dành cho những ngân hàng “bí bách” về thanh khoản, buộc phải vay vốn từ NHNN khi không vay được qua kênh liên ngân hàng. Do vậy, với bối cảnh thanh khoản ngân hàng hiện nay khá ổn, thì tác động từ việc NHNN giảm lãi suất điều hành là không đáng kể tới thị trường tiền tệ. Ngoài ra, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay đều đang đứng ở mức cao khá lâu, nên mức giảm chỉ 0,25% lãi suất điều hành của NHNN là không nhiều, chưa đủ để các ngân hàng có thể thêm điều kiện giảm lãi suất.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc giảm lãi suất điều hành sẽ làm cung tiền tăng, tỷ giá tăng, liệu rằng lạm phát có bị ảnh hưởng, thưa ông?

Hiện nay, lạm phát trong nước dù tăng nhẹ nhưng vẫn ở mức thấp so với mục tiêu 4% mà Chính phủ đề ra cho cả năm 2019. Vì thế, nếu việc giảm lãi suất điều hành của NHNN có làm tăng tỷ giá một chút, thì cũng sẽ không ảnh hưởng nhiều tới lạm phát. Tuy vậy, việc tăng cung tiền hay tăng tỷ giá giữa đồng Việt Nam và ngoại tệ lại là chuyện không đơn giản trong bối cảnh hiện nay. Bởi chúng ta đang nằm trong danh sách theo dõi khả năng thao túng tiền tệ của Mỹ nên phải rất thận trọng trong điều hành. Nhưng hiện nay, vấn đề ngoại tệ không phải quá đáng lo, bởi nền kinh tế nước ta đang có nhiều điều kiện hỗ trợ về thanh khoản ngoại tệ, chúng ta vẫn liên tục xuất siêu giá trị lớn, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng cao… nên việc giữ ổn định tỷ giá còn rất nhiều dư địa.

Với những tác động chưa rõ ràng của động thái giảm lãi suất điều hành này, theo ông, thời gian tới, NHNN nên tiếp tục có những hành động như thế nào?

Theo tôi, việc NHNN quyết định giảm 0,25% một số lãi suất điều hành là kịp thời, nhưng nếu so với tình hình lạm phát và tình hình kinh tế một số quốc gia khác thì hơi chậm. Vì thế, đợt giảm lãi suất này mang tính thích nghi, ứng phó với điều kiện mới nhiều hơn là mang tính định hướng, dẫn dắt thị trường.

Do đó, trong thời gian tới, để có thể tác động tích cực hơn nữa đến thị trường tiền tệ nói riêng và nền kinh tế nói chung, NHNN có thể nên tiếp tục giảm lãi suất điều hành. Nhưng mức độ giảm như thế nào và bao giờ giảm thì phụ thuộc vào quyết định và sự theo dõi diễn biến, xu hướng kinh tế toàn cầu. Nếu các động thái từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), ngân hàng trung ương một số quốc gia phát triển xấu đi thì NHNN cần có sự cân nhắc nhanh chóng. Tuy nhiên, để tránh những cú sốc cho thị trường, giúp các thành phần kinh tế có sự chuẩn bị, thông thường, các ngân hàng trung ương chỉ có mức giảm khoảng 0,25%, không thể có bước đi quá nhanh và quá mạnh.

Xin cảm ơn ông!