Giải quyết thêm một nút thắt quan trọng, mốc nâng hạng thị của TTCK Việt sắp cận kề?

Tổ chức xếp hạng thị trường MSCI thay đổi đánh giá tiêu chí "khả năng chuyển nhượng" (Transferability) của Việt Nam từ cần cải thiện "-" sang không có vấn đề lớn "+".

Trong báo cáo khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu mới công bố, Việt Nam đã có sự cải thiện trong khả năng chuyển nhượng nhờ sự gia tăng giao dịch ngoài sàn và chuyển nhượng hiện vật có thể được thực hiện mà không cần có sự phê duyệt trước của cơ quan quản lý.

Bên cạnh đó, Việt Nam tiếp tục nỗ lực phát triển thị trường có kế hoạch giải quyết một số vấn đề về khả năng tiếp cận, chẳng hạn như giới hạn sở hữu nước ngoài, yêu cầu về ký quỹ trước giao dịch (pre-funding) và việc thiếu công bố thông tin thị trường bằng tiếng Anh. MSCI sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tiến độ của những cải cách này.

Nguồn MSCI

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn 8 tiêu chí cần cải thiện để hoàn thành bộ 18 tiêu chí của MSCI bao gồm:

Giới hạn sở hữu nước ngoài: Các công ty ở một số ngành và lĩnh vực nhạy cảm vẫn bị giới hạn về sở hữu nước ngoài từ 0% cho tới 51%. Những giới hạn này vẫn tác động tới hơn 10% cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Room ngoại còn lại cho nhà đầu tư nước ngoài: Thị trường cổ phiếu chịu ảnh hướng lớn từ vấn đề room nước ngoài. Hơn 1% của chỉ số MSCI Vietnam IMI bị tác động bởi room nước ngoài thấp.

Quyền bình đẳng của nhà đầu tư nước ngoài: Một số thông tin doanh nghiệp vẫn không có tiếng Anh. Bên cạnh đó, quyền lợi của nhà đầu tư nước ngoài bị hạn chế do quy định giới hạn sở hữu nước ngoài nghiêm ngặt áp dụng đối với tổng tỷ trọng sở hữu nước ngoài nói chung và sở hữu của từng nhà đầu tư nói riêng.

Mức độ tự do trên thị trường ngoại hối: Hiện chưa có thị trường giao dịch tiền tệ ở nước ngoài và thị trường giao dịch trong nước còn hạn chế (giao dịch ngoại tệ phải liên quan tới giao dịch chứng khoán).

Đăng ký đầu tư và mở tài khoản: Đăng ký giao dịch là bắt buộc và việc mở tài khoản cần được Trung tâm lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) thông qua.

Các quy định về thị trường: Các quy định về thị trường chưa có đầy đủ bằng tiếng Anh.

Luồng thông tin: Các thông tin về thị trường chứng khoán thường không có bản tiếng Anh hoặc không đủ chi tiết.

Thanh toán và bù trừ: Không có công cụ vay thấu chi và giao dịch cần ứng tiền trước.

Thời gian qua, các cơ quản quản lý thị trường chứng khoán Việt Nam có những động thái tích cực hợp tác quốc tế, làm việc với các ủy ban chứng khoán, sở giao dịch chứng khoán, tổ chức xếp hạng thế giới. Đồng thời, nỗ lực đưa hệ thống KRX vào vận hành và tìm phương án giải quyết về prefunding.

Bên cạnh đó, cơ quan quản lý cũng nỗ lực tìm kiếm sự phối hợp của Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch đầu tư về các vấn đề cần thiết để nâng hạng như prefunding, tiêu chí tỷ lệ sở hữu nước ngoài. Cụ thể, theo lãnh đạo VSD việc áp dụng mô hình đối tác bù trừ trung tâm (CCP) với sự chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước, trong đó ngân hàng lưu ký phải là thành viên bù trừ sẽ là Phương án tối ưu để xử lý vương mắc prefunding.

Về phần tỷ lệ sở hữu nước ngoài, để giải quyết cần thay đổi các quy định đối với từng ngành nghề, danh mục hạn chế với nhà đầu tư nước ngoài tại Luật Đầu tư, Luật Chứng khoán. Ngoài ra, việc nghiên cứu và thí điểm áp dụng chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (NVDR) cũng cần có cơ chế phù hợp tại Luật Doanh nghiệp.

Trong báo cáo mới đây, Chứng khoán BSC đánh giá cao những nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc chuẩn hóa lại hệ thống cũng như hướng đến giải quyết những nút thắt còn vướng mắc nhằm hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam vào 2025.

Ngày 26/4, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) lấy ý kiến dự thảo Quyết định ban hành Quy chế sử dụng Hệ thống công bố thông tin. Theo đó, UBCKNN sẽ triển khai báo cáo công bố thông tin một đầu mối đối với tổ chức niêm yết, đăng ký giao dịch trên Sở GDCK Hà Nội, tổ chức niêm yết tại Sở GDCK TP. Hồ Chí Minh.

Trước đó, vào ngày 20/3, UBCKNN cũng đã lấy ý kiến các đơn vị, tổ chức, cá nhân đối với dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; hoạt động của công ty chứng khoán (CTCK) và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán (TTCK).

Dự báo của BSC

Chứng khoán BSC cho rằng thị trường chứng khoán Việt Nam có thể được MSCI xem xét đưa vào danh sách theo dõi (Watch list) được nâng hạng lên thị trường mới nổi (Emerging Market) trong tương lai gần, vào tháng 6/2025.