Giải ngân vốn ODA: 3 quý mới "đi" được 1/3 con đường

Tỷ lệ giải ngân đầu tư nguồn vốn nước ngoài (ODA) của các địa phương vẫn còn chậm ở mức đáng báo động.

9 tháng đầu năm nay giải ngân mới đạt khoảng gần 12.000 tỷ đồng, bằng khoảng trên 31% so với kế hoạch. Nếu so với dự toán giảm trừ do các địa phương trả lại dự toán, tỷ lệ giải ngân (vốn ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu cho địa phương), tỷ lệ giải ngân đạt 32,43% kế hoạch. Trong khi đó, thời gian giải ngân dự toán 2020 chỉ còn lại 3 tháng. Thông tin này được Bộ Tài chính cung cấp trong buổi hội nghị trực tuyến với các địa phương vừa diễn ra sáng nay ( 14/10).

Tại hội nghị, nhiều địa phương báo cáo cho thấy tình trạng điều chỉnh dự án còn diễn ra thường xuyên, dẫn đến chậm giải ngân vốn đầu tư công. Bởi mỗi lần điều chỉnh lại dự án, phải trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong 33 dự án sử dụng vốn của World Bank, có đến 17 dự án phải điều chỉnh. Nhiều địa phương có kiến nghị được gia hạn thời gian giải ngân đầu tư công từ vốn ODA. Tuy nhiên, đại diện Bộ Tài chính cho rằng nếu các địa phương cứ kéo dài thời gian giải ngân thì sẽ khiến áp lực trả nợ tăng lên.

"Thời gian trả nợ giờ rút ngắn đi chỉ còn 1 nửa. Ví dụ: vốn World Bank trước đây thời gian vay là 25 năm, ân hạn 5 năm thì bây giờ thời gian trả nợ chỉ còn 10 năm. Áp lực trả nợ sẽ tăng lên và chi phí cho khoản vay sẽ cao hơn", ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục quản lý nợ và tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Ông Long kêu gọi các địa phương hạn chế tối đa việc điều chỉnh các dự án. Mỗi lần điều chỉnh dự án đều phải quy hoạch lại, làm các trình tự thủ tục mất rất nhiều thời gian, khiến cho tiến độ giải ngân bị chậm lại.

Tuy tình hình giải ngân chung của các địa phương còn thấp, nhưng cũng có 1 số địa phương khả quan. Ví dụ: tỉnh Bình Định, 9 tháng đầu năm nay đã đạt 76% kế hoạch.

Chia sẻ kinh nghiệm trong việc thực hiện, bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phó GĐ Sở Tài chính tỉnh Bình Định cho biết: "Chúng tôi lấy tiêu chí giải ngân vốn đầu tư công làm tiêu chí để bình xét cuối năm, khen thưởng hay kỷ luật các tập thể cá nhân để chậm giải ngân. Liên tục tiếp nhận các ý kiến của các chủ đầu tư để giải quyết các vướng mắc. Đặc biệt, hàng tháng lãnh đạo tỉnh đều có đi kiểm tra hiện trường để đẩy nhanh tiến độ thi công."

Chỉ còn 3 tháng cuối năm, nhưng còn phải giải ngân 2/3 số vốn còn lại, khoảng 22.000 tỷ đồng (đã trừ phần vốn địa phương trả lại). Vì vậy, theo đại diện Bộ Tài chính nếu các địa phương không có biện pháp quyết liệt, khó có thể hoàn thành nhiệm vụ được Quốc hội, Chính phủ giao. Điểm mấu chốt, các địa phương không có khối lượng công trình để thanh toán chứ không phải không có tiền để giải ngân.

"Bây giờ mà phân bổ vốn cho các dự án khác cũng không khả thi, tình trạng dư vốn đã nhìn thấy rõ. Các địa phương khi trả vốn mà không có tính toán kế hoạch cho năm sau thì sẽ không có vốn thực hiện", ông Long nhấn mạnh.

Để hoàn thành giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài năm 2020, Bộ Tài chính đã đề ra một số nhiệm vụ cần làm ngay.

+ Đối với khối lượng đầu tư đã hoàn thành, được Kho bạc Nhà nước kiểm soát chi nhưng chưa làm thủ tục giải ngân. Đối với các dự án có tài khoản đặc biệt/tài khoản tạm ứng, đề nghị các chủ dự án khẩn trương thực hiện các thủ tục thanh toán và gửi báo cáo hoàn chứng từ cho Bộ Tài chính, để giảm số dư nợ tạm ứng với bên cho vay nước ngoài.

+ Đối với các dự án giải ngân theo kết quả đầu ra, đề nghị các địa phương làm việc chặt chẽ với các cơ quan chủ quản chương trình, dự án (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Xây dựng) để tiến hành kiểm đếm ngay cho từng dự án, từng địa phương đã có khối lượng hoàn thành; không chờ toàn bộ các địa phương tham gia chương trình, dự án hoàn thành mới tiến hành kiểm đếm. Đối với vốn tạm ứng đã chuyển về tài khoản của dự án tại Kho bạc Nhà nước, đề nghị các chủ dự án khẩn trương giải ngân, thanh toán cho các hoạt động của dự án và gửi thông tin lại cho Bộ Tài chính.

+ Đối với 20 dự thảo hợp đồng cho vay lại đã được Bộ Tài chính gửi các địa phương xin ý kiến hoặc để ký kết, đề nghị các địa phương sớm có ý kiến phản hồi.

Các biện pháp thúc đẩy giải ngân của Bộ Tài Chính:

- Bộ Tài chính sẽ tiến hành rà soát và làm việc cụ thể với các địa phương và các BQL dự án có số dư tài khoản đặc biệt lớn để thúc đẩy việc giải ngân từ các tài khoản đặc biệt này.

- Trao đổi với các đối tác phát triển để tiếp tục tạo thuận lợi cho phương thức thanh toán trực tiếp.

- Xử lý nhanh các đơn rút vốn đủ điều kiện thanh toán của các dự án.

- Phối hợp chặt chẽ với các địa phương để ký Hợp đồng cho vay lại.

- Góp ý về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư của các dự án.