Giá vàng lập đỉnh và dữ liệu nói lên điều gì?

Trong kinh tế học truyền thống, ta thường nghe: khi USD tăng, giá vàng giảm – và ngược lại. Nhưng thực tế thị trường lại không tuân thủ máy móc. Sự vận động của giá vàng ngày nay không còn phụ thuộc đơn độc vào đồng đô la Mỹ, mà được dẫn dắt bởi một hệ sinh thái phức hợp các yếu tố: cung – cầu, tâm lý thị trường, địa chính trị, và sự dịch chuyển quyền lực tiền tệ toàn cầu.

Ba yếu tố đang dẫn dắt giá vàng tăng mạnh gần đây:

1. Yếu tố cung – tích trữ chiến lược của các quốc gia lớn

Khi nguồn cung khai thác vàng ngày càng cạn kiệt, chi phí khai thác tăng cao, và các ngân hàng trung ương – điển hình là Trung Quốc, Nga – đẩy mạnh mua vào để dự trữ, điều này tạo áp lực cầu rất lớn. Đây không còn là hành vi đầu cơ ngắn hạn, mà là chiến lược lâu dài nhằm giảm phụ thuộc vào đồng USD, mở đầu cho một chu kỳ tích lũy mạnh của giá vàng.

Ví dụ: Trung Quốc đã liên tục tăng dự trữ vàng 17 tháng liên tiếp tính đến tháng 4/2025 – đây không phải con số ngẫu nhiên.

2. Rủi ro địa chính trị leo thang

Từ cuộc xung đột Nga – Ukraine, căng thẳng Iran – Israel, đến nguy cơ về Đài Loan, vàng luôn được xem là nơi trú ẩn an toàn nhất khi niềm tin vào hệ thống toàn cầu bị lung lay.

3. Lo ngại về đồng tiền pháp định và suy thoái toàn cầu

Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung quay trở lại, cùng những tranh chấp thuế quan với châu Âu khiến nhà đầu tư lo ngại về khả năng các quốc gia phá giá tiền tệ để kích thích xuất khẩu. Khi đồng tiền pháp định bị đặt dấu hỏi, vàng trở thành lựa chọn phòng ngừa lạm phát và khủng hoảng tiền tệ.

Ví dụ: Trong giai đoạn 2020–2023, giá vàng tăng mạnh không chỉ do COVID-19 mà còn do lượng tiền bơm ra thị trường toàn cầu khiến niềm tin vào tiền pháp định sụt giảm.

Nhưng, giá vàng có còn tiếp tục tăng mạnh?

Có thể – nhưng không phải vô tận. Hiện tại, giá vàng đã tăng hơn 50% chỉ trong 24 tháng, chạm đỉnh 3.391 USD/oz. Theo logic thị trường, khi một tài sản tăng quá nhanh, nó đang phản ánh một kịch bản xấu nhất đã được chiết khấu: suy thoái, chiến tranh, sụp đổ niềm tin.

Nếu những yếu tố đó không xảy ra – ví dụ:

- Mỹ và Trung đạt thỏa thuận thương mại,

- Fed kiểm soát được lạm phát mà không cần tăng lãi suất mạnh,

- Địa chính trị được làm dịu bằng đàm phán,

Thì giá vàng hoàn toàn có thể điều chỉnh sốc, nhanh và mạnh.

Vậy, nhà đầu tư cần làm gì?

1. Đừng cố dự báo, hãy xây cấu trúc.

Giá vàng, như mọi tài sản, không tuân theo đường thẳng. Cố gắng dự báo đỉnh – đáy là một cuộc chơi bất ổn. Thay vào đó, hãy:

- Phân bổ tài sản hợp lý: Vàng nên chiếm 5–10% trong danh mục tùy mức chịu rủi ro.

- Đa dạng hóa theo vĩ mô: Nếu vàng đang được định giá cao, hãy để ý đến các thị trường đang bị “quên lãng” – cổ phiếu, bất động sản... những phân khúc có thể đang bị “bỏ ngỏ” do dòng tiền tập trung quá mức vào vàng.

2. Lắng nghe sự đan xen giữa các thị trường

Trong giai đoạn biến động như hiện tại, các thị trường không vận hành tách biệt, chúng tương tác và phản ánh kỳ vọng vĩ mô chung.

Khi vàng tăng mạnh, có thể là lúc cổ phiếu bị bán tháo vì lo ngại suy thoái.

Khi dòng tiền phòng vệ chiếm ưu thế, thì những thị trường “bị quên lãng” chính là vùng trũng định giá hấp dẫn cho nhà đầu tư trung hạn.

Ví dụ: Khi giá vàng tăng mạnh năm 2020, thị trường cổ phiếu Đông Nam Á bị định giá rất thấp. Những nhà đầu tư kiên nhẫn đã gặt hái được mức tăng 30–40% trong vòng 18 tháng sau đó khi kinh tế phục hồi.

3. Giữ sự kiên nhẫn và chuẩn bị sẵn sàng tái cơ cấu

Thị trường tài chính luôn vận hành theo chu kỳ. Người không kiên nhẫn thường bị cuốn theo sóng ngắn hạn. Nhưng người có chuẩn bị, hiểu rằng thời điểm hiện tại là “sự định giá lại toàn cầu”, sẽ nhận thấy đây chính là lúc:

Không chạy theo một tài sản đã tăng quá nóng,

Không bỏ qua những cơ hội đang nằm dưới sự hoài nghi.

Tôi không phản đối việc nắm giữ vàng. Trái lại, tôi cho rằng vàng là một thành phần quan trọng trong danh mục đầu tư để phòng vệ trước những kịch bản xấu nhất.

Nhưng tôi cũng tin rằng, nếu chỉ cầm một tài sản – và chờ nó tăng giá – thì bạn đang đặt tài chính của mình vào canh bạc.

Hãy nhìn rộng hơn.

Hãy hành xử như một người quản trị danh mục thay vì một người chạy theo cảm xúc.

Khi vàng lên cao, cũng là lúc bạn phải đặt câu hỏi:

“Có phải những thị trường khác đang mở ra cơ hội không ai dám nhìn?”