Giá điện âm xuất hiện nhiều ở châu Âu do Covid

Tình trạng đóng cửa hàng loạt công sở, cơ sở kinh doanh, nhà máy, trường học theo lệnh phong tỏa kiểm soát Covid-19 đã đẩy giá điện giảm sâu ở Mỹ và châu Âu. Đặc biệt, số lần giá điện âm ở châu Âu xuất hiện nhiều hơn trong thời gian gần đây do tác động của dịch bệnh.

Giá điện bán sỉ ở New York giảm về mức 387 đồng/kWh

Tại Mỹ, mức suy giảm giá điện thể hiện rõ nhất ở TP. New York, tâm điểm của dịch Covid-19 ở nước này và cũng là nơi quy tụ nhiều ngành dịch vụ khổng lồ thường tiêu thụ rất nhiều điện.

Theo Công ty thông tin năng lượng và hàng hóa S&P Global Platts, giá điện bán sỉ ở New York đạt mức trung bình 16,57 đô la/MWh, tương đương 1,66 cent (387 đồng)/KWh trong 6 ngày đầu tiên của tháng 5, giảm hơn 25% so với mức giá đầu năm 2020 và giảm hơn 50% so với mức giá trung bình trong 5 năm qua.

Giá điện giảm sâu vì nhu cầu giảm khi chính quyền New York yêu cầu đóng cửa các văn phòng, cửa hiệu không thiết yếu để kiểm soát dịch Covid-19.

Tại Mỹ, phần lớn các công ty sản xuất điện ở Mỹ bán điện cho các công ty dịch vụ tiện ích thông qua một thị trường buôn bán điện giá sỉ rất cạnh tranh.

Sau đó, các công ty dịch vụ tiện ích phân phối điện lại cho người tiêu dùng. Các công ty sản xuất điện và các công ty dịch vụ tiện ích bảo vệ họ trước những biến động giá quá lớn bằng các hợp đồng điện tương lai.

Điểm khác biệt quan trọng giữa điện và dầu là điện rất khó để lưu trữ. Khi có quá nhiều điện, đặc biệt là những ngày có nhiều gió, giúp sản lượng điện gió tăng, các nhà sản xuất điện đôi lúc phải bán điện với giá âm, tức trả tiền cho khách hàng để họ sử dụng lượng điện dư thừa.

Giá dầu thô tương lai tại Mỹ từng có diễn biến tương tự hồi tháng 4 khi lao xuống mức giá âm lần đầu tiên trong lịch sử do giới đầu tư không muốn nhận những thùng dầu không còn nơi để chứa.

Giá điện ở Mỹ giảm ngay cả trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra nhờ nguồn cung dồi dào của khí đốt tự nhiên giá rẻ, theo Paul Cusenza, Giám đốc điều hành Sàn giao dịch Nodal, nơi khách hàng mua bán các hợp đồng phái sinh giá điện ở các thị trường điện Bắc Mỹ. Giá khí đốt tự nhiên ở Mỹ đã giảm 30% trong năm qua.

Dan Eager, nhà phân tích thị trường điện châu Âu ở Công ty tư vấn thị trường năng lượng Wood Mackenzie, nhận định giá điện giảm vì nhu cầu điện giảm và nguồn cung khí đốt giá rẻ, nguồn cung điện có chi phí sản xuất thấp tăng.

Tại Mỹ, dòng điện được vận hành từ các nhà máy sản xuất điện đến các thiết bị sử dụng điện thông qua lưới điện cao áp có chiều dài tổng cộng 260.000km và lưới điện thấp áp dài hàng triệu km phủ rộng khắp nước Mỹ.

Phần lớn giá điện bán sỉ ở Mỹ được thiết lập một ngày trước khi điện được cung cấp. Các công ty quản lý lưới điện cấp vùng sẽ dự báo theo từng giờ về nhu cầu điện ở địa phương mà họ quản lý vào ngày hôm sau dựa trên nhiều yếu tố bao gồm thời tiết. Sau đó, các nhà sản xuất điện sẽ đấu giá để đáp ứng nhu cầu điện đó.

Nhu cầu điện bắt đầu tăng lên ở những bang nới lỏng lệnh phong tỏa. Tuy nhiên, nhà phân tích Manan Ahuja ở S&P Global Platts cho biết nhu cầu điện ở Mỹ đầu tháng 5 đang giảm 5% so mức bình thường (tức không có các lệnh phong tỏa).

Giá điện ở Mỹ thường giảm vào mùa xuân trước khi tăng trở lai vào mùa hè khi máy điều hòa được sử dụng nhiều. Theo Công ty điều hành dịch vụ độc lập New York (NY-ISO), đơn vị quản lý lưới điện ở bang New York, nhu cầu điện của New York giảm 14% trong mùa xuân này (từ tháng 3 đến tháng 5), mức giảm mạnh hơn thường lệ do tác động của dịch Covid-19.

Giá điện âm xuất hiện nhiều hơn ở châu Âu

Tại châu Âu, giá điện âm là tình trạng khá phổ biến trong những năm gần đây khi cung vượt cầu nhờ sản lượng điện gió và điện mặt trời dồi dào. Giá điện âm xuất hiện thường xuyên ở các thị trường ngắn hạn, chẳng hạn như các hợp đồng cung cấp điện theo các thời lượng 15 phút, 30 phút, 60 phút.

Các nhà sản xuất điện chấp nhận bán với giá âm vì mức chi trả cho khách hàng sẽ thấp hơn so với chi phí dừng hoạt động và sau đó tái khởi động một nhà máy điện.

Số lần giá điện âm ở châu Âu xuất hiện nhiều hơn trong thời gian gần đây do tác động của dịch Covid-19.

Khi phần lớn châu Âu đều nằm dưới lệnh phong tỏa, mức tiêu thụ điện ở khu vực này giảm 20% so với thường lệ, khiến giá điện rơi về vùng âm ở Pháp, Đức, Bỉ và một số nước Bắc Âu khác hồi đầu tháng 4.

Trong tuần đầu tháng 4, mức tiêu thụ điện ở Bỉ giảm trung bình 16% so với tuần đầu tháng 3. Trước đó, giá điện bán sỉ ở Bỉ giảm về dưới mức zero vào các ngày cuối tuần trong 4 tuần liên tục. Thông thường, giá điện bán sỉ ở Bỉ dao động ở mức 40-50 euro/MWh nhưng vào ngày 5-4, các trang trại điện gió và các nhà máy sản xuất điện khác ở nước này phải bán điện với giá âm 115 euro/MWh.

Trong các cuộc đấu giá điện ở thị trường điện chung Đức và Luxembourg thông qua Sàn giao dịch điện châu Âu (EPE) vào 4 tháng đầu năm nay, giá điện có 5 lần xuống mức âm, chiếm hơn 50% số lần điện xuống mức âm trên sàn này trong các cuộc đấu giá của cả năm 2019. Hôm 13-4, giá điện bán sỉ trong một hợp đồng 15 phút ở Đức giảm về mức âm 123 euro/MWh.

Tại Anh, hàng ngàn hộ gia đình được Công ty điện Octopus Energy trả 0,04 pound (1.150 đồng) cho mỗi KWh điện mà họ sử dụng từ 9 giờ sáng đến 4 giờ chiều hôm 21-4 do nhu cầu giảm nhưng nguồn cung dồi dào nhờ sản lượng điện gió và điện mặt trời tăng mạnh.

Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) dự báo trong năm nay, các nguồn carbon thấp như điện gió, điện mặt trời, điện hạt nhân và các nguồn năng lượng tái tạo khác sẽ cung cấp 40% sản lượng điện của thế giới, mức cao kỷ lục trong lịch sử.

IEA cũng dự báo thế giới sẽ tiêu thụ điện ít hơn 5% so với mức tiêu thụ trong năm 2019. Mức suy giảm đó cao hơn 8 lần mức suy giảm trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2009. Con số nhu cầu mất mát 5% này tương đương 1.000 TWh, đủ đáp ứng cầu điện tổng cộng của Đức và Pháp trong một năm.