Giá dầu tăng vọt, ông Biden tính thăm Ả-rập Xê-út

Tổng thống Mỹ Joe Biden có ý định thực hiện một chuyến thăm Ả-rập Xê-út, để đến gặp trực tiếp vị thái tử mà ông từng xa lánh.

Nhà Trắng đang tính toán một chuyến công du bao gồm cả cuộc gặp với lãnh đạo Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (gồm Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Ả-rập Xê-út và UAE), cùng với Ai Cập, Iraq và Jordan, nguồn tin nắm được kế hoạch cho biết.

Sự chuẩn bị này diễn ra khi những lợi ích chiến lược của Mỹ về dầu mỏ và an ninh đang khiến Washington phải suy nghĩ lại quan điểm về việc bán vũ khí cho Ả-rập Xê-út mà ông Biden đưa ra khi còn là ứng viên tổng thống.

Bất kỳ cuộc gặp nào giữa ông Biden với nhà lãnh đạo thực tế của Ả-rập Xê-út - Thái tử Mohammed bin Salman cũng sẽ mang lại hy vọng giảm bớt gánh nặng giá xăng dầu cho người tiêu dùng.

Cuộc gặp đó có thể sẽ giảm nhiệt cho một trong những giai đoạn khó khăn và bất định nhất trong quan hệ giữa Mỹ với đồng minh Ả-rập Xê-út, giữa nước xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giới với cường quốc quân sự và kinh tế hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, cuộc gặp như vậy cũng có thể bị coi là sự nhún nhường của Tổng thống Biden sau khi ông chỉ trích hoàng gia Ả-rập trong vụ giết hại và phân xác nhà báo Jamal Khashoggi của Washington Post.

Ngày 1/6, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre từ chối bình luận về khả năng ông Biden sẽ đến Ả-rập Xê-út. Nhà lãnh đạo Mỹ dự kiến thăm châu Âu vào cuối tháng này. Ông cũng có thể thăm Israel nếu chuyến công du sắp tới bao gồm Ả-rập Xê-út.

Tuần trước, Nhà Trắng xác nhận Điều phối viên Trung Đông của Hội đồng an ninh quốc gia Brett McGurk và Amos Hochstein – cố vấn cấp cao về an ninh năng lượng của Bộ Ngoại giao, gần đây đã đến Trung Đông. Ngày 31/5, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken có cuộc điện đàm với người đồng cấp Ả-rập Xê-út.

Hai ông McGurk và Hochstein, cùng với Tim Lenderking – đặc phái viên Mỹ về Yemen, nhiều lần thăm Ả-rập Xê-út để bàn về nguồn cung năng lượng, về chuyện Mỹ nỗ lực khôi phục thoả thuận hạt nhân Iran và cuộc chiến của Ả-rập Xê-út tại Yemen.

Đối với ông Biden, rủi ro chính trị sẽ là nguy cơ bị từ vị Thái tử nổi tiếng với những hành động khắc nghiệt từ chối vào phút chót. Từ khi Thái tử Mohammed giữ vị trí này vào năm 2017, những người chú và anh em họ của ông đã bị bắt giữ. Tình báo Mỹ kết luận rằng vị thái tử này đã chỉ đạo vụ sát hại nhà báo Khashoggi, còn Ả-rập Xê-út bác bỏ.

Ông Biden từng muốn gặp Thái tử Mohammed tại thượng đỉnh G20 ở Rome vào tháng 10 năm ngoái, nhưng nhà lãnh đạo của Ả-rập Xê-út không đến.

Bất kỳ sự xuống thang nào của ông Biden đối với nhà lãnh đạo của Ả-rập Xê-út sau khi đã giương cao ngọn cờ nhân quyền cũng sẽ gây thất vọng cho lực lượng cử tri ủng hộ đảng Dân chủ. Họ đang theo dõi ông Biden vật vã hoàn thành chương trình nghị sự trong nước khi đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ của phe Cộng hoà ở Thượng viện.

Đảng Dân chủ giờ đây ít lên tiếng về việc phải cứng rắn với vị thái tử của Ả-rập Xê-út, khi giá xăng dầu cao gần kỷ lục đang đe doạ cơ hội của họ trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 năm nay.

Ả-rập Xê-út vẫn từ chối tăng nguồn cung dầu mỏ dù phương Tây thuyết phục suốt nhiều tháng. Thủ tướng Anh Boris Johnson và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã thúc giục ông Biden nỗ lực để làm dịu quan hệ với Ả-rập Xê-út, cũng như với Israel.

Nguồn cung hạn chế không chỉ khiến giá xăng dầu tăng cao trên toàn cầu mà còn giúp Nga thu được nhiều tiền hơn từ xuất khẩu nhiên liệu. Ngày 31/5, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sang thăm Ả-rập Xê-út.

Những chuyến thăm của quan chức Nga và Trung Quốc đến Ả-rập Xê-út trong giai đoạn băng giá giữa ông Biden và vị thái tử Ả-rập thường khiến Mỹ lo ngại rằng Ả-rập Xê-út đang rời xa các lợi ích chiến lược của phương Tây.