Giá dầu lên 100 USD/thùng, ai sợ?

Lần đầu tiên trong năm nay, triển vọng giá dầu thô đạt 100 USD/thùng trở nên thực tế như vậy, và đây là sự thay đổi đột ngột đối với một thị trường cách đây không lâu vẫn còn trong tình trạng ảm đạm.

Giá dầu ở mức nào mà OPEC cho là hợp lý?

Đà tăng của giá dầu có nguy cơ làm giảm chi tiêu của người tiêu dùng và kéo theo đó là giảm tăng trưởng toàn cầu. Trong khi đó, tiêu thụ dầu trên toàn thế giới đã đạt mức cao nhất mọi thời đại 103 triệu thùng/ngày vào tháng 6, theo ước tính của Cơ quan Năng lượng Quốc tế, và nó cho thấy nhân loại đang đạt được rất ít tiến bộ trong việc loại bỏ nhiên liệu hoá thạch đang làm hành tinh nóng lên này.

Giới phân tích và giám đốc điều hành tại các công ty năng lượng đang quay trở lại với dự đoán giá dầu sẽ ở mức ba chữ số sau đợt tăng mạnh vào mùa hè vừa qua. Kết quả của nhiều tháng nỗ lực vực dậy thị trường, Nga và Ả Rập Saudi đã thực hiện tốt cam kết cắt giảm mạnh sản lượng và mới đây, họ tiếp tục gia hạn thoả thuận đó đến cuối năm nay. Nguồn cung đang bị hạn chế trong khi nhu cầu không có dấu hiệu suy giảm.

Mike Wirth - Giám đốc điều hành của Chevron Corp., là một trong những lãnh đạo nghĩ rằng giá dầu đang hướng tới mục tiêu 100 USD. “Nguồn cung đang thắt chặt, còn hàng tồn kho đang giảm”, ông nói trong cuộc phỏng vấn ngày 18/09 với Bloomberg TV.

Ở các quốc gia sản xuất như Ả Rập Saudi, tâm trạng mọi người đang phấn chấn. Vương quốc này đã cử một phái đoàn lớn tới Đại hội Dầu khí Thế giới ngày 17 – 21/09 ở Calgary, nơi Bộ trưởng Năng lượng Ả Rập Saudi Hoàng tử Abdulaziz bin Salman, đã tổ chức một yến tiệc tối xa hoa cho những người tham dự bao gồm quan chức chính phủ, nhà đầu tư dầu mỏ và giám đốc điều hành từ các công ty dầu mỏ lớn.

Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) luôn nói rằng họ không đặt mục tiêu về một mức giá dầu cụ thể, nhưng trong cuộc phỏng vấn ngày 20/09 với Bloomberg TV, Thủ tướng Iraq Mohammed Shia Al-Sudani đã đưa ra manh mối về mức giá mà OPEC cho là hợp lý với người tiêu dùng cũng như người sản xuất. “Chắc chắn giá không dưới 85 - 95 USD”, ông nói khi đó.

Nếu hỏi một nhà giao dịch dầu mỏ về triển vọng giá lên 100 USD, họ sẽ bày tỏ lo lắng về việc giá có thể giữ ở mức đó bao lâu giữa bối cảnh Fed ra tín hiệu lãi suất sẽ duy trì ở mức cao trong thời gian dài hơn, gây căng thẳng cho tình hình tài chính của người tiêu dùng cũng như trung gian giao dịch hàng hóa.

Ảnh hưởng từ đà tăng của giá dầu

Ở một số nơi trên thế giới, đà tăng của giá dầu bắt đầu gây ảnh hưởng. Giá xăng ở Mỹ đang nhanh chóng hướng tới 4 USD/gallon trong khi mọi năm, vào thời điểm này, giá thường giảm. Giá dầu diesel tương lai ở châu Âu gần đây cũng đã đạt 130 USD/thùng.

Ngay cả hàng không, một lĩnh vực đóng vai trò động lực thúc đẩy giá dầu tăng do sự bùng nổ nhu cầu du lịch quốc tế vào mùa hè này, cũng bắt đầu lo ngại. Delta Air Lines Inc. gần đây giảm kỳ vọng về lợi nhuận quý 3 do chi phí nhiên liệu cao hơn, và nhóm chỉ số cổ phiếu hàng không cũng đang ở vùng thị trường giá xuống.

Đối với các nước nhập khẩu ròng dầu mỏ, đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc, tác động của đà tăng giá dầu lên tốc độ tăng trưởng và lạm phát đã giảm bớt so với trước đây. Cả hai nước đều đã mua lượng lớn dầu thô giá rẻ từ Nga. Tuy nhiên, hai quốc gia này có thể gặp chút khó khăn nếu giá dầu diesel tăng cao hơn do lệnh cấm xuất khẩu nhiên liệu gần đây của Nga.

Đối với chính quyền Biden, giá dầu tăng là một vấn đề chính trị quan trọng. Tỷ lệ tín nhiệm của tổng thống giảm sút vào mùa hè năm 2022 khi giá xăng tăng lên 5 USD/gallon và trở thành tâm điểm khiến người Mỹ bất mãn trước lạm phát. Trước cuộc bầu cử vào năm sau, Nhà Trắng còn rất ít lựa chọn để xoa dịu người tiêu dùng, đặc biệt là khi kho dự trữ dầu của nước này đã giảm xuống còn khoảng một nửa so với bình thường.

Ở trung tâm dầu mỏ Texas và Oklahoma, khả năng giá lên 100 USD/thùng khiến người dân bớt lo lắng hơn. Ở đó, các công ty khoan dầu của Mỹ một lần nữa lại đang kiếm bộn tiền. Xuất khẩu dầu thô của Mỹ đạt trung bình kỷ lục 4.1 triệu thùng/ngày trong năm nay, tăng 15% so với một năm trước và có thời điểm lên tới 5.6 triệu thùng.

Tuy nhiên, có rất ít dấu hiệu cho thấy các nhà sản xuất Mỹ đang gấp rút điều chỉnh lại kế hoạch chi tiêu để mở rộng sản lượng. Nguồn tin từ các công ty khoan dầu cho biết họ cần phải thận trọng vì các dự án có thể mất nhiều năm để mang lại lợi nhuận.

Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ thậm chí cũng dự báo sản lượng dầu đá phiến sẽ giảm tháng thứ ba liên tiếp tính tới tháng 10. Vicki Hollub - Chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Occidental Petroleum Inc., cho biết: “Chúng tôi tuân thủ kỷ luật về vốn và điều đó có nghĩa chúng tôi sẽ không tăng mạnh giá dầu trong một thị trường mà chúng tôi không thấy sự cân bằng”.

Trong bối cảnh giá dầu thô tăng cao, cũng không có dấu hiệu nào cho thấy mức tiêu thụ đang suy yếu. Tuần trước, chính phủ Anh đã trì hoãn một số mục tiêu quan trọng về khí hậu với lý do chi phí. Các quốc gia châu Âu khác, bao gồm cả Thụy Điển, cũng đã hủy bỏ một số quy định xanh trong những tháng gần đây.

Công ty Oil India Ltd., thuộc sở hữu nhà nước của Ấn Độ, dự kiến mức tiêu thụ của nước này sẽ tăng gần gấp đôi vào năm 2040. Cùng hầu hết dự báo trước đó, điều này cho thấy mức tiêu thụ dầu toàn cầu chưa đạt đến đỉnh điểm.