Giá cafe và nông dân

Năm nay giá cafe vào thời điểm này lên hơn 80K/kg, so với tháng 11/2023 thì tăng loanh quanh 25%. Nhìn vào giá thì nhiều người mừng cho bà con nông dân, nhưng việc biến động giá quá lớn trong giai đoạn ngắn đặc biệt vào vụ mùa lại gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng.

Thông thường vụ mùa của người Tây Nguyên là tầm T11-T12 hàng năm. Hồi mình còn ở quê thì cứ tầm T11 là đi hái cafe, hái xong có thể bán luôn cafe tươi hoặc phơi / sấy để bán cafe nhân, mùa này cũng là mùa mưa nên việc phơi không được thuận lợi do đó có nhà bán luôn cafe tươi nghĩa là hái xong bán luôn. Còn nếu phơi xong rồi xay, rồi chất kho thì cũng tầm cận Tết là xong.

Tuy nhiên, để mà có cafe thu vào cuối mùa thì giữa mùa phải chăm sóc và cần tiền, lúc này khái niệm “Bán cafe non” ra đời, nghĩa là nông dân đến đại lý bán cafe với 1 giá nào đó rồi lấy tiền, cuối mùa mang hàng trả.

Mấy năm trước, sự biến động giá không cao nên hoạt động lấy tiền trước trả hàng sau diễn ra bình thường. Nhưng năm nay biến động giá lớn quá nên nông dân đứng trước 2 lưạ chọn:

1. Chấp nhận trả hàng: Giá thi đang 80 nhung do bán “non” nên dc 50 - 60 thôi.

2. Xù, không trả hàng mà trả tiền lại: Cái này sẽ khiến đại lý ôm bom và có thể phá sản.

Không ít nhà vườn phải bán non, do đó nếu là nông dân chân chính thì thường sẽ thiệt, còn muốn không thiệt thì phải lươn lẹo, để cái thiệt cho đại lý. Sự biến động giá là nguyên do chính gây mất ổn định thị trường vì nếu đại lý chết thì các năm sau sẽ khó lấy được tiền sớm.

Thế nên giá là 1 chuyện, bán được giá bao nhiêu là chuyện khác.