Gần 21.000 tỉ mắc kẹt tại 12 dự án thua lỗ 'đắp chiếu'

Trong 12 dự án thua lỗ ngành công thương, đến nay mới chỉ có 1 dự án có lãi. 17 ngân hàng thương mại và 1 công ty tài chính đang kẹt gần 21.000 tỉ đồng tại 12 dự án này, theo báo cáo của Chính phủ.

VDB mắc kẹt 9.796 tỉ đồng tại 6 dự án “đắp chiếu”

Theo báo cáo về 12 dự án thua lỗ ngành Công thương vừa được Chính phủ gửi đến Quốc hội, dư nợ của các dự án, doanh nghiệp này tại các tổ chức tín dụng lớn, đa số không trả được nợ đúng hạn.

Hiện nay, có 17 ngân hàng thương mại và 1 công ty tài chính cấp tín dụng cho 12 dự án với tổng số dư nợ đến thời điểm cuối 2019 là 20.938 tỉ đồng, trong đó, dư nợ trung dài hạn là 17.169 tỉ đồng, dư nợ ngắn hạn là 3.769 tỉ đồng.

Ngoài 12 dự án, doanh nghiệp này ra, các ngân hàng còn cấp tín dụng đối với các chủ đầu tư có liên quan 22.964 tỉ đồng, trong đó, dư nợ trung hạn 17.263 tỉ, ngắn hạn 5.701 tỉ đồng.

Ngoài ra, Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) còn cấp tín dụng cho 6 dự án (dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Nhà máy gang thép Thái Nguyên; đạm Ninh Bình; đạm Hà Bắc; DAP số 1 Hải Phòng; DAP số 2 Lào Cai; và Nhà máy đóng tàu Dung Quất - DQS) với tổng dư nợ đến 31.12.2019 là 9.796 tỉ đồng.

Theo Chính phủ, việc xác định trách nhiệm, xử lý đối với các tổ chức, cá nhân có sai phạm đã được tiến hành nghiêm túc, quyết liệt.

6/12 dự án đã được chuyển hoặc đề nghị chuyển cơ quan điều tra

Toàn bộ 12 dự án, doanh nghiệp đều đã được tiến hành thanh tra (cả 12 dự án với 24 cuộc thanh tra, trong đó 22 cuộc đã có kết luận), kiểm toán (7 dự án đã được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán gồm 4 dự án sản xuất phân bón của Tập đoàn Hóa chất; dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên, dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam và dự án ethanol Bình Phước).

Có 4 dự án, doanh nghiệp đã bị chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra gồm: Ethanol Quảng Ngãi; Ethanol Phú Thọ; Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên; và Nhà máy sản xuất Xơ sợi Đình Vũ.

Thêm vào đó, như Thanh Niên đã đưa tin, Kiểm toán Nhà nước đã đề nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an điều tra với 2 dự án khác là Ethanol Bình Phước và đạm Ninh Bình.

Mặc dù số lượng nhiệm vụ giai đoạn 2017 - 2019 mà các bộ, cơ quan, doanh nghiệp đã hoàn thành đạt khoảng 75,36%, nhưng những vướng mắc, mấu chốt nhất của các dự án, doanh nghiệp chưa được giải quyết, phần lớn tập trung ở các nhiệm vụ còn lại với 3 nhóm vấn đề:

Thứ nhất là xử lý dứt điểm tranh chấp, vướng mắc để quyết toán hợp đồng EPC, quyết toán toàn bộ dự án.

Thứ hai là khó khăn về tài chính, cơ cấu lại nợ, giãn khấu hao, điều chỉnh lãi suất vay.

Thứ ba là xây dựng phương án thoái vốn.

5 dự án vẫn tranh chấp hợp đồng EPC

Sau hơn 2 năm thực hiện Đề án 1468 về tháo gỡ khó khăn cho các dự án này, đến nay, một số dự án, doanh nghiệp đã có những chuyển biến nhất định, nhưng nhìn chung vẫn còn rất nhiều khó khăn, tồn tại.

Chỉ có 2 dự án, doanh nghiệp có lãi là Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng, với lợi nhuận sau thuế năm 2018 đạt 227,5 tỉ đồng, năm 2019 ước đạt 6,262 tỉ đồng (nhưng DAP số 1 - Hải Phòng vẫn còn lỗ lũy kế 215,4 tỉ đồng); Nhà máy thép Việt - Trung lợi nhuận sau thuế năm 2018, đạt 397 tỉ đồng, năm 2019 ước đạt 177,4 tỉ đồng.

2 dự án, doanh nghiệp giảm được lỗ nhưng chưa bền vững là Nhà máy Đạm Ninh Bình (giảm lỗ 134 tỉ đồng); Công ty đóng tàu Dung Quất (giảm lỗ 64,04 tỉ đồng); trong khi Nhà máy đạm Hà Bắc tăng lỗ 239 tỉ đồng; Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai tăng lỗ 178,2 tỉ đồng.

Có 1 dự án dừng hoạt động nay đã vận hành trở lại là Nhà máy sản xuất Xơ sợi Đình Vũ; còn 7 dự án, doanh nghiệp còn lại thua lỗ hoặc dở dang, dừng hoạt động.

Có 5 trên tổng số 12 dự án, doanh nghiệp có tranh chấp, vướng mắc EPC, là DAP số 2 - Lào Cai; Phân đạm Hà Bắc; đạm Ninh Bình; DQS; Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của Công ty CP Gang thép Thái Nguyên.

Nhiều nội dung được doanh nghiệp đàm phán nhiều lần với đối tác theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo nhưng vẫn không thành công. Chủ đầu tư và nhà thầu chưa thống nhất trong việc xác định giá trị quyết toán do thay đổi về thông số kỹ thuật, xuất xứ, số lượng thiết bị so với hợp đồng đã ký và khối lượng phát sinh ngoài nội dung hợp đồng đã ký.

Chủ đầu tư và nhà thầu cũng chưa thống nhất trong việc xác định thuế phải nộp và tiền phạt chậm nộp thuế của hợp đồng. Còn tranh chấp quyết toán chi phí chạy thử. Giá trị quyết toán thực tế không phù hợp với hợp đồng EPC đã ký...