FTM: Rủi ro hiển hiện trong báo cáo tài chính

Nhìn lại báo cáo tài chính của Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển Đức Quân (FTM) cho thấy, chất lượng tài sản kém khiến khả năng giá cổ phiếu phục hồi sau khi mất hơn 83% thị giá trở nên rất mong manh. 

Chính thức giao dịch trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) từ ngày 6/2/2017 với giá chào sàn 18.000 đồng/cổ phiếu, hiện thị giá FTM chỉ còn 3.000 đồng, tức “bốc hơi” tới hơn 83% giá trị.

Diễn biến giá cổ phiếu FTM sẽ không có gì đáng chú ý nếu không bất ngờ tăng mạnh từ 15.000 đồng/cổ phiếu lên 25.000 đồng/cổ phiếu diễn ra từ cuối tháng 1/2019 đến cuối tháng 7/2019, trước khi lao một mạch về vùng giá hiện tại, trong khi trước đó chủ yếu dao động quanh ngưỡng 12.000-15.000 đồng/cổ phiếu.

Khi mã FTM bị HOSE công bố không đủ điều kiện để được margin (do Công ty lỗ 2 quý liên tiếp), một số công ty chứng khoán ngỡ ngàng trước nguy cơ mất đứt lượng tiền đã cho vay và đặt ra nghi vấn, nhóm cổ đông FTM cố tình tạo thanh khoản, giữ giá cổ phiếu để thực hiện việc vay tiền rồi rút tiền ra khỏi tài khoản.

Trong khi các bên còn đang tranh cãi, chưa xác nhận rõ trách nhiệm tài chính thì giá cổ phiếu FTM vẫn không ngừng rơi.

Trong kịch bản khả quan nhất, nếu FTM có nội lực tốt và giá cổ phiếu FTM phục hồi, đó sẽ là giải pháp tốt cho các bên. Tuy nhiên, nếu nhìn vào hoạt động kinh doanh của FTM và sức khỏe tài chính doanh nghiệp, có thể thấy, khả năng này là vô cùng mong manh.

FTM niêm yết trên HOSE năm 2016 trong bối cảnh kết quả kinh doanh mờ nhạt, lợi nhuận năm này đạt 37,7 tỷ đồng trên mức vốn điều lệ 500 tỷ đồng, các chỉ tiêu tài chính quan trọng như tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA) cũng đều ở mức thấp, tương ứnglà 6,87% và 2,39%. Kết quả lợi nhuận các năm 2017 và 2018 cho thấy sự trồi sụt khi đạt lần lượt 39,6 tỷ đồng và 28,3 tỷ đồng.

Kết thúc 6 tháng đầu năm 2019, lần đầu tiên từ khi niêm yết, FTM báo cáo lỗ 31 tỷ đồng, nguyên nhân bởi doanh thu không tăng, trong khi giá vốn tăng mạnh, dẫn tới lợi nhuận sau thuế chưa phân phối giảm từ 73,75 tỷ đồng về 42,7 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, trong 6 tháng đầu năm 2019, dòng tiền hoạt động kinh doanh chính đã âm 102,1 tỷ đồng chủ yếu do tăng tồn kho lên 221,5 tỷ đồng, với phần lớn là nguyên liệu, vật liệu.

Trong khi doanh thu, lợi nhuận đi xuống thì các khoản phải thu, tồn kho lại tăng lên đáng kể, phần nào thể hiện sự mất cân đối của dòng tiền.

Cụ thể, năm 2016, khoản phải thu và tồn kho của FTM là 733.6 tỷ đồng, chiếm 44% tổng tài sản, thì tới 30/6/2019 tăng lên 1.043,3 tỷ đồng, tương ứng tăng gần 124% trong 2,5 năm và chiếm 60% tổng tài sản.

Trong cơ cấu tài sản, tài sản cố định là 589,4 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 34,1% cho thấy tài sản của FTM chủ yếu là tài sản ngắn hạn vốn khó kiểm kê và theo dõi.

Nguồn tài trợ cho tài sản này là 720 tỷ đồng tiền vay ngắn hạn và dài hạn (ngắn hạn 477 tỷ đồng, dài hạn 243 tỷ đồng), chiếm 41,7% tổng nguồn vốn và 550 tỷ đồng vốn chủ sở hữu, chiếm 31,8% tổng nguồn vốn.

Như vậy, có thể thấy, FTM đã dùng các nguồn vốn phải trả lãi để gia tăng nguyên liệu, khoản phải thu.

Với thực tế hiện tại, việc FTM có hàng tồn kho và khoản phải thu lớn tiềm ẩn không ít rủi ro. Ðơn cử, chỉ cần 5% khoản này trở thành nợ xấu và phải trích lập dự phòng cũng có thể thổi bay toàn bộ lợi nhuận năm qua của FTM.

Hoặc nếu như giá trị hàng tồn kho, khoản phải thu gặp diễn biến không thuận lợi thì sẽ ảnh hưởng trọng yếu tới kết quả kinh doanh của FTM hàng năm và có thể xóa sổ khoản lợi nhuận lũy kế chưa phân phối còn lại.

Ðáng chú ý, sự mất cân đối này đã xuất hiện từ trước khi FTM lên sàn.

Báo cáo tài chính năm 2016 cho thấy, khoản phải thu và tồn kho tại Công ty là 733,6 tỷ đồng, chiếm 44% tổng tài sản, nhưng chưa mất cân đối quá mức nhờ có cơ cấu nợ vay ngắn hạn (44,1%) và vốn chủ sở hữu (33,8%) không chênh lệch nhiều.

Tuy nhiên, sau khi lên sàn, chất lượng doanh thu, lợi nhuận, tài sản của FTM càng cho thấy dấu hiệu yếu ớt, mất cân đối.

Sàn chứng khoán Việt Nam từng chứng kiến không ít trường hợp cổ phiếu của doanh nghiệp niêm yết rơi không phanh khi các bất ổn tại doanh nghiệp vỡ lở như câu chuyện tại Công ty cổ phần Thiết bị y tế Việt Nhật (mã JVC) hay Công ty cổ phần Tập đoàn Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành (mã TTF)…

Khi một doanh nghiệp niêm yết rời sàn, cổ đông đại chúng luôn là đối tượng phải chịu mất mát vô điều kiện (hiện Việt Nam chưa có Quỹ bảo vệ nhà đầu tư).

Bên cạnh việc chờ đợi pháp luật có chế tài xứng đáng cho những chủ thể làm sai, làm ảo, gây thiệt hại cho đại chúng, nhà đầu tư cũng cần nâng cao hiểu biết của mình về khả năng đánh giá sức khỏe tài chính doanh nghiệp và chỉ nên chọn lựa đầu tư khi có sự hiểu biết, niềm tin vào doanh nghiệp, hạn chế cách đầu tư theo sự “nhấp nháy xanh đỏ” của bảng điện trên sàn.

Hiện tượng và nghi vấn cổ phiếu FTM bị làm giá đã được các phương tiện thông tin đại chúng nêu lên mạnh mẽ thời gian qua. Tuy nhiên, các đối tượng được cho là bị hại vẫn chưa chính thức có đơn kiến nghị/tố cáo gửi cơ quan công quyền.

Trước sự vào cuộc của báo chí, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã chính thức ban hành quyết định thanh tra FTM kể từ ngày 23/9/2019.