Dự án điện mặt trời nghìn tỷ 'dính' đất rừng đi vào hoạt động

Dự án Nhà máy điện mặt trời (ĐMT) Trung Sơn có vốn đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng đã được Sở Công Thương tỉnh Khánh Hòa nghiệm thu đưa vào hoạt động dù chồng lấn khoảng 8,64 ha đất rừng sản xuất.

Chồng lấn đất rừng vẫn cho hoạt động

Ngày 21/9, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có văn bản gửi Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh này về việc xử lý một phần diện tích quy hoạch rừng sản xuất thuộc dự án Nhà máy ĐMT Trung Sơn, ở thôn Thuỷ Ba, xã Cam An Bắc, huyện Cam Lâm.

UBND tỉnh Khánh Hòa giao Sở NN&PTNT tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra, rà soát sự phù hợp của dự án Nhà máy ĐMT Trung Sơn so với bản đồ định hướng phát triển ngành lâm nghiệp trong hồ sơ quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021 - 2030.

Trước đó, kết luận của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) cuối năm 2022 đã nêu rõ dự án Nhà máy ĐMT Trung Sơn có 8,64 ha chồng lấn với quy hoạch 3 loại rừng của tỉnh Khánh Hoà. Nhưng ngày 16/6/2023, Sở Công thương Khánh Hòa đột nhiên có thông báo kết quả nghiệm thu hạng mục công trình xây dựng để cho Nhà máy ĐMT Trung Sơn đi vào hoạt động dù chủ đầu tư và các cơ quan chức năng liên quan khắc phục vi phạm nêu trên. Vì thế, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có văn bản yêu cầu làm rõ việc xử lý một phần diện tích quy hoạch rừng sản xuất thuộc dự án Nhà máy ĐMT Trung Sơn.

Theo báo cáo số 3397 ngày 8/8/2023 của Sở NN&PTNT Khánh Hòa, hiện trạng và quy hoạch 3 loại rừng tại thời điểm chấp thuận chủ trương đầu tư năm 2018 thì dự án Nhà máy ĐMT Trung Sơn chủ yếu là đất trồng mía, bạch đàn, một số ít trồng cây ngắn ngày và đất hoang chưa sử dụng. Đối chiếu bảng kê toạ độ các mốc ranh giới dự án (diện tích khoảng 40,5 ha) tại mảnh trích đo địa chính số 101-2020 đã được Sở TN&MT Khánh Hòa duyệt ngày 9/10/2020 do Công ty TNHH Phát triển Năng lượng Trung Sơn cung cấp thì toàn bộ diện tích nằm ngoài quy hoạch 03 loại rừng.

Tuy nhiên, theo quyết định số 1440 ngày 15/5/2019 của UBND tỉnh Khánh Hòa về việc phê duyệt kết quả rà soát, chuyển loại rừng tỉnh Khánh Hòa thì dự án Nhà máy ĐMT Trung Sơn đã chồng lấn một phần đất rừng. Tại thời điểm giao đất và cho thuê đất năm 2020, dự án nhà máy ĐMT này có khoảng 8,64 ha thuộc quy hoạch rừng sản xuất; diện tích còn lại nằm ngoài quy hoạch 3 loại rừng.

Chưa biết trồng rừng thay thế ra sao?

Báo cáo số 3397 của Sở NN&PTNT Khánh Hòa cũng cho biết: Kết quả kiểm tra thực địa dự án Nhà máy ĐMT Trung Sơn được Chi cục Kiểm lâm Khánh Hòa lập biên bản vào ngày 25/7/2023 thì toàn bộ khu vực dự án này không có rừng. Do đó, Sở NN&PTNT Khánh Hòa không đủ cơ sở đề xuất UBND tỉnh thực hiện các thủ tục để chuyển mục đích sử dụng rừng sản xuất, trồng rừng thay thế/nộp chi phí trồng rừng thay thế... theo nội dung đề nghị của Công ty TNHH Phát triển Năng lượng Trung Sơn.

Theo kết luận số 640 vào tháng 12/2022 của KTNN, việc giao đất, cho thuê đất của các dự án ĐMT gồm các nhà máy Long Sơn, Trung Sơn, Điện lực Miền Trung, Sông Giang và Ami Khánh Hòa không tuân thủ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao và cho thuê đất chồng lấn quy hoạch rừng sản xuất, vượt diện tích theo quy định. Dù chưa được Nhà nước giao đất, cho thuê đất và cấp phép xây dựng, nhưng chủ đầu tư 5 dự án trên đã cho thi công chui từ trước và UBND xã nơi có dự án không phát hiện, xử lý. Ngoài ra, việc giao đất, cho thuê đất đối với 3 dự án (Nhà máy ĐMT Long Sơn, Trung Sơn và Điện lực Miền Trung) không có trong danh mục dự án quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.

Bằng cách lạ lùng nào đó, đến thời điểm KTNN vào cuộc kiểm toán (từ ngày 8/8 đến ngày 17/9/2022), các dự án này đã được cấp có thẩm quyền ban hành thông báo kết quả kiểm tra công tác nghiệm thu dự án. Riêng dự án Nhà máy ĐMT Trung Sơn (thuộc phân cấp kiểm tra công tác nghiệm thu của Sở Công Thương Khánh Hòa) đã đi vào vận hành, hòa lưới điện từ ngày 24/12/2020. Nhưng trên hồ sơ cho thấy, đến tháng 8/2022 dự án vẫn chưa được cấp có thẩm quyền kiểm tra, ban hành thông báo kết quả kiểm tra công tác nghiệm thu dự án.

Liên quan đến hồ sơ pháp lý tại dự án này, vào tháng 4/2023, Thanh tra Chính phủ tiếp tục có kết luận nêu việc các sở thuộc UBND tỉnh Khánh Hòa thẩm định năng lực tài chính nhà đầu tư tại dự án Nhà máy ĐMT Trung Sơn chưa đúng theo quy định của Luật Đầu tư năm 2014. Đồng thời, nhà đầu tư cũng không đủ điều kiện về năng lực tài chính để được tỉnh cho thuê đất. Vì thế, Thanh tra Chính phủ cho rằng UBND tỉnh Khánh Hòa đã ra quyết định cho thuê đất là không đúng quy định của Luật Đất đai năm 2013.

Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an mới đây đã có công văn yêu cầu UBND tỉnh Khánh Hòa cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan đến 9 dự án ĐMT trên địa bàn tỉnh này. Cụ thể, cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an yêu cầu cung cấp hồ sơ chứng cứ, tài liệu có liên quan đến việc lập, thẩm định và phê duyệt bổ sung các dự án điện mặt trời nối lưới tại tỉnh Khánh Hòa vào quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia và Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giai đoạn 2016-2020.