Đồng phạm giúp sức

Các hành vi như nâng khống vốn, hợp thức hóa vốn điều lệ trước khi thực hiện huy động vốn dưới các hình thức trở thành công ty đại chúng, huy động trái phiếu thì vai trò đồng phạm giúp sức của các cổ đông, thành viên công ty hoặc HĐQT/HĐTV là rất rõ ràng.

Nhìn từ góc độ điều 17 Bộ luật hình sự rõ ràng đồng phạm được hiểu là người cùng, giúp sức, thực hiện, xúi giục người khác thực hiện hành vi phạm tội. Người đồng phạm trong trường hợp biết/buộc phải biết về hành vi của mình nhưng có ý thức bỏ mặc, tạo điều kiện, giúp sức hoặc cùng với tội phạm để thực hiện hành vi phạm tội.

Xét từ khía cạnh này, nếu đối chiếu vào các vụ việc như của FLC Faros, Tân Hoàng Minh và rất nhiều vụ việc khác đã, đang và sắp được cơ quan tiến hành tố tụng khởi tố/điều tra/truy tố/xét xử thì có thể thấy rằng các hành vi như nâng khống vốn, hợp thức hóa vốn điều lệ, phê duyệt các đề án kinh doanh (không có thật, không đúng, giả tạo) trước khi thực hiện huy động vốn dưới các hình thức trở thành công ty đại chúng (lên sàn chứng khoán), huy động trái phiếu thì vai trò đồng phạm giúp sức của các cổ đông, thành viên công ty hoặc HĐQT/HĐTV là rất rõ ràng. Chính vì việc họ ký/phê duyệt vào hồ sơ, nghị quyết, văn bản, đề án kinh doanh của Công ty để tạo điều kiện về mặt hồ sơ, thúc đẩy hành vi phạm tội được thực hiện.

Đương nhiên vai trò chính (chủ mưu) thường được quy kết cho người đại diện theo pháp luật của công ty (Tổng giám đốc, Giám đốc) hoặc Chủ tịch HĐQT/HĐTV. Nhưng nếu như không có sự phê duyệt giúp sức của những người trên liệu hành vi phạm tội có thực hiện được không? Nếu họ thực hiện đúng pháp luật, kiểm tra kĩ hồ sơ, có ý kiến/phản đối về các hành vi kê khống hồ sơ, giả mạo thông tin thì chắc chắn rằng hành vi phạm tội sẽ không thể diễn ra. Nếu họ bắt buộc Công ty phải thực hiện đúng luật, tuân thủ các quy định về góp vốn, ngăn cản hành vi trái pháp luật thì sẽ loại trừ vai trò giúp sức của họ.

Tuy nhiên, những người này vẫn ký, hoàn tất hồ sơ, thông qua các văn bản, nghị quyết, biên bản họp. Mặc kệ hậu quả xảy ra, trong trường hợp này pháp luật quy định buộc họ phải biết rằng những hành vi như thế nếu xảy ra vấn đề vi phạm pháp luật được coi họ là đồng phạm với vai trò giúp sức.

Có lẽ chuyện ký bừa (bút sa gà chết) như thế này ở các Công ty là không thiếu, thậm chí khá phổ biến, cũng từ suy nghĩ tin tưởng, mặc kệ, ủy thác toàn bộ cho người đại diện công ty, HĐQT/HĐTV mà nhiều cổ đông/thành viên các công ty vẫn nhắm mắt ký hồ sơ. Đây cũng chính là mầm mống, nguyên nhân tạo điều kiện, giúp sức cho hành vi phạm tội diễn ra. Chắc hẳn hiện giờ nhiều cổ đông/thành viên các công ty đang trong diện bị khởi tố/điều tra cũng sẽ rất “lo lắng” và phải đi “giải trình”. Dưới góc độ pháp luật, chắc chắn rằng hành vi của họ có đủ yếu tố xác định đồng phạm.