Đông Âu sau 30 năm chuyển sang nền kinh tế thị trường

Trong số 25 quốc gia Đông Âu (không tính 5 quốc gia châu Á), sau 30 năm chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch tập trung sang nền kinh tế thị trường thì quốc gia nào kinh tế tăng trưởng cao nhất, quốc gia nào thành công nhất?

Năm 2019 là vừa chẵn 30 năm ngày các nước Xã hội Chủ nghĩa Đông Âu chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, hệ thống XHCN Đông Âu tan rã.

Dấu mốc bắt đầu bằng việc thắng cử của Công đoàn Đoàn kết Poland ngày 24/06/1989, tiếp tục là Hungary (23/10/1989), Đông Đức (Bức tường Berlin sụp đổ ngày 09/11/1989 và nước Đức thống nhất ngày 23/08/1990), tiếp đến là Bulgaria, Czech & Slovakia (Tiệp Khắc), Rumania và Albania...

Bức tường Berlin

Liên Xô bắt đầu cải cách, đổi mới từ năm 1986, đến cuối năm 1991 Nga và 14 quốc gia tuyên bố tách khỏi Liên Xô thành các quốc gia độc lập. Từ một cường Quốc Liên Xô tách thành 15 quốc gia độc lập, bao gồm Nga, 9 nước Đông Âu là Armenia, Azerbaijan, Belarus, Estonia, Georgia, Latvia, Litva (Lithuania), Moldova, Ukraina và 5 nước châu Á là Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Uzbekistan và Turkmenistan.

Từ năm 1990 đến 1992, Liên Bang Nam Tư cũng được tách thành 7 quốc gia độc lập bao gồm Slovenia, Croatia, Macedonia, Bosnia & Herzegovina, Serbia, Montenegro và Kosovo.

Riêng Tiệp Khắc (Czech & Slovakia), đến ngày 1/1/1993 cũng tách thành 2 quốc gia Czech và Slovakia độc lập.

Vậy thì trong số 25 quốc gia Đông Âu (không tính 5 quốc gia châu Á), sau 30 năm chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch tập trung sang nền kinh tế thị trường thì quốc gia nào kinh tế tăng trưởng cao nhất, quốc gia nào thành công nhất?

Rất nhiều bạn người Việt sống ở Poland cho rằng kinh tế Poland tăng trưởng cao nhất, thành công nhất, nhưng ngược lại cũng có rất nhiều bạn người Việt sống ở Czech, sống ở Hungary lại cho rằng Czech, Hungary tăng trưởng cao nhất, thành công nhất.

Theo thống kê của IMF và WB tính theo GDP đầu người năm 2019 thì những quốc gia Đông Âu giàu có nhất theo thứ tự là Slovenia (26.621$), Estonia (23.514$), Czech (23.209$), Slovakia (20.155$), Lithuania (19.748$), Latvia (18.522$), Hungary (17.296$), Croatia (15.659$), Poland (15.629$). Đặc biệt các nước Slovenia, Estonia và Czech đã giàu có hơn 2 quốc gia Tây Âu là Hy Lạp và Portugal.

Những nước hiện nay nghèo nhất Đông Âu theo thứ tự là Ucraina (3.220$), Moldova (3.398$), Armenia (4.380$), Kosovo (4.446$), Azerbaijan (4.498$), Georgia (4.661$), Albania (5.561$).

Tính thành công theo tiêu chí tăng trưởng cao nhất (lấy năm 2019 so với năm 1995, là năm IMF và WB có đầy đủ số liệu) thì thứ tự như sau: Azerbaijan (tăng 14.23 lần), Armenia (tăng 10.98 lần), Lithuania (tăng 10.7 lần), Estonia (tăng 8.9 lần), Latvia (8.56 lần), Kazakhstan (8.28 lần), Romiania (7.95 lần), Slovakia (7.87 lần).

Tính tất cả các tiêu chí thì có lẽ Đông Đức là nhất, năm 2019 này mỗi người dân Đông Đức đã đạt cỡ 34.000$-35.000$ rồi, tất nhiên nhờ có sự kéo lên của Tây Đức.