Doanh nghiệp thép "ôm" hơn 68.000 tỉ hàng tồn kho

Sau 2 quý sụt giảm mạnh liên tiếp, tồn kho tại nhiều doanh nghiệp thép bắt đầu tăng trở lại và những khoản lãi đã xuất hiện nhiều hơn trong báo cáo tài chính quý 1.2023 của các doanh nghiệp.

Hàng tồn kho tăng trở lại

Tổng hợp báo cáo tài chính vừa được công bố của các doanh nghiệp thuộc nhóm ngành thép cho thấy, tính đến thời điểm cuối quý 1.2023, tổng lượng tồn kho (đã bao gồm dự phòng giảm giá) của một số doanh nghiệp thép lớn niêm yết trên sàn chứng khoán gần 68.000 tỉ đồng, tăng khoảng 2.000 tỉ đồng so với cuối năm ngoái.

Tổng lượng tồn kho của các doanh nghiệp thép trên sàn chứng khoán cuối quý 1.2023 ước tính vào khoảng 68.000 tỉ đồng, tăng 2.000 tỉ so với thời điểm cuối năm ngoái

Như vậy, sau 2 quý sụt giảm mạnh liên tiếp, tồn kho toàn ngành thép đã tăng nhẹ trở lại sau quý đầu năm nay. Hiện tại, tồn kho của các doanh nghiệp thép vẫn thấp hơn nhiều so với mặt bằng chung giai đoạn quý 2.2021 đến quý 3.2022.

Thực tế, sau khi đẩy lượng tồn kho lên mức kỷ lục vào cuối quý 2.2022, các doanh nghiệp thép đã đồng loạt giảm mạnh tích trữ trong nửa cuối năm. Sau nhiều lần giảm giá bán, cắt giảm sản xuất, tổng lượng tồn kho của các doanh nghiệp thép tại thời điểm cuối năm 2022 rơi xuống mức thấp nhất kể từ quý 1.2021.

Dẫn đầu danh sách là Tập đoàn Hòa Phát khi tồn kho của doanh nghiệp này ở mức 34.600 tỉ đồng, chiếm một nửa tổng giá trị tồn kho của toàn ngành. Trong đó, nguyên vật liệu chiếm 46%, thành phẩm chiếm hơn 23%%, còn lại là công cụ dụng cụ, hàng hóa, hàng mua đang đi trên đường, hàng gửi bán, và chi phí sản xuất kinh doanh dở dang.

Đáng chú ý, dự phòng giảm giá tại thời điểm 31.3 của doanh nghiệp này chỉ chưa đến 290 tỉ đồng trong khi con số cuối năm ngoái lên đến hơn 1.200 tỉ đồng.

Trước đó, Hòa Phát đã dùng số hàng tồn kho có giá trị ghi sổ 15.603 tỉ đồng tại ngày 31.12.2022 để thế chấp tại các ngân hàng cho khoản nợ vay hơn 57.000 tỉ đồng.

Doanh nghiệp do tỷ phú Trần Đình Long làm chủ tịch cho biết, trong bối cảnh sức tiêu thụ chậm, thị trường than và quặng thiếu ổn định, doanh nghiệp này đã duy trì thắt chặt kiểm soát tồn nguyên nhiên liệu. Nhờ đó, số ngày tồn kho nguyên nhiên liệu trong quý đầu năm tăng nhẹ ở mức 72 ngày so với 61 ngày cuối năm 2022 để chuẩn bị đầu vào cho khôi phục sản xuất trong những tháng sắp tới.

Tương tự, số dư hàng tồn kho của Hòa Phát tại 31.3 giảm xuống hơn 1.100 tỉ đồng so với thời điểm cuối năm 2022 do tồn thành phẩm giảm mạnh, hạ thấp tỉ trọng thành phẩm từ 50% xuống 38%.

Tồn kho của một số doanh nghiệp thép. Nguồn: Tổng hợp từ BCTC quý 1.2023

Không chỉ riêng Hòa Phát, hàng tồn kho của hầu hết các doanh nghiệp thép như Hoa Sen, Thép Nam Kim, VnSteel, Pomina… cũng đều đã giảm mạnh so với thời điểm cuối năm ngoái.

Đến cuối quý 1.2023, hàng tồn kho của Hoa Sen ghi nhận hơn 7.000 tỉ đồng trong khi Thép Nam Kim cũng ở mức cao 6.600 tỉ đồng. Trong đó lớn nhất là tồn kho thành phẩm với hơn 3.300 tỉ đồng. Lượng tồn kho giảm so với cuối năm 2022 nhưng doanh nghiệp này phải trích dự phòng gần 145 tỉ đồng.

Xu hướng tăng của giá thép trong 3 tháng đầu năm là yếu tố chủ yếu giúp các doanh nghiệp giảm bớt áp lực dự phòng giảm giá tồn kho. Tuy nhiên, giá thép sau đó đã có dấu hiệu đảo chiều và bắt đầu giảm mạnh từ đầu tháng 4 đến nay. Xu hướng này nếu tiếp diễn sẽ khiến áp lực dự phòng tăng trở lại trên các doanh nghiệp thép trong thời gian tới.

Nhu cầu tiêu thụ vẫn là bài toán khó

Việc các “ông lớn” báo hàng tồn kho với mức dự phòng cao phản ánh đúng thực trạng tình hình tiêu thụ kém của ngành thép. Hiện tại, nhu cầu tiêu thụ yếu vẫn đang là một bài toán khó với các nhà sản xuất thép, nhất là khi thị trường bất động sản còn gặp nhiều khó khăn do khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng cộng với rủi ro pháp lý vẫn hiện hữu.

Tiêu thụ ở mức thấp vẫn là bài toán khó với các doanh nghiệp thép

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong 3 tháng đầu năm, cả nước đã sản xuất được 6,7 triệu tấn thép các loại, giảm 21% so với cùng kỳ năm 2022. Trong khi đó, bán hàng thép thành phẩm đạt hơn 6 triệu tấn, giảm 25,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, tồn kho thép của cả nước tính đến hết quý 1 đang ở mức 700.000 tấn.

Lượng tiêu thụ trên thị trường giảm mạnh, trong khi nguồn hàng tại các nhà máy sản xuất vẫn còn chồng chất buộc các nhà máy thép phải hạ giá bán nhằm kích cầu, khiến giá thép giảm mạnh, mức độ cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cũng trở nên gay gắt hơn.

VSA cho rằng, việc giá thép quay đầu giảm mạnh là do nhu cầu thép toàn cầu sụt giảm, nhất là ở các khu vực Mỹ, EU và Trung Quốc chưa thấy tín hiệu kiểm soát được lạm phát. Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ thép trong nước sụt giảm mạnh khiến doanh nghiệp sản xuất phải hạ giá bán để đẩy nhanh hàng tồn kho.

“Hầu hết hoạt động sản xuất thời gian qua của doanh nghiệp gặp khó khăn, cán cân cung - cầu ngành thép hiện tại vẫn chưa thực sự có thay đổi nhiều. Trong trường hợp xấu, tình trạng ảm đạm của thị trường thép có thể tiếp tục kéo dài về cuối năm 2023”, VSA dự báo.