Doanh nghiệp nhà nước làm ăn có "tệ" như mọi người nghĩ? (Phần I)

Công luận Việt Nam lâu nay thường hay cho rằng: Doanh nghiệp nhà nước làm ăn không năng động, hiệu quả kinh doanh thấp, thường lỗ nhiều hơn lãi, đồng thời ca ngợi doanh nghiệp FDI và thường hay đặt câu hỏi “nếu bỏ FDI đi thì chúng ta còn lại cái gì”.

Đầu năm con Mèo, ngồi thống kê lại số liệu kinh doanh năm 2022 công bố chính thức của 30 tập đoàn, tổng công ty nhà nước thì thấy bức tranh của khối tập đoàn, tổng công ty nhà nước khá sáng, không xấu, không tệ như mọi người vẫn định kiến lâu nay.

Đây là số liệu năm 2022 của 30 tập đoàn, tổng công ty nhà nước:

1) Tổng doanh thu chưa đầy đủ là 2.424.072 tỷ đồng và nếu cộng đầy đủ cả doanh số của 4 ngân hàng thương mại thì ước tính lên đến 3.400.000 tỷ đồng (tương đương 145 tỷ USD);

2) Lợi nhuận trước thuế là 247.862 tỷ đồng (đã trừ đi khoản lỗ của tập đoàn Điện lực EVN, Vietnam Airlines, Tổng công ty Đường sắt và Tổng công ty Cà Phê);

3) Nộp ngân sách nhà nước: chỉ tính 10 tập đoàn, tổng công ty đã công bố số liệu thì số nộp ngân sách nhà nước là 259.692 tỷ đồng.

(Chi tiết xem trong bảng kèm theo)

Đây là số liệu năm 2021 của khối doanh nghiệp FDI:

1) Tổng lợi nhuận sau thuế của là 88.585 tỷ đồng, nếu các doanh nghiệp FDI nộp thuế TNDN 18% thì lợi nhuận trước thuế là 108.030 tỷ đồng (các doanh nghiệp FDI thường được miễn thuế, thế nên chắc chắn lợi nhuận trước thuế của FDI không quá 100.000 tỷ đồng).

2) Có 14.293 doanh nghiệp FDI báo lỗ 168.334 tỷ đồng. Giả sử 14.293 doanh nghiệp FDI này không báo lỗ thì tổng lợi nhuận của doanh nghiệp FDI là 256.919 tỷ đồng, vẫn thấp hơn nhiều khối tập đoàn, tổng công ty nhà nước).

(Năm 2022 chưa có số liệu của doanh nghiệp FDI, nhưng có thể ước đoán được khi nhân với tỷ lệ tăng trưởng xuất nhập khẩu chẳng hạn).

Như vậy với số liệu đã công bố này thì khối 30 tập đoàn, tổng công ty nhà nước có lợi nhuận 2022 cao hơn gần 3 lần khối doanh nghiệp FDI năm 2021 và chắc chắn số nộp ngân sách nhà nước cũng cao hơn nhiều khối doanh nghiệp FDI.

Tôi biết có một số bạn sẽ nói không tin số liệu lãi của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Xin thưa rằng, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước hiện đều đã có kiểm toán báo cáo tài chính hàng năm, thậm chí là kiểm toán quốc tế, hơn nữa số liệu có mông má thì cũng chỉ dấu được 1-2 năm, không dấu mãi được vì nó liên quan đến tiền thuế phải nộp ngân sách.

Như vậy phải chăng lâu nay công luận có định kiến không đúng về doanh nghiệp nhà nước?