Điện gió ngoài khơi Việt Nam - "mỏ vàng" hút vốn ngoại

“Các tập đoàn từ Nhật Bản và châu Âu đang có những bước tiến lớn với thị trường điện gió ngoài khơi của Việt Nam, tận dụng lợi thế từ chính sách thúc đẩy năng lượng tái tạo ở quốc gia này”, trích Nikkei Asia.

Theo Nikkei Asia, những con gió mạnh tại các vùng biển phía Nam Việt Nam đã biến nơi đây trở thành vị trí lý tưởng để khai thác điện gió ngoài khơi. Với cam kết loại bỏ phát thải vào giữa thế kỷ cùng sản lượng phát điện đang thâm hụt, trang này cho rằng đây là thời điểm hết sức phù hợp để đầu tư vào năng lượng tái tạo ở Việt Nam.

Từ các doanh nghiệp Nhật Bản

Tháng 09/2022, Tập đoàn Sumitomo từ Nhật Bản thông báo phát triển dự án điện gió ngoài khơi. Đến tháng 12, tập đoàn này thực hiện khảo sát để lắp đặt dây cáp điện dưới biển. Tập đoàn cho biết sẽ bắt đầu vận hành trang trại điện gió với công suất từ 500 MW đến 1 GW vào năm 2030. Và nếu kế hoạch này đi đúng lộ trình, Sumitomo sẽ hướng tới những dự án xa hơn, có thể tiến sang miền Bắc đất nước. Tập đoàn dự tính sẽ hợp tác cùng các doanh nghiệp trong nước để thực hiện những dự án này.

Trên thực tế, Sumitomo đã có kinh nghiệm phát triển điện gió tại nhiều nước ở châu Âu, bao gồm Bỉ và Anh Quốc. Các nhà máy điện tại châu Âu - dựa trên tỉ lệ đầu tư - có công suất khoảng 310 MW. Con số này dự tính sẽ nâng lên khoảng 600MW khi các dự án sắp tới được triển khai.

Và Sumitomo cũng không phải tập đoàn Nhật Bản duy nhắm đến thị trường điện gió của Việt Nam. Renova - doanh nghiệp chuyên về năng lượng tái tạo - cũng đã xây dựng trung tâm phát triển tại đây. Tháng 04/2022, Renova ký biên bản ghi nhớ với PVN, mang theo kế hoạch phát triển nhà máy phát điện công suất 2 GW trong tương lai, cùng dự định phát triển nhà máy điện nổi ngoài khơi.

Renova cũng từng tham gia vào các dự án điện tái tạo ở những quốc gia khác, bao gồm Hàn Quốc và Philippines, nhưng lượng nhân sự của họ tại Việt Nam đang là lớn nhất. Việt Nam là “một trong những nơi quan trọng nhất” với công cuộc phát triển năng lượng tái tạo - theo ông Kei Saiki, đồng trưởng bộ phận kinh doanh toàn cầu của Renova.

Châu Âu không đứng ngoài cuộc chơi

Trong nhóm các doanh nghiệp đến từ châu Âu đang hướng tới Việt Nam, Orsted của Đan Mạch - một trong những công ty lớn nhất thế giới về điện gió ngoài khơi - là cái tên nổi bật. Orsted đã bắt đầu tìm kiếm các dự án tại Việt Nam từ năm 2020, ký biên bản ghi nhớ vào năm 2021 với Tập đoàn T&T (T&T Group) nhằm phát triển một nhà máy phát điện. Bản thân Tập đoàn T&T vốn cũng đang mở rộng phát triển mảng năng lượng tái tạo, với các nhà máy điện mặt trời và phong điện cho công suất 1 GW.

Orsted sẽ phối hợp cùng T&T để tiếp tục phát triển các dự án của mình. Doanh nghiệp này đã có những bước đầu tiên, như tổ chức các buổi workshop quy tụ những nhà sản xuất và cung ứng linh kiện tại địa phương. Công ty kỳ vọng các nhà máy của mình sẽ kết hợp với nhà máy phát điện của T&T, để cho ra công suất 2 GW vào năm 2030.

Thiên thời, địa lợi

Lý do các doanh nghiệp nước ngoài nhắm đến mảng năng lượng tái tạo ở Việt Nam đến từ sự thuận lợi của gió. Theo bản đồ World Bank công bố, có những khu vực ngoài khơi phía Nam Việt Nam sở hữu gió với tốc độ vượt 10m/s.

Tiêu chuẩn phát triển điện gió ngoài khơi là sức gió khoảng 8m/s. Tại Đông Nam Á, những nơi có sức gió mạnh như vậy là Việt Nam và Philippines, trong khi ở Malaysia và Indonesia thường yếu hơn. Do vậy, “Việt Nam là một trong những khu vực lý tưởng nhất châu Á về điện gió”, trích lời Sebastian Hald Buhl, Giám đốc Tập đoàn Orsted tại Việt Nam.

Theo Nikkei Asia nhận định, Việt Nam với dân số khoảng 100 triệu người đang trải qua thời kỳ bùng nổ tăng trưởng kinh tế, và thu hút sự chú ý của các nhà sản xuất từ nước ngoài. Trong khi đó, các cơ sở năng lượng dường như không bắt kịp với đà tăng trưởng này, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt năng lượng trong tương lai gần.

Tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc COP26 tổ chức tại Glasgow năm 2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính công bố mục tiêu đưa phát thải về 0 (net zero emisssion) vào năm 2050. Trong trung và dài hạn, mục tiêu này đòi hỏi phải có những nguồn năng lượng thay thế cho than đá - nhiên liệu vốn đang chiếm 50% tổng lượng phát điện quốc gia.

Trong bối cảnh ấy, điện gió ngoài khơi trở thành một phần trong kế hoạch của Chính phủ. Hiện tại điện gió đang chiếm khoảng 5% tổng công suất phát điện cả nước, và kế hoạch đến năm 2050 sẽ nâng lên 30%.