Di dân số

Di dân thường bắt đầu từ những người khám phá. Như những thổ dân vượt Alaska tìm ra châu Mỹ. Hoặc như thời tiền Internet, anh em tri thức chúng tôi náo nức lên mạng Trí tuệ Việt Nam chia sẻ, kết bạn.

Di dân cũng có thể bắt đầu những kẻ cùng đường. Như các tù nhân châu Âu bị đày sang nước Úc. Hay như ông anh tôi, xuất ngũ thất nghiệp, đã lên mạng bán tinh bột nghệ, thừa sức kiếm sống.

Trong cuộc di dân số lần này, các em nhỏ nhiều khi lại đi đầu. Như một hôm tôi về nhà, thấy một chàng trai người Pháp ra mở cửa. Hóa ra là bạn con gái tôi lúc đó mới học lớp 10, làm quen trên mạng.

Cuộc di dân số không cần bất cứ một sự hướng dẫn chính thức nào. Nhân dân tự thực hiện bởi những thôi thúc của chính họ!

Theo sau là các doanh nghiệp, cũng như các cá nhân, những doanh nghiệp nhỏ và mới luôn là những người tiên phong. Và trong khi họ ung dung “tung hoành” không gian số, thì các doanh nghiệp lớn bị coi là truyền thống mới ngã ngửa ra đi tư vấn “chuyển đối số”

Và cuối cùng chậm nhất là các chính phủ, tá hỏa, là họ cần phải chế ra các luật lệ mới cho một thế giới mới.

Rất may, đây là tình trạng chung trên thế giới. Chẳng cứ gì ở Việt Nam. Chưa kể, với tư cách một quốc gia đi sau, chúng ta có lợi thế là ít bị “nếp suy nghĩ cũ” ngăn cản.

Vậy Việt Nam chúng ta có một cơ hội nào trong cuộc “di dân” khổng lồ này.

Thách thức là cực lớn. Không gian số, đã bị các big tech, các chính phủ “giàu có” như Mỹ/Tàu chiếm cứ. Rất nhiều cuộc di dân bây giờ không còn là chủ động, mà bị “dụ dỗ” di dân vào những chỗ đã có chủ, chẳng khác gì những nô lệ da đen hồi xưa bị bán sang châu Mỹ. Khoảng cách số càng ngày càng lớn. Giá trị của các công ty chiếm đoạt không gian số lên đến con số hàng ngàn tỷ đô la. Các tỷ phú thực chất là “bóc lột nô lệ số” được tung hô như những người hùng.

Nhưng thế giới số có một đặc điểm khác các lục địa, là không có giới hạn. Nên luôn có cơ hội nếu chúng ta mạnh dạn đi trước, thậm chí chủ động mở ra những sân chơi mới. Như cách các bạn trẻ Việt Nam đang rất tự tin bước vào cuộc chơi mới không biên giới “crypto” hay “mobile apps”.

Tôi kêu gọi chính phủ chủ động mở không gian số cho lĩnh vực giáo dục, khuyến khích và công nhận các trường "on cloud-trên mây", tận dụng tối đa cơ hội là bất cứ ai có 1 cái máy tính nối mạng đều có thể tiếp cận với kiến thức và những thầy giáo khắp nơi trên thế giới, để tạo nên một sự bình đẳng thật sự về tri thức.

Gần đây trong một bài giảng về cuộc kháng chiến chống Pháp 1946-1954, chúng tôi và các em sinh viên đã cùng nhau đọc lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến tháng 12 năm 1946 của Hồ Chí Minh:

“Dù phải gian khổ kháng chiến, nhưng với một lòng kiên quyết hy sinh, thắng lợi nhất định về dân tộc ta! Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm!”

Rất nhiều thứ đã thay đổi từ đó đến giờ. Nhưng tinh thần của người Việt, tôi tin là vẫn không thay đổi. Tôi xin phép được thay đổi một chút lời kêu gọi của Cụ:

“Dù phải vượt gian khó, nhưng với một lòng kiên quyết dũng cảm, dân tộc ta nhất định sẽ có chỗ đứng trên không gian số!