Đề xuất giảm nhẹ mức phạt với cán bộ 'có vi phạm song không vụ lợi'

Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Minh Trí cho rằng với án kinh tế cần phân hóa, giảm nhẹ, tạo điều kiện chủ thể sai phạm khắc phục hậu quả nếu xác định không có vụ lợi.

Ông Trí vừa có báo cáo gửi đại biểu Quốc hội một số nội dung liên quan 4 nhóm vấn đề chất vấn ngày 20/3 tại Phiên họp thứ 21 Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tại phần kiến nghị với Quốc hội, ông Trí cho rằng cần nghiên cứu xây dựng chính sách xử lý tội phạm trong lĩnh vực kinh tế, tham nhũng, chức vụ nhằm bảo đảm yêu cầu vừa nghiêm trị, vừa khoan hồng. Theo đó, cơ quan chức năng xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu, có động cơ vụ lợi song cũng cần phân hóa, tạo điều kiện cho chủ thể sai phạm khắc phục hậu quả, giảm nhẹ cho người vi phạm do chấp hành mệnh lệnh, không vụ lợi.

Việc này sẽ giúp tăng thu hồi tài sản Nhà nước bị tham nhũng, thất thoát; bảo đảm phòng chống tội phạm vừa có trọng tâm, trọng điểm.

Thực tế, cán bộ vi phạm pháp luật nhưng không có yếu tố vụ lợi thường bị áp dụng theo Điều 219 Bộ luật Hình sự (tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí) và Điều 360 (tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng).

Trước việc này, ông Trí cho rằng chính sách hình sự cần cân nhắc sửa đổi hình phạt, mức tính hậu quả thiệt hại và tăng chế tài phạt tiền, giảm chế tài phạt tù để vừa nghiêm trị, vừa nhân văn, thuyết phục.

Đề xuất ưu tiên thu hồi tài sản, giảm phạt tù, tạo điều kiện cho khắc phục sai phạm được ông Trí nhất quán trong nhiều lần nêu quan điểm. Tháng 6/2022, khi tổng kết 10 năm phòng chống tham nhũng, ông cho rằng cách làm này sẽ thu hồi được phần lớn tài sản thất thoát do người vi phạm chủ động khắc phục để không bị xử lý.

"Xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu nhưng cần giảm nhẹ cho người phải làm theo, do chấp hành mệnh lệnh và không vụ lợi nếu khai nhận, hợp tác tốt, khắc phục không còn hậu quả", ông Trí từng nói.

Trong báo cáo gửi đại biểu Quốc hội lần này, ông Trí khẳng định với án về tham nhũng, kinh tế, chức vụ, trong quá trình thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử, VKSND Tối cao luôn yêu cầu VKSND các cấp phải xác định đúng bản chất, động cơ.

Ông Trí nói thời gian vừa quan ngành kiểm sát xử lý kịp thời, ngăn chặn việc chuyển nhượng, tẩu tán tài sản; áp dụng chặt chẽ các biện pháp thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án tham nhũng, kinh tế ngay từ giai đoạn tiếp nhận giải quyết nguồn tin về tội phạm cho đến giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án.

Để tăng cường chất lượng tranh tụng cho kiểm sát viên, VKSND Tối cao đã ban hành Quy tắc ứng xử của kiểm sát viên tại phiên tòa, xây dựng các tiêu chí đánh giá chất lượng tranh tụng; xét hỏi, của kiểm sát viên, nhất là đối với vụ án thuộc Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực chỉ đạo, vụ án phức tạp, dư luận xã hội quan tâm.

Năm 2021-2022, Cơ quan điều tra VKSND Tối cao đã thụ lý giải quyết 299 nguồn tin về tội phạm; đã giải quyết 249 tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; thụ lý điều tra 94 vụ/114 bị can. Tỷ lệ điều tra khám phá các loại tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đạt 96%; tỷ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án về tham nhũng đạt 72,2%.