Đề xuất giảm bậc thuế thu nhập cá nhân: Người làm công ăn lương có "nhẹ gánh"?

Người làm công ăn lương chỉ thực sự "nhẹ gánh" nếu điều chỉnh thuế suất phù hợp giữa các bậc; nếu không, việc giảm bậc thuế thu nhập cá nhân chỉ làm cho cách tính thuế đơn giản và thuận lợi hơn cho cơ quan thuế

Dự thảo xây dựng luật, Pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh năm 2023 đang được Bộ Tư pháp tổng hợp lấy ý kiến. Một trong những nội dung đề cập tại dự thảo này là sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN), với đề xuất giảm bậc tính thuế TNCN từ 7 bậc xuống 5 bậc đối với người làm công ăn lương.

Cân nhắc giữ khoảng cách các bậc

Theo quy định hiện nay, sau khi được khấu trừ một số thu nhập miễn thuế, giảm trừ gia cảnh, giảm trừ cho người phụ thuộc…, thu nhập tính thuế đối với một cá nhân bao gồm 7 bậc với thuế suất từ 5% đến 35%.

Cụ thể, thuế suất của người có thu nhập 5 triệu đồng/tháng là 5% (bậc 1), trên 5 triệu đến 10 triệu đồng/tháng là 10% (bậc 2), trên 10 triệu đến 18 triệu đồng/tháng là 15% (bậc 3), trên 18 triệu đến 32 triệu đồng/tháng là 20% (bậc 4), trên 32 triệu đến 52 triệu đồng/tháng là 25% (bậc 5), trên 52 triệu đến 80 triệu đồng/tháng là 30% (bậc 6) và trên 80 triệu đồng/tháng là 35% (bậc 7).

Như vậy, với đề xuất giảm từ 7 bậc xuống còn 5 bậc thì người làm công ăn lương có giảm được số tiền thuế phải nộp hay không?

Một số chuyên gia về thuế bình luận việc giảm bậc thuế chỉ làm cho cách tính thuế đơn giản và thuận lợi hơn cho cơ quan thuế lẫn người nộp thuế, từ đó tránh được những phát sinh phức tạp trong việc thu thuế TNCN. Cốt lõi của giảm bậc thuế là cần tính đến việc giữ nguyên khoảng cách giữa các bậc thuế. Bởi hiện nay, thuế suất của mỗi bậc thuế cách nhau 5%, tương ứng với 7 bậc là 35%. Nhưng nếu bậc thuế giảm còn 5 bậc và không thay đổi khoảng cách giữa các bậc là 5% thì thuế suất của 5 bậc sẽ giảm còn 25%. Khi đó, toàn bộ người nộp thuế TNCN mới được hưởng lợi.

Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, thành viên Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP HCM, cho rằng người làm công ăn lương sẽ giảm được rất nhiều số tiền thuế phải nộp nếu Luật Thuế TNCN được điều chỉnh theo hướng tăng thêm mức tính thuế tối đa.

"Chẳng hạn, mức tính thuế tối đa hiện nay của bậc 1 là 5 triệu đồng, thuế suất 5%. Nếu mức tính thuế này tăng lên 10 triệu đồng thì người có thu nhập chịu thuế dưới 10 triệu đồng sẽ được miễn thuế. Còn với mức tính thuế của bậc 7 là trên 80 triệu đồng, nếu được tăng lên trên 100 triệu đồng, đồng thời giữ nguyên thuế suất 35% thì người có thu nhập chịu thuế trên 80 triệu đến 100 triệu đồng sẽ rơi vào mức tính thuế tối đa của bậc 6, thuế suất 30%. Tức là người nộp thuế đã giảm được thuế suất từ 35% xuống 30%" - ông Nghĩa phân tích.

Trong khi đó, theo ông Đồng Minh Hồng, Giám đốc Công ty Đại lý thuế và Tư vấn doanh nghiệp DVL, người làm công ăn lương sẽ giảm thêm áp lực nộp thuế nếu mức giảm trừ gia cảnh và người phụ thuộc được tăng từ 15,4 triệu đồng lên 20 triệu đồng. Khi đó, số tiền này và các khoản thu nhập miễn thuế khác sẽ được cấn trừ vào tổng thu nhập, giúp mỗi cá nhân giảm thu nhập tính thuế, từ đó giảm số tiền thuế phải nộp.

Cần giảm trừ chi phí phát sinh

Liên quan thuế TNCN, bà Trần Thị Diễm, viên chức của một cơ quan hành chính sự nghiệp tự thu tự chi, cho biết mỗi tháng bà được giảm trừ gia cảnh 11 triệu đồng là quá thấp vì chi phí ăn uống, đi lại, điện thoại, tiền điện - nước… đã tiêu hết số tiền này. Trong khi đó, các chi phí phát sinh như khám chữa bệnh (ngoài phạm vi BHYT), học tập nâng cao nghiệp vụ, rèn luyện sức khỏe… lại lên tới 10 triệu đồng/tháng và không được tính vào các khoản được giảm trừ khi tính thu nhập chịu thuế.

Mặt khác, con của bà Diễm là sinh viên và là người phụ thuộc chỉ được giảm trừ 4,4 triệu đồng/tháng cũng quá thấp so với 10 triệu đồng/tháng mà bà thường xuyên chi trả học phí cùng nhiều chi phí khác. "Nếu toàn bộ chi phí phát sinh của hai mẹ con được giảm trừ thì thu nhập tính thuế sẽ giảm rất nhiều. Khi đó, tôi sẽ giảm được đáng kể số tiền thuế phải nộp hoặc rơi vào đối tượng có thu nhập chưa đến mức tính thuế" - bà Diễm nói.

Trường hợp của bà Diễm giống với số đông người làm công ăn lương hiện nay, mà theo luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, những bất cập từ Luật Thuế TNCN cần sửa đổi nhằm tránh thiệt thòi cho nhiều đối tượng nộp thuế. Theo đó, luật này cần tính đến việc chấp nhận khấu trừ cho người nộp thuế một phần các chi phí học tập, chữa bệnh hiểm nghèo, rèn luyện sức khỏe, tiền vay ngân hàng mua căn nhà đầu tiên… Có như vậy, người làm công ăn lương mới có thể tái tạo, nâng cao năng lực làm việc, tăng thu nhập và sẽ nộp thuế nhiều hơn.

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, một lãnh đạo Cục Thuế TP HCM cho biết việc giảm bậc thuế, tăng thêm mức tính thuế, tăng mức giảm trừ gia cảnh và các chi phí phát sinh của người làm công ăn lương đã được ngành thuế kiến nghị từ nhiều năm trước. Tuy nhiên, đến nay các bộ, ngành chỉ mới đề xuất giảm bậc thuế. Còn việc tăng thêm mức tính thuế tối đa cho mỗi bậc thuế sẽ tùy thuộc tình hình phát triển kinh tế - xã hội, thu nhập của người lao động… để các cơ quan có thẩm quyền tính đến trong thời gian tới.