Đằng sau thương vụ 850 tỷ của nhà chủ VNDirect với Trung Nam Group

Trước khi IPA chi 850 tỷ đồng mua cổ phần NLTT Trung Nam, VNDirect, công ty chứng khoán cùng nhóm IPA đã nhận thế chấp 185 triệu cổ phần của NLTT Trung Nam. VNDirect những năm trước là bên thu xếp vốn chính cho nhóm Trung Nam; đây là một băn khoăn lớn đối với sức khoẻ tài chính của VNDirect.

Một dự án NLTT của Trung Nam Group. Ảnh: TNG

CTCP Tập đoàn Đầu tư I.P.A (UPCOM: IPA) vừa công bố BCTC quý I/2024 với nhiều điểm đáng chú ý. Theo đó, IPA ghi nhận khoản đầu tư mới là 9,36% vốn CTCP Năng lượng tái tạo Trung Nam (NLTT Trung Nam), tương đương giá trị 850 tỷ đồng vốn góp.

Trước đó, IPA đã thanh toán trước cho CTCP Đầu tư và Phát triển Năng lượng Trung Nam (Trung Nam EDI) toàn bộ tiền mua cổ phần NLTT Trung Nam theo hợp đồng chuyển nhượng cổ phần ngày 29/12/2023. IPA cho biết sẽ nhận chuyển nhượng 85 triệu cổ phần NLTT Trung Nam với mệnh giá 10.000 đồng/CP.

Ở một diễn biến liên quan, cũng trong quý I/2024, IPA đã góp thêm tiền đầu tư vào trái phiếu của chính Trung Nam EDI (mã EDI12301), qua đó nâng số giá gốc đầu tư tăng từ gần 290 tỷ đồng đầu năm lên gần 456 tỷ đồng tại ngày 31/3/2024.

Việc IPA nhận chuyển nhượng cổ phần NLTT Trung Nam dường như không dừng lại ở một thương vụ đầu tư tài chính đơn thuần. Bởi, chỉ ít tháng trước khi thương vụ diễn ra, dữ liệu cho thấy Trung Nam EDI đã đem 162,9 triệu cổ phiếu NLTT Trung Nam thế chấp tại VNDirect. Không những thế, đầu năm 2024, Trung Nam EDI tiếp tục thế chấp gần 185,2 triệu cổ phần NLTT Trung Nam tại VNDirect.

Mặt khác, tại thời điểm ngày 31/12/2023, IPA cũng không còn ghi nhận khoản đầu tư 915,8 tỷ đồng tại 2 lô trái phiếu mã TNGCB2224003 (511,6 tỷ đồng) và TNGCB2124001 (404,2 tỷ đồng) của CTCP Đầu tư Xây dựng Trung Nam.

Nhiều năm qua, CTCP Chứng khoán VNDirect, doanh nghiệp cùng nhóm IPA, được biết đến là tổ chức thu xếp vốn chính, tư vấn phát hành hàng nghìn tỷ đồng trái phiếu cho nhóm Trung Nam Group. IPA từng trực tiếp rót hàng trăm tỷ đồng vào trái phiếu Trung Nam Group. Khoảng 2 năm gần đây, nhóm Trung Nam liên tục xin gia hạn, chậm trả nợ trái phiếu liên quan các dự án năng lượng tái tạo.

Trước băn khoăn của giới đầu tư về tính rủi ro lớn của trái phiếu nhóm Trung Nam, tại ĐHĐCĐ thường niên năm ngoái, bà Phạm Minh Hương, Chủ tịch VNDirect tiết lộ VNDirect chịu áp lực mua lại khá nhiều trái phiếu, bao gồm cả của Trung Nam. Vị doanh nhân kỳ cựu này đánh giá các giao dịch của VNDirect với Trung Nam đều được nghiên cứu kỹ nên rủi ro trái phiếu Trung Nam chỉ là tạm thời.

NLTT Trung Nam tiền thân là CTCP Tổng Công ty Năng lượng Trung Nam, được CTCP Đầu tư Xây dựng Trung Nam rót vốn thành lập vào tháng 10/2020. Công ty này ban đầu có vốn điều lệ 3.211,2 tỷ đồng, do ông Nguyễn Tâm Thịnh (SN 1973) làm Chủ tịch HĐQT kiêm Người đại diện theo pháp luật.

Đến tháng 12/2021, công ty tăng vốn điều lệ lên hơn 9.083 tỷ đồng, đồng thời đổi tên thành CTCP Năng lượng Tái tạo Trung Nam như hiện tại. Cập nhật tới tháng 7/2022, người đại diện theo pháp luật của công ty do CEO Lê Như Phước An (SN 1975).

Trong khi đó, Trung Nam EDI được thành lập vào tháng 12/2021, tiền thân là CTCP Đầu tư năng lượng tái tạo Trung Nam, quy mô vốn điều lệ ban đầu ở mức 402 tỷ đồng. Đến tháng 4/2022, công ty này tăng mạnh vốn điều lệ lên tới 4.731,9 tỷ đồng.

Trở lại với IPA, BCTC quý I/2024 ghi nhận doanh thu thuần công ty đạt 86 tỷ đồng, tăng 34% so với cùng kỳ. Trừ giá vốn, IPA lãi gộp 27 tỷ, giảm 3% so với cùng kỳ.

Doanh thu tài chính trong kỳ giảm 38% đạt hơn 49 tỷ đồng. Chi phí tài chính giảm 71% đạt 79 tỷ do công ty hoàn nhập dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh và tổn thất đầu tư hơn 19 tỷ trong khi cùng kỳ năm ngoái trích lập hơn 163 tỷ. Bên cạnh đó, lãi từ công ty liên doanh, liên kết đạt 131 tỷ đồng, cao gấp 3 lần cùng kỳ.

Kết quả, IPA lãi sau thuế 105 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ lỗ 136 tỷ đồng.

Trên bảng cân đối kế toán, tổng tài sản IPA tại thời điểm 31/3/2024 đạt 8.908 tỷ đồng, tăng 72 tỷ đồng so với hồi đầu năm. Chiếm đến 67% tổng tài sản IPA là các khoản đầu tư tài chính dài hạn 5.926 tỷ đồng. Về cơ cấu nguồn vốn, nợ phải trả cuối quý I/2024 đạt 4.720 tỷ đồng, trong đó, nợ vay tài chính là 3.981 tỷ đồng. Vốn chủ sở hữu 4.187 tỷ đồng.

Đáng chú ý, IPA tại ngày 31/3/2024 đã đầu tư 928 tỷ đồng tại CTCP Bất động sản Thế Kỷ (CenLand - HoSE: CRE), song phải trích lập 474 tỷ đồng.