Đại dịch Covid đẩy hàng triệu người Nigeria vào cảnh nghèo đói

Shehu Ismaila Gbadebo đã làm thợ cắt tóc trong hai thập kỷ. Số tiền anh kiếm được tại quầy hàng thuê của mình ở một vùng ngoại ô nhộn nhịp của siêu đô thị Lagos của Nigeria, từng dư dả để anh thanh toán các hóa đơn và dành một số tiền tiết kiệm. Giờ đây, anh sống dựa vào thực phẩm được tặng và đôi khi bỏ bữa để nuôi gia đình.

Kể từ khi COVID-19 tấn công quốc gia đông dân nhất và nền kinh tế lớn nhất châu Phi, giá một số mặt hàng chủ lực như trứng, hành và dầu cọ, đã tăng từ 30% trở lên. Ngày càng ít người có đủ khả năng để cắt tóc và những người có thể đang yêu cầu giảm giá việc cắt tóc có giá 500 naira (1,22 đô la) của Gbadebo.

"Số tiền tôi có không đủ cho những gì chúng tôi cần", anh Gbadebo, 38 tuổi, nói với Reuters sau khi chăm sóc một khách hàng.

Hàng triệu người Nigeria như Gbadebo, những người đã từng có nền tảng tài chính vững chắc, giờ đã không còn có thể nuôi sống bản thân hoặc gia đình. Khoảng 18% hộ gia đình ở Nigeria có ít nhất một người lớn không được ăn trong cả ngày, so với mức 6% trước đại dịch, theo Ngân hàng Thế giới. Lạm phát gần mức cao nhất mọi thời đại và giá thực phẩm chiếm gần 70% mức tăng.

Cơ quan thực phẩm của Liên Hợp Quốc đã cảnh báo rằng chi phí nhập khẩu thực phẩm trên toàn thế giới dự kiến ​​sẽ tăng kỷ lục trong năm nay, do giá gần như tất cả các mặt hàng nông nghiệp tăng và giá năng lượng tăng sẽ thúc đẩy chi phí sản xuất và vận chuyển.

Nhưng ở Nigeria, lạm phát phi mã đang kết hợp với tác động của nền kinh tế đang chững lại, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và tình trạng mất an ninh ở các vùng nông nghiệp đã kéo ngay cả tầng lớp trung lưu trước đây vào cảnh khốn cùng.

Một số chuyên gia cảnh báo tình trạng suy dinh dưỡng ngày càng trầm trọng và tiềm ẩn nguy cơ bất ổn.

"Những gì chúng tôi đang trải qua ở Nigeria khác với những gì đang trải qua trên toàn thế giới", Idayat Hassan, Giám đốc Trung tâm Tư vấn về Dân chủ và Phát triển có trụ sở tại Abuja, cho biết thêm rằng mạng lưới an toàn xã hội hạn chế của quốc gia đã không thể hỗ trợ hàng triệu người cần sự giúp đỡ.

"Tỉ lệ tội phạm đang tăng vọt hàng ngày, bởi vì mọi người đang cố gắng kiếm sống".

Ngân hàng Thế giới ước tính rằng cú sốc giá cả vào năm 2020 đã đẩy thêm 7 triệu người Nigeria vào cảnh nghèo đói, tăng gần 10%. Marco Hernandez, nhà kinh tế hàng đầu của Ngân hàng Thế giới về Nigeria, cho biết đồng Naira đang suy yếu, các hạn chế thương mại và việc đóng cửa biên giới nhắm vào việc buôn lậu cũng góp phần làm tăng giá cả.

Tăng chi phí cũng ảnh hưởng đến các ngân hàng thực phẩm; một bao đậu nặng 100 kg (220 lb) có giá 30.000 naira trước đại dịch giờ có giá 65.000 naira, buộc họ phải cắt giảm lượng thực phẩm trong mỗi gói.

Nguồn cung đậu và các loại lương thực khác được trồng chủ yếu ở phía bắc Nigeria ngày càng không ổn định. Các nhà lập pháp đã cảnh báo vào tháng 4, quốc gia này đang "bốc cháy" do làn sóng bạo lực và vô luật pháp.

Vào tháng 11, các chiến binh Hồi giáo đã chặt đầu hàng chục nông dân ở vùn đông bắc bang Borno, và ở phía tây bắc, các băng nhóm vũ trang bắt cóc đòi tiền chuộc đang khiến nông dân phải bỏ ruộng cày.

Một quan chức ở bang Tây Bắc Kaduna cảnh báo tình trạng mất an ninh đã ảnh hưởng đến năng suất cây trồng và đang "gây ra một cuộc khủng hoảng lương thực".

Trở lại Lagos, anh thợ cắt tóc Gbadebo cho biết vợ anh, hiện đang ở nhà với ba đứa con, trong đó có một em bé một tháng tuổi, sẽ sớm bắt đầu phải làm việc để giúp đỡ gia đình.

"Nó không dễ dàng", anh nói. "Trước COVID, mọi thứ dường như đã tốt đẹp hơn một chút".