Đại biểu không đồng tình thu hồi đất phục vụ dự án nhà ở thương mại

Thu hồi đất phục vụ dự án nhà ở thương mại có thể ảnh hưởng lớn đến quyền và lợi ích của người dân, tiềm ẩn nguy cơ bất ổn xã hội, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 22/9 cho ý kiến dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Một trong những điểm mới quy định tại Điều 70, nêu cụ thể trường hợp thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, trong đó có phát triển khu đô thị, nhà ở thương mại và dự án khác, được trên 80% người có đất đồng ý.

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng quy định Nhà nước thu hồi đất với dự án khu đô thị, khu nhà ở thương mại sẽ tác động rất lớn đến quyền của người sử dụng đất. Theo quy định của Hiến pháp, Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Nội dung tại Điều 70, Điều 71 của dự thảo Luật cơ bản kế thừa quy định Luật Đất đai năm 2013 theo hướng liệt kê cụ thể từng loại dự án cần thu hồi mà chưa thể hiện rõ mục đích, điều kiện, tiêu chí cụ thể. "Đây là vấn đề phải hết sức thận trọng vì sẽ ảnh hưởng lớn tới quyền, lợi ích của người dân, tiềm ẩn nguy cơ gây khiếu nại, tố cáo, bất ổn xã hội", Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nói.

Theo ông Thanh, thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng việc đưa dự án khu đô thị, khu nhà ở thương mại thuộc nhóm thu hồi để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là không phù hợp. Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị xác định rõ các tiêu chí, điều kiện của những dự án Nhà nước thu hồi đất, tránh lạm dụng, thu hồi đất tràn lan, không đúng bản chất, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người có đất thu hồi.

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị làm rõ phạm vi thu hồi đất vùng phụ cận với dự án để cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ; khu dân cư bị ô nhiễm môi trường, có nguy cơ sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi thiên tai; hoặc để di dời cơ sở sản xuất kinh doanh gây ô nhiễm; khu dân cư bị xuống cấp nghiêm trọng, không phù hợp với quy hoạch.

Về tỷ lệ 80% nêu trong dự thảo luật, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng "80% người dân có đất thu hồi đồng ý, còn 20% chưa đồng ý thì áp dụng cơ chế hành chính để thu hồi đất là không được". "Quy định như vậy là chung chung, không đúng tinh thần Hiến pháp và chủ trương của Trung ương. Do đó, cơ quan soạn thảo cần tách bạch quan hệ dân sự - hành chính", Chủ tịch Quốc hội góp ý.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đồng tình với cơ quan thẩm tra. Thu hồi đất là chế định quan trọng trong Luật Đất đai, cần quy định chặt chẽ, đảm bảo tính minh bạch. Bà Nga đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về nguyên tắc, điều kiện, tiêu chuẩn cụ thể việc Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Việc này nhằm đảm bảo tính chính xác và phù hợp, tránh lạm dụng trong thực tiễn.

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) gồm 16 chương, 240 điều, trong đó giữ nguyên 48 điều; sửa đổi, bổ sung 153 điều; bổ sung mới 38 điều và bãi bỏ 8 điều. Dự án Luật này được xem xét, thông qua theo quy trình ba kỳ họp. Quốc hội sẽ cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ 4 khai mạc tháng 10.