Đã gỡ nút thắt về vốn cho các nhà thầu dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành

Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vừa có văn bản đồng ý để VEC tạm sử dụng nguồn thu phí, các khoản tiền chưa đến hạn để trả nợ nhà thầu của Dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành.

Ngày 18/11, trao đổi với phóng viên TTXVN, ông Phạm Hồng Quang, Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) cho biết, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đồng ý để VEC tạm sử dụng nguồn thu phí, các khoản tiền chưa đến hạn để trả nợ nhà thầu của Dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành.

Cụ thể, tại công văn số 1990/UBQLV – CNHT, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp gửi VEC, ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp nhận định, việc VEC đề xuất tạm sử dụng khoản tiền từ nguồn thu phí 4 tuyến cao tốc do VEC làm chủ đầu tư gồm: Cầu Giẽ - Ninh Bình; Nội Bài - Lào Cai; Đà Nẵng - Quảng Ngãi và Tp. Hồ Chí Minh- Long Thành - Dầu Giây) chưa đến hạn trả nợ các khoản vay để thanh toán cho các nhà thầu Nhật Bản đối với khối lượng đã nghiệm thu hoàn thành tại Dự án đường cao tốc Bến Lức - Long Thành là cần thiết và phù hợp với thực trạng triển khai Dự án.

Đề xuất này nhằm mục đích sử dụng hiệu quả nguồn vốn, đảm bảo mục tiêu dự án tránh phát sinh khiếu kiện, phát sinh chi phí làm tăng tổng mức đầu tư dự án, gây thiệt hại cho VEC và nguồn vốn Ngân sách nhà nước cho VEC, ảnh hưởng đến uy tín của Chính phủ Việt Nam đối với nhà tài trợ.

Chủ tịch Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh yêu cầu, Hội đồng thành viên VEC tiếp thu ý kiến của Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài chính, ý kiến của Kiểm soát viên VEC, nghiên cứu thực hiện Quyết định số 456/QĐ – BGTVT của Bộ Giao thông Vận tải về việc ban hành quy chế quản lý tài chính của Công ty mẹ - VEC, tự cân đối khả năng tài chính, trên nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm trước pháp luật, quyết định việc tạm sử dụng khoản tiền nhàn rỗi của VEC để thanh toán cho các nhà thầu Nhật Bản tại Dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành và hoàn trả đủ số tiền đã tạm ứng theo đúng thẩm quyền và các quy định hiện hành.

“Hội đồng thành viên VEC cần chỉ đạo, giám sát VEC rà soát, đánh giá phương án tài chính để đảm bảo khả năng trả nợ, trong đó có các khoản nợ vay lại vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ”, Chủ tịch Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp yêu cầu.

Trước đó, do những vướng mắc về cơ chế nên VEC không có vốn để thanh toán cho một số khối lượng hoàn thành tại Dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành. Từ giữa năm 2020 đến nay, các nhà thầu Nhật Bản đã yêu cầu VEC thanh toán khối lượng hoàn thành và chi phí phát sinh tính đến tháng 4/2021 khoảng 33 triệu USD.

Trong số 2 gói thầu xây lắp sử dụng vốn vay JICA (Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản), vướng mắc lớn nhất tập trung vào gói J3 do nhà thầu đã có thư yêu cầu chấm dứt hợp đồng và khởi kiện VEC ra Trung tâm trọng tài Quốc tế (SIAC).

Đây là gói thầu xây lắp có giá trị rất lớn lên 3.558 tỷ đồng, do Liên danh Sumitomo Mitsui (Nhật Bản) - Công ty cổ phần Tập đoàn CIENCO 4 (Việt Nam) thi công với hạng mục chính là cầu dây văng Phước Khánh.

Theo kế hoạch ban đầu, thời gian thực hiện gói thầu này là 42 tháng, bắt đầu từ ngày 4/2/2016. Tuy nhiên, gói thầu J3 dừng thi công trên công trường từ tháng 9/2019 khi khối lượng hoàn thành đạt khoảng 80,70%; giải ngân đạt khoảng 85.80% giá trị hợp đồng; chưa thanh toán cho nhà thầu khoảng 48 tỷ đồng cho các khối lượng đã hoàn thành.

Trong văn bản gửi Bộ Giao thông Vận tải, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vào cuối tháng 9/2021, VEC đề nghị một giải pháp xử lý tạm trong thời gian chờ Bộ Chính trị thông qua chủ trương chuyển đổi vốn vay về cho vay lại, bảo lãnh Chính phủ thành cấp phát ngân sách nhà nước đối với các dự án đang vướng mắc của VEC.

Cụ thể, VEC muốn được quyền tạm sử dụng nguồn thu phí, các khoản tiền nhàn rỗi chưa đến thời hạn trả nợ với số tiền khoảng 429 tỷ đồng để thanh toán ngay cho các nhà thầu Nhật Bản nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn cho Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành.

Theo phương án tài chính VEC đang trình cấp có thẩm quyền, lũy kế dòng tiền thu phí tại năm 2021 của VEC đang có khoảng 7.504 tỷ đồng sau khi đã thanh toán hết các khoản nợ vay đến hạn và lũy kế dòng tiền của VEC tại năm 2022 là 6.546 tỷ đồng. Trường hợp VEC tạm sử dụng nguồn tiền nhàn rỗi chưa đến thời hạn trả nợ với số tiền khoảng 429 tỷ đồng để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn cho Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành sẽ không ảnh hưởng đến khả năng trả nợ ngắn hạn của VEC.

Bộ Giao thông Vận tải đánh giá, việc các gói thầu nêu trên không tiếp tục thực hiện sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thời điểm hoàn thành của dự án được Thủ tướng gia hạn đến cuối năm 2023 và tạo tiền lệ xấu, ảnh hưởng đến quyết tâm hoàn thành dự án của các nhà thầu khác…

Theo Bộ Giao thông Vận tải, dự án Xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành được chia làm 3 phân đoạn: Đoạn 1 (phía Tây) dài 21,1 km, gồm 5 gói thầu: A1, A2-1, A2-2, A3 và A4, sử dụng vốn vay của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) thông qua Hiệp định vay lần 01 số 2730-VIE. Do Hiệp định đã hết hiệu lực sau ngày 30/6/2019, nên các gói thầu nói trên đã dừng thi công từ tháng 7/2019, khi khối lượng thi công đạt 87,2%.

Đoạn 2 (giữa) dài 10,7 km chủ yếu là các cầu lớn vượt sông, có độ phức tạp rất cao về kỹ thuật, gồm 3 gói thầu: J1, J2 và J3, sử dụng vốn vay ODA của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA). Các gói thầu đã dừng thi công từ năm 2019 do không được bố trí vốn, khối lượng thi công đạt 84,6%.

Đoạn 3 (phía Đông) dài 25,3 km, gồm 3 gói thầu: A5, A6 và A7, sử dụng vốn vay ADB thông qua Hiệp định vay lần 02 số 3391-VIE đã được gia hạn đến ngày 31/12/2023. Đây là 3 gói thầu được bố trí vốn và các nhà thầu đang triển khai thi công, song tiến độ thực hiện còn chậm, khối lượng thi công đạt khoảng 45% và đang bị ảnh hưởng rất nặng bởi COVID-19./.